Bijlage 2. Uitwerking typen grondbeleid en samenwerkingsvormen
Actief grondbeleid
Het grote voordeel van een actief grondbeleid is de maximale regie die de gemeente kan voeren
op de ontwikkeling van een locatie. De kans dat de beleidsdoelstellingen worden gerealiseerd is
hierdoor het grootst.. Bovendien zijn de gemeentelijke kosten door middel van de uitgifte van
grond te verhalen. Het nadeel van een actief grondbeleid is dat de gemeente forse investeringen
moet doen (o.m. de aankoop van grond) waarvoor budget nodig is. Bovendien ligt het risico van
de grondexploitatie volledig bij de gemeente. Met name bij projecten waar de voorinvesteringen
groot zijn (o.a. door verwervingskosten) kan het risico aanzienlijk zijn.
In het geval van actief grondbeleid vindt parallel aan het in het vorige hoofdstuk benoemde pro
jectproces ook een proces plaats binnen het grondbedrijf. Het gaat dan om onder andere
grondaankoop, beheer, bouwrijp maken, uitgifte, woonrijpmaken en overdracht openbaar gebied.
Facilitererid of passief grondbeleid
Het voordeel van faciliterend of passief grondbeleid is dat het risico van de ontwikkeling voor de
gemeente minimaal is. Het nadeel is echter dat de sturingsmogelijkheden beperkt zijn waardoor
het moeilijker kan zijn om de wensen van de gemeente te verwezenlijken.
Participerend grondbeleid
Zoals in paragraaf 3.3. wordt gesteld is de kans klein dat gemeente Boarnsterhim de komende
periode participerend grondbeleid zal voeren. Omdat deze kans echter niet uit te sluiten is, is het
goed om deze vorm van grondbeleid nader uit te werken.
Er zijn meerdere redenen om te kiezen voor participerend grondbeleid.
Waarborging realisatie maatschappelijke voorzieningen;
Gebruik maken van eikaars deskundigheid en ervaring;
Vergroting slagvaardigheid;
Fiscale aspecten (kostenbesparing door tijdige levering grond);
Inzet publiekrechtelijke middelen;
Efficiencyvoordelen bij aanleg van infrastructuur;
Versnelde realisatie van plannen.
In de praktijk blijkt het vaak onmogelijk om al het eigendom in een ontwikkellocatie te kunnen
verwerven. Ondanks het beschikbare instrumentarium lukt het marktpartijen toch vaak om een
grondpositie in te nemen. In die gevallen ontstaat een samenwerking vanuit een gedwongen win
kelnering. Ook kan de gemeente bewust marktpartijen in staat stellen positie te verwerven, zodat
het risico gedeeld kan worden.
Er bestaan meerdere samenwerkingsvormen. De volgende drie zijn het meest voorkomend:
Bouwclaimmodel
Marktpartijen verkopen hun grondpositie aan de gemeente. De marktpartij heeft vervolgens
contractueel een afnameplicht van de door gemeente in bouwrijpe staat te leveren kavels en
in veel gevallen ook een bouwplicht;
Joint venture
In dit model wordt de ontwikkeling van het gebied gezamenlijk ter hand genomen door de
gemeente en een private partij, op basis van gelijkwaardigheid. De wijze van samenwerking
wordt veelal geregeld in een samenwerkingsovereenkomst die vervolgens de basis vormt voor
een gezamenlijk op te richten joint venture, een publiek private grondexploitatiemaatschappij
(GEM);
Pagina 23
Nota grondbeleid Boarnsterhim 09-04 2009/bpav/23
