Er zijn zelfrealisatoren die niet wensen bij te dragen aan gemeentelijke kosten en geen bijdrage
hieraan willen leveren. De nieuwe grondexploitatiewet geeft de gemeente handvatten voor kos
tenverhaal bij zelfrealisatie. Maar dan moeten er wel enkele zaken worden geregeld. Deze notitie
behandelt de wijze waarop de gemeente een bijdrage aan de bovenwijkse voorzieningen kan af
dwingen, via een fonds bovenwijks.
2. Vormen van kosten
Bij het verhalen van kosten moet worden bedacht dat er verschillende soorten kosten zijn:
1werken, maatregelen en voorzieningen binnen de begrenzing van een exploitatiegebied, uit
sluitend ten dienste van dat exploitatiegebied (bijvoorbeeld de aanleg van woonstraten,
woonerven en buurtgroen). Deze kosten zitten in de grondexploitatie van het betreffende ex
ploitatiegebied. Bij zelfrealisatie worden ze gerealiseerd door de ontwikkelaar. De gemeente
heeft hier geen kosten aan. Eventuele apparaatskosten die nodig zijn om de realisatie mogelijk
te maken kunnen op de zelfrealisator worden verhaald;
2. werken, maatregelen en voorzieningen buiten de grens van een exploitatiegebied, maar uit
sluitend ten dienste van dat exploitatiegebied (voorbeeld natuurcompensatie, waterberging,
een ontsluitingsweg die alleen voor het exploitatiegebied geldt). Deze kosten worden bij zelf
realisatie voor 100% betaald door de zelfrealisator. De uitvoering van de werkzaamheden kan
zowel bij de zelfrealisator als bij de gemeente liggen;
3. werken, maatregelen en voorzieningen buiten of binnen het exploitatiegebied, die van belang
zijn voor het exploitatiegebied en een of meer exploitatiegebieden, of bestaande wijken buiten
het exploitatiegebied (bovenwijkse en meerwijkse voorzieningen, zoals een verbindingsweg
tussen twee wijken, een wijkpark, een rondweg, of het wegnemen van een hindercirkel
waarvan twee of meer wijken profijt hebben). Een deel van deze kosten is bij zelfrealisatie
verhaalbaar, maar indien de kosten ook aan bestaande wijken worden toegerekend, dan is dat
gedeelte niet verhaalbaar;
4. werken, maatregelen en voorzieningen buiten het exploitatiegebied, waaraan kan worden bij
gedragen op grond van een structuurvisie (bovenplanse verevening). De verhaalbaarheid van
deze kosten kan bij een exploitatieovereenkomst tussen de gemeente en de zelfrealisator
worden vastgesteld. Ze vormen echter geen onderdeel van de kostenlijst met wettelijk ver
haalbare kosten. Dat betekent dat kostenverhaal hiervoor niet afdwingbaar is.
In deze nota gaat het vooral om de kosten zoals deze onder punt 3 worden omschreven. De zo
genaamde Bovenwijkse voorzieningen. Gebruikelijk is dat de bijdrage aan deze voorzieningen door
middel van een afdracht wordt geregeld. Op die manier ontstaat een fonds (dat verschillende na
men kan hebben, o.a. fonds bovenwijks). Dat fonds wordt gevuld vanuit zowel de actieve grond
exploitaties als de exploitaties van zelfrealisatoren.
3. Huidige regeling
De gemeente Boarnsterhim kent nu geen vast systeem van fondsen en fondsafdrachten. Er zijn
twee structurele fondsen, te weten het fonds bovenwijkse activiteiten, en het fonds ontwikke
lingsreserve. Verder is er een baggerfonds Frisia, hieruit worden de baggeractiviteiten door de
ondernemer van dit watergebonden bedrijventerrein betaald.
De hoogte van de afdracht van de fondsen verschilt. Zo heeft woningbouwproject Grut Palma
een afdracht van 3,50 per m2. Dit bedrag is gebaseerd op eerdere projecten. Uit het hiermee
opgebouwde fonds wordt (een deel van de) herinrichting van de Leeuwarderweg naar een 30 km
zone van betaald en de opwaardering van de speeltuin aan De Marren. Voor bedrijventerrein Fri
sia wordt een opslag van 0,75 gerekend per m2 uitgeefbare grond (ten behoeve van infrastruc
turele aanpassingen) en voor UTD helemaal niets. De regelingen zijn niet omschreven is in de no
ta grondbeleid. De genoemde fondsen zijn bedoeld om kosten te dekken voor allerlei voorzienin
gen die deels het predicaat 'Bovenwijks' zouden kunnen krijgen.
Pagina 2
memo fonds bovenwijks 09-04 2009
