Zwerfafval staat hoog op de politieke agenda. In het kader van het Impulsprogramma
Zwerfafval hebben VNG, het ministerie van VROM en VNO-NCW (bedrijfsleven)
afgesproken om de hoeveelheid zwerfafval terug te dringen. In het Impulsprogramma is de
volgende ambitie geformuleerd.
"De ambitie van het programma, en daarmee van de samenwerkende partijen is om de
preventie van zwerfafval, de handhaving en het opruimen zodanig ter hand te nemen dat de
openbare ruimte eenduidig zichtbaar en meetbaar schoner is.
De ergernis van de burger over zwerfafval is groot. Gemeenten spelen daarom een
belangrijke rol bij het voorkomen en bestrijding van zwerfafval en daarmee het verbeteren
van de directe leefomgeving van de burger. Gedacht kan worden aan het creëren van
voldoende voorzieningen voor inzameling en verwijdering, communicatie met de burger en
de controle van (on)gewenst aanbied- en wegwerpgedrag.
Op grond van artikel 10.25, onder a en b, Wm kunnen gemeenten in hun
afvalstoffenverordening de zwerfafvalproblematiek regelen. Er is sprake van facultatief
medebewind. Gemeenten hebben hiertoe de bevoegdheid, maar geen wettelijke plicht.
In deze paragraaf van de afvalstoffenverordening zijn een aantal artikelen over het
voorkomen en beperken van zwerfafval opgenomen.
Het regelen van het voorkomen en bestrijden van zwerfafval in de afvalstoffenverordening en
de handhaving hiervan is het sluitstuk van een goede aanpak van het zwerfafval. Een goede
aanpak van zwerfafval vereist in de eerste plaats een goede analyse van het daadwerkelijke
probleem. Wie zijn de veroorzakers (bijvoorbeeld scholieren, recreanten)? Op welke plekken
ontstaat zwerfafval (invalswegen, snoeproutes, winkelcentra, recreatiegebieden,
evenementen)? Ook het ontwikkelen van gemeentelijk beleid voor de aanpak van zwerfafval
is zeer wenselijk. Daarnaast zullen er ook een aantal fysieke maatregelen genomen moeten
worden, zoals voldoende afvalbakken, blikvangers en dergelijke. Voor een goede aanpak in
de gemeente is het ook wenselijk om een coördinator te benoemen, omdat er vaak meerdere
afdelingen binnen een gemeente betrokken zijn. Ten slotte is communicatie naar de burger
een zeer belangrijk element in de aanpak van zwerfafval. Gedacht kan worden aan lokale
reclamespotjes, folders, persberichten, lespakketten voor basis en middelbaar onderwijs of
zogenaamde speciaal schoonmaakacties.
SenterNovem heeft een Quickscan zwerfafval ontwikkeld voor gemeenten. Zie voor meer
informatie over deze quickscan www.uitvoeringafvalbeheer.nl. Voor meer informatie over
zwerfafval, wordt verwezen naar de website van het Impulsprogramma:
www.samenwerkenaaneenschonernederland.nl.
Artikel 20. Voorkomen van diffuse milieuverontreiniging
Dit artikel heeft een primair een milieubeschermende functie en beoogt de gemeenten een
instrument te geven om illegale dumpingen, voor zover er geen hogere wet- of regelgeving
van toepassing is, of het ontstaan van zwerfafval tegen te gaan. Zie voor illegale dumpingen
ook de toelichting op artikel 1
Uiteraard zal in een aantal gevallen het brengen van stoffen op of in de bodem zodanig
kunnen gebeuren dat een hogere wet, zoals de Wet bodembescherming of het
Bouwstoffenbesluit van toepassing is.
Met opzet worden in het eerste lid ook de termen "stof en "voorwerp" gebruikt en niet alleen
de term "afvalstof', omdat niet altijd duidelijk is of de desbetreffende stoffen of voorwerpen
afvalstoffen zijn.
