De afdracht vindt plaats conform een vooraf vastgesteld bedrag. Er is echter geen direct verband
tussen de hoogte van de afdracht en de mate waarin de exploitaties profijt hebben van de werk
zaamheden die uit de fondsen worden betaald. Dit geldt vooral voor de structurele fondsen.
Daarmee kan gesteld worden dat de huidige wijze van fondsafdracht vrij willekeurig is.
Figuur 1. Schematische weergave van de huidige werkwijze
Fondsafdracht
Verwerving
BRM/WRM
POK
Met deze werkwijze is de gemeente Boarnsterhim niet uniek. De aanpak is echter ook weinig
transparant. Het is namelijk niet duidelijk wat er wordt gedaan met de middelen die in de verschil
lende fondsen terecht komen en er vindt ook geen verantwoording plaats. Doordat er geen direct
verband is tussen de fondsafdracht en de voorzieningen die eruit worden bekostigd is het vooral
bij zelfrealisaties lastig om de kosten die worden gemaakt aan bovenwijkse voorzieningen te ver
halen. Het risico op zogenaamde onverschuldigde betalingen is groot.
4. Criteria voor kostenverhaal
Met de komst van de grondexploitatiewet is de discussie over bovenwijkse voorzieningen en de
vorming van fondsen hiervoor weer actueel geworden. Het gaat daarbij vooral om de vraag wat
gemeenten kunnen doen om een bijdrage te krijgen voor maatregelen die zij moeten uitvoeren
vanwege de activiteiten van een zelfrealiserende ontwikkelaar.
De grondexploitatiewet geeft aan dat kostenverhaal slechts kan plaatsvinden als de betreffende
kosten vooraf beleidsmatig zijn vastgesteld. Bovendien gaat het dan alleen om kosten die kunnen
worden omschreven als bovenwijks. Wat is nu precies een bovenwijkse voorziening? Er bestaan
diverse definities. De volgende geeft compact de essentie weer:
Een bovenwijkse voorziening is een infrastructurelevoorziening van openbaar nut, waarvan het
belang en de baat uitstijgen boven de exploitatie van één (exploitatie)gebied en waarvan de kos
ten, vanwege het nut voor meerdere gebieden, niet door één exploitatie moeten worden gedra-
De memorie van toelichting van de Grondexploitatiewet maakt onderscheid in twee soorten kos
ten:
1door de gemeente te maken kosten van werken en werkzaamheden buiten het (plan) gebied
(mede) ten behoeve van het (plan) gebied; bijvoorbeeld kosten aanleg ontsluitingsweg en
brug, aanleg parkeervoorzieningen, aanleg onbebouwde recreatie- en groenvoorzieningen.
Pagina 3
memo fonds bovenwijks 09-04 2009
