2. Motiven en achtergrünen weryndielings en grinskorreksjes
2.1 Ynlieding
De opsplitsing fan Boarnsterhim hat as doel om foar de mienskip ornearre ek yn de takomst te
soargjen foar in robuste en adekwate oanpak fan maatskiplike opjeften op en rünom it
hjoeddeistige grüngebiet. Dêrby jildt dat rekken holden wurdt mei de belangen fan de
ynwenners fan de gemeente Boarnsterhim en de belangen fan de oare fjouwer gemeenten. Yn dit
haadstik wurdt yngien op de achtergrünen en motiven fan de yndividuele gemeenten oangeande
de foarnommen gearfoegings en grinskorreksjes. Earst wurdt yngien op lanlike en provinsjale
üntjouwings. Dêrnei wurdt de gemeente yngien op mearwearde fan gearfoegings of
grinskorreksjes. As léste wurde de foarnommen gearfoegings en grinskorreksjes ütwurke.
2.2 Lanlike üntjouwings
De ynrjochting fan it iepenbier bestjoer hat de öfrüne desennia ferskate feroarings trochmakke.
It takepakket fan gemeenten is yn de rin fan de jierren ütwreide, de taakferdieling tusken
ferskate oerheden ferskoot en de kompleksiteit fan de te behanneljen Onderwerpen is tanaam.
Ferskate kommisjes ha har mei dit Onderwerp dwaande holden.
Sa stelde de VNG it rapport fan de Commissie Gemeentewet en Grondwet (Commissie van
Aartsen) yn 2007 'De eerste overheid' fêst. De grüntoan fan dit rapport is 'wat lokaal kin moat
lokaal'. De gemeente wurdt besköge as earste oerheid. Gemeenten moatte har ynsette foar in
folweardich, bestjoerskrêftich lokaal bestjoer, dat tarist is foar in yntegraal en substansjeel
takepakket. It opskalen fan gemeenten is nedich om de robustens fan it lokaal bestjoer te
fergrutsjen.
Trije jier letter (yn april 2010) komt de wurkgroep Openbaar Bestuur (wurkgroep Kalden) mei
in oar rapport oer de ynrjochting fan it iepenbier bestjoer. De wurkgroep stelt yn har analyze dat
skaalfergrutting derta liedt dat gemeenten better by steat binne om taken fan it Ryk en de
provinsje - benammen op it sosjale domein - oer te nimmen. Dizze gruttere gemeenten kinne
selsstannich har taken ütfiere. Demokratyske legitimaasje is better boarge en bestjoerlike drokte
wurdt redusearre. Dér wêr't gearwurking yn it realisearjen fan de maatskiplike opjeften oan 'e
oarder is, binne sy better by steat om taakbewust har ferantwurdlikheid yn de keat op har te
nimmen.
It Regearakkoart 'Vrijheid en verantwoordelijkheid' fan it hjoeddeiske kabinet stelt dat de
oerheid allinnich dat docht dat sy dwaan moat, leafst sa ticht mooglik by de minsken. Dêrom
stribbet it kabinet nei minder bestjoerlike drokte troch in heldere tadieling fan
ferantwurdlikheden en foech. Taken fan it bestjoer wurde op in nivo brocht, dat sa ticht mooglik
by de boarger leit.
Yn de tekst fan it Bestjoersakkoart 2011-2015 fan VNG, IPO, UvW en Ryk wurdt dizze
krêftige, lytse en tsjinstferlienende oerheid konkretisearre. Om ta in doelmjittige taakferdieling
te kommen, wurdt in tal taken desintralisearre. Dit giet lykop mei in flinke oerheveling fan
budzjetten nei desintrale oerheden: likernöch 8,5 miljard.
De boppeneamde üntjouwings liede ta in wiziging fan opfetting oer aard en skaal fan de
gemeentlike organisaasje. Yn algemiene sin klinkt de konstatearring dat lytse gemeenten yn de
takomst mear en mear muoite önderfine silie om foldwaande bestjoerskrêftich te operearjen en
oplossings te bieden oan de ferskate fraachstikken fanut de maatskippij. De rieden fan
Boarnsterhim, It Hearrenfean, Ljouwert, Südwest-Fryslan en Skarsterlan binne fan miening dat
de foarstelde gearfoegings en grinskorreksjes oanslute by de lanlike trend.
21
