3 Typen grondbeleid
Nu duidelijk is hoe de besluitvorming werkt is het van belang te bepalen waarover besloten
wordt. Met andere woorden, wat is grondbeleid en welk type grondbeleid staat de gemeente
Boarnsterhim voor.
In hoofdlijnen zijn er twee manieren voor het uitvoeren van het grondbeleid, te weten actief
grondbeleid en faciliterend grondbeleid. Iedere vorm van grondbeleid heeft voor- en nadelen en ri
sicoprofielen. De praktijk leert dat er tussen actief en faciliterend grondbeleid vele mengvormen
bestaan. Voor ieder afzonderlijk project is er een groot aantal factoren op grond waarvan uitein
delijk een keuze gemaakt wordt welke vorm van grondbeleid wordt toegepast. Dit wordt verder
toegelicht in dit hoofdstuk.
3.1 Actief grondbeleid
Bij actief grondbeleid koopt de gemeente grond aan, maakt bouwrijp en verkoopt bouwrijpe ka
vels. Daarmee is er sprake van een gemeentelijke exploitatie. De gemeentelijke kosten worden als
kostenpost opgenomen in de exploitatie en bij een positieve of sluitende grondexploitatie via de
gronduitgifte verhaald. Dit betekent dat de gemeente forse voorinvesteringen moet doen en bo
vendien financieel risico loopt. Gezien de financiële positie van de gemeente Boarnsterhim zal de
gemeente slechts in enkele gevallen actief grondbeleid voeren. In bijlage 2 wordt verder ingegaan
op de voor- en nadelen van actief grondbeleid.
3.2 Faciliterend passief grondbeleid
In het geval van faciliterend grondbeleid (ook wel passief grondbeleid genoemd) verwerft de ge
meente geen grondpositie, maar worden de randvoorwaarden gecreëerd voor een gewenste ruim
telijke ontwikkeling. De gemeente heeft dan ook geen grondexploitatie, maar maakt wel kosten.
Dit betekent dat de realisatie van een plan aan marktpartijen wordt overgelaten. De marktpartijen
gaan risicovolle investeringen aan (o.a. de verwerving van de grond) en de gemeente zorgt op
basis van haar ruimtelijke ordeningsinstrumenten voor de kaders. Hiermee behoudt zij sturing
binnen het traject. Het is niet altijd een bewuste keuze van de gemeente om faciliterend grondbe
leid toe te passen. Indien een ontwikkelende partij op een strategische locatie grond heeft aange
kocht zijn er voor de gemeente weinig mogelijkheden om alsnog actief grondbeleid te voeren.
Ook doet deze situatie zich in veel gevallen voor in inbreidingslocaties.
Omdat in het verleden kostenverhaal bij deze situaties bewerkelijk was is sinds 1 juli 2008 de
grondexploitatiewet (onderdeel van de Wet op de ruimtelijke ordening) van kracht. In hoofdstuk 4
wordt hier verder op ingegaan. In bijlage 1 is een beslisboom opgenomen waarin de keuze tussen
actief en faciliterend (passief) grondbeleid wordt weergegeven. Verder worden in bijlage 2 enkele
voor- en nadelen van dit type grondbeleid besproken.
Gezien de financiële situatie van de gemeente Boarnsterhim, zal het grootste deel van de ruimte
lijke ontwikkelingen binnen de gemeente plaatsvinden door middel van faciliterend grondbeleid.
3.3 Participerend grondbeleid
Een tussenvorm is participerend grondbeleid. Hierbij wordt via samenwerkingsovereenkomsten
tot een uitvoering van het gemeentelijk grondbeleid gekomen. Deze vorm komt vooral voor op
uitbreidingslocaties waar zowel de gemeente als marktpartijen grondeigendom hebben en bij gro
tere herstructureringsprojecten. Door te kiezen voor een participerend grondbeleid kan de ge
meente goede afspraken maken over het kostenverhaal, is er gedeelde regie op de ontwikkeling
en worden de risico's gedeeld. Gezien de financiële positie van de gemeente Boarnsterhim is de
Pagina 11
Nota grondbeleid Boarnsterhim 09-04 2009/bpav/11
