BOARNSTERHIM
gemeente
M
E
M
O
Aan
Van
Betreft
Datum
college/raad
Hans Ruiter/Frits ten Bloemendal
Fonds bovenwijks
26 november 2008
1aanleiding
Op 1 juli 2008 is de nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening (Wro) in werking treden. Onderdeel
van deze wet is de Grondexploitatiewet. Deze wet is met vooral bedoeld om de positie van ge
meenten bij private grondexploitaties (de zogenaamde zelfrealisatoren) te versterken. Voordat de
ze wet bestond hadden gemeenten weinig middelen om invloed uit te oefenen op zelfrealisatoren.
Onder de oude WRO bestond een gemengd stelsel voor particulier vrijwillige overeenkomsten
tussen de gemeente en projectontwikkelaars.
Exploitatieverordening
In het geval van een particuliere ontwikkeling kan de gemeente haar kosten die verband houden
met het verlenen van medewerking aan de realisatie van het plan verhalen via het sluiten van een
exploitatieovereenkomst (gebaseerd op de exploitatieverordening). De kosten die de gemeente
kan verhalen hebben betrekking op voorzieningen van openbaar nut zoals wegen, riolering,
groenvoorzieningen en bestemmings- plankosten. In de praktijk bleek 100 kostenverhaal op
basis van de exploitatieverordening niet mogelijk.
Baatbelasting
Mocht een eigenaar niet bereid zijn tot het sluiten van een exploitatieovereenkomst, dan had de
gemeente uitsluitend het instrument van baatbelasting nog ter beschikking. Door het instrument
baatbelasting kan de gemeente geen invloed uitoefenen op de manier waarop een locatie wordt
ontwikkeld en beperkt de rol van de gemeente zich dus tot het aanleggen van bepaalde voorzie
ningen van openbaar nut en het verhalen van de daarbij gemaakte kosten. De maximale omvang
van de mogelijk te verhalen kosten is als gevolg van de geldende wettelijke beperkingen bij baat
belasting kleiner dan bij het voeren van een actief grondbeleid en tevens kleiner dan bij het slui
ten van een exploitatieovereenkomst. Baatbelasting blijft bestaan onder de nieuwe wet, maar zal
in de praktijk weinig worden gehanteerd.
De landelijke trend waarbij steeds vaker ontwikkelaars zelf grond in eigendom hebben en willen
ontwikkelen zonder tussenkomst van de gemeente (om op die manier zowel de winst op de vast
goedexploitatie als de grondexploitatie te verkrijgen) wordt ook zichtbaar in de gemeente Boarn-
sterhim.
Eén van de grootste problemen die gemeenten ondervinden bij zelfrealisatoren is de beperktheid
van de mogelijkheden om gemeentelijke kosten en kosten voor allerlei voorzieningen rondom de
woningbouwlocatie te verhalen op de zelfrealisator. Weliswaar kunnen er overeenkomsten wor
den gesloten tussen de gemeente en de zelfrealisator, maar daarbij is de gemeente overgeleverd
aan de medewerking van de zelfrealisator. Vaak gaat dit wel goed, maar niet altijd.
memo fonds bovenwijks 09-04 2009/bpav/1
