2. compensatie buiten het (plan) gebied van verloren gegane waarden in het gebied; bijvoorbeeld
natuurwaarden, verplaatsing van monumenten, compensatie van collectieve functies.
De nieuwe Grondexploitatiewet geeft criteria waaraan kosten (voor o.a. bovenwijkse voorzienin
gen) moeten voldoen om te kunnen worden verhaald bij zelfrealisatoren. Deze criteria zijn:
1Profijt: de grondexploitatie moet nut ondervinden van de te treffen voorzieningen en maatre
gelen;
2. Toerekenbaarheid: er bestaat een causaal verband (de kosten zouden niet gemaakt worden
zonder het plan) of de kosten worden mede gemaakt ten behoeve van het plan;
3. Proportionaliteit: als meerdere locaties profijt hebben van een voorziening, worden de kosten
naar rato verdeeld.
Dit betekent dat er een onderbouwing moet komen van de fondsvorming, waarbij met name de
relatie tussen de exploitatie waaruit vooral de bijdrage komt en de voorziening waaraan de bijdra
ge wordt besteed van belang is. De gemeente kan niet lukraak voorzieningen bedenken en opne
men in de plannen om zodoende een bijdrage veilig te stellen. Er dient een beleidsmatige basis te
zijn. Deze kan gevonden worden in de structuurvisie.
Ook wordt duidelijk dat er geen sprake kan zijn van één groot fonds waarin vanuit de exploitaties
geld wordt gestort en van waaruit willekeurig voorzieningen kunnen worden betaald. De nieuwe
systematiek schrijft voor dat de verschillende bijdragen vanuit de exploitaties aan de voorzienin
gen worden gelabeld en alleen voor die betreffende voorzieningen kunnen worden gebruikt,
waarvoor ze zijn gelabeld. Met ander woorden, er komen in plaats van één groot fonds, een hele
boel kleine fondsjes.
Figuur 4. Schematische weergave van het principe van een fonds bovenwijks
Ten slotte is van belang dat de onderbouwing van de fondsen plaatsvindt op basis van de struc
tuurvisie. De fondsen moeten namelijk gebaseerd zijn op voorzieningen die beleidsmatig zijn vast
gelegd. Er kunnen dus niet zomaar bovenwijkse voorzieningen worden bedacht. Dit betekent ove
rigens niet dat alle bovenwijkse voorzieningen letterlijk in de structuurvisie moeten staan.
Verwervlngert
Pagina 4
*4
POK
Algemene
reserve
Reserve
grondbedrijf
Fonds
Bovenwijks
memo fonds bovenwijks 09-04 2009
