- 14 -
lanlike partijen. As der earne op 'e wrâld in folk yn in steatsferbân
har rjochten net krijt dan is it Nederlânske regear de earste om dit
ûnrjocht te bestriden. Wurdt it selde Nederlânske regear troch it Euro-
peekse Parlemint warskôge dat der yn har eigen lân in folk libbet mei
in eigen taal en kultuer fan mear sa 2000 jier âld dan wurdt dat folk
syn rjochten wegereWa hat de Fryske kultuer sintralisearre? Wa besiket
op alle mêd Fryslân fan syn nasjonale wearde, de Fryske taal, te berôvjen?
It is dúdlik, it emansipaasjetinken yn Den Haach oer de minske-rjochten
fan it Fryske folk, sa't it útfierd wurdt troch de lanlike partijen
is noch yn in begj instadium. De tolerânsje is beheind. Der moat noch
gâns feroarje foar dat men ús gunt om op ús eigen Fryske wize te syk-
heljen.
No't de gemeenteriedsferkiezings op kommende wei binne, strune de lanlike
politike pommeranten Fryslân wer of, meastentiids mei in kadootsje yn
it kontbûske om harren harkers stil te hâlden en om oan te jaan dat
se it beste mei ús foar hawwe.
It moat my fan't hert dat de lanlike politike partijen dy't hjir oan
mei dogge de demokrasy begjinne te fersmoargjen mei propagandamiddels,
dy't de kiezers op 'e doele bringe. Dat proses is al slûpende wei oan'e
gong en Qnderskate media (kranten, radio en televyzje) wurkje it yn
'e hân, yn pleats fan it te kyk setten. Oan it politike gûchelspul
dogge hja fleurich mei, yn pleats fan kritysk beoardielje.
Ek de ferkiezings foar de gemeenterieden fan no foarmje wer in hichtepunt
yn de slûpende ôfbraak fan ús demokratysk kiessysteem. De kiezers wurdt
wiismakke dat der ferkiezings wiswier binne foar har eigen gemeenteried.
Mar, beste kiezers, wurdt der bysein, tink der wol om, dat wy de lanlike
politike partijen, dêr ús eigen konklúzjes oan ferbine sille foar de
lanlike polityk. De media drave hjir efteroan troch de útslach fan
de riedsferkiezings dan om te setten yn 'Kamerzetels', en dan de
konklúzje te lüken: "De kiezers hebben genoeg van de zittende regering".
De gefolgen en de konklúzjes fan dizze iepenlike ferlakkerij is dizze:
it wiene net keamerferkiezingsDe propaganda foar de ferkiezings wie
misliedend. In grut part fan de kiezers, dy't it troch hawwe stimme
net mear.
Binne de lanlike politisy wier sa slij nei macht, dat se de eagen mar
ticht dogge foar de gefolgen fan it ferkrachtsjen fan ús demokratysk
kiezerssysteem? Yn de kommende riedsferkiezings fan Boarnsterhim giet
it om de belangen fan ús gemeente, en it belied sa't it fierd wurde
sil yn de kommende fjouwer jier troch: F.N.P., C.D.A., V.V.D. en P.v.d.A.
fêstlein yn harren gemeenteprograms. Fansels, oan Den Haach mankearret
gâns, mar hoe stiet it mei ússels? Wêrom rint it Frysk tebek? Om't der
safolle Hollânsk praters binne? Nee, mear om't wy ússels minder fiele.
Om ús eigenwearde wat op te krikken meitsje wy ússels en oaren wiis
dat wy it út fatsoen dogge. It is net fan búg jen frjemd, mar bug jen
wend! Jierren fan underhearigens binne net samar út te baarnen. Oerheid,
minsken dy't foaroan steane moatte êfwenne harsels te ferbrekken. Wês
fatsoenlik, praat Frysk.
Binne der al minsken dy't hjir it sear op lizze en der wat fan sizze,
en opkomme foar de rjochtmjittige easken fan it Fryske folk, dan wurde
hja útmakke foar drammers en trochdraverswêrfan jo it hier rjochtoerein
op de holle stean giet. Hoe wier binne dan de wurden sein troch de sosja-
listyske foarman Fedde Schurer doe't er sei: 'Frjemd folk, wâdzje ús
ikkers oer' Wat wit men yn Hollân of fan Fryslân, dochs oars neat as
dat it in provinsje is fan de steat Nederlân. Wat wit men dêr fan in
eigen Fryske kultuer wêrfan de Fryske taal de drager is?
Ik kin it net oars sjen, it moat deaswijd wurde yn de media, parse
yn de partijprograms fan de lanlike politike partijen, yn heger ûnderwiis
en skiednis. De koloniale tinkwize fan "earm en dom hâlde, dan bliuw
je baas" slacht yn Den Haach nog altyd foar bést op.
