2
6. De Provinciale Staten van Friesland hebben in de begroting 1966 een post
uitgetrokken voor bevordering van het Friestaalgebruik. Gezien de noodzaak
van een positief van overheidswege gerichte politiek voor de handhaving
en ontplooiing van elke taal en gezien de achterstand, die er ten aanzien
van het Fries bestaat, meent de Ried, dat de rijksoverheid naar verhouding
dient bij te dragen in de kosten van de in Friesland ingevoerde provinciale
taalpolitiek.
Ook dit vraagstuk is naar onze mening zuiver een rijksaangelegenheid.
7. Voorts pleit de Ried voor financiële steun van de rijksoverheid aan het
Friese beroepstoneel waarvoor de Provinciale overheid reeds steun verleent
in de vorm van subsidie aan de Fryske Toanielstifting.
Cok hier geldt weer, dat hier belangen in het spel zijn, die noch de ge
meente noch haar ingezetenen rechtstreeks raken.
Opgemerkt moet hierbij nog worden, dat de Friese gemeenten reeds zeer
zware, sommige bijna te zware financiële offers moeten brengen voor de in
standhouding van het Frysk Orkest. Gezien tegen deze achtergrond en rekening
houdend met de hoge kosten voor het instand houden van een beroepstoneel-
gezelschap, moet het in hoge mate betwijfeld worden, of de Friese gemeenten
in staat zouden zijn, een redelijk aandeel bij te dragen in de kosten van
een dergelijk gezelschap.
8. Met betrekking tot het gebruik van de radio en de T.V., voor de bevordering
van het Fries acht de Ried de tegenwoordige situatie bij de Rono niet be
vredigend. Friesland zal een eigen, zelfstandige omroep moeten hebben, die
elke dag in de ether kan komen, evenals het geval is met de Regionale om
roep Zuid. Technische bezwaren zijn er niet, omdat de apparatuur in de
Studio in Leeuwarden aanwezig is, aldus de Ried.
Cokdit is een aangelegenheid, waarop de gemeentelijke overheid geen
directe invloed kan aanwenden. Hoewel wij de noodzaak van een eigen Friese
omroep zeer betwijfelen, menen wij, dat de tot standkoming daarvan een zaak
is welke op provinciaal niveau met de rijksoverheid zou moeten worden be
handeld.
9» Voor een goede uitoefening van hun functie acht de Ried kennis van het Fries
van groot belang voor de in Friesland gestationeerde rijksambtenaren.
Vergoeding van kosten voor Friese studie en extra beloning voor het bezit
van het Fryslan-diploroa en de Friese akte zouden daartoe kunnen stimuleren.
Aangezien het hier gaat om de bevordering van het gebruik van de Friese
taal door rijksambtenaren, ligt deze zaak buiten de gemeentelijk bemoeiing.
Overigens hebben wij nimmer op enigerlei wijze ervaren, dat rijksambtenaren
die de Friese taal niet beheersen, met minder bekwaamheid, toewijding en
begrip de Friese aangelegenheden behartigen dan hun collega's, die het
Fries wel beheersen.
In dit verband herinneren wij er aan, dat u bij uw besluit van 8 maart
1966 afwijzend heeft beschikt op een verzoek van adressant om zoveel moge
lijk de Friese taal te bezigen in het officiële verkeer
10. Tenslotte wijst de Ried - voor het voeren van een Friese taalpolitiek in
breder verband - op het grote belang van de vestiging van een instelling
voor hoger onderwijs in Leeuwarden, omdat het lage percentage uit Friesland
afkomstige studenten er op wijst, dat een dergelijke instelling zeker in
staat zou zijn om nieuwe en noodzakelijke reserves aan academische intel-
ligentia aan te boren. Bovendien zou zo'n instelling een stimulering van
het culturele leven en van groot belang voor de verbetering van de sociaal-
economische structuur kunnen zijn, aldus de Ried. Wij kunnen de mening van
de Ried wel enigermate delen, n.l. in die zin, dat door de vestiging van een
hoger onderwijzinrichting te Leeuwarden, het wellicht mogelijk is, dat
meerdere Friese jongeren een academische opleiding zouden volgen dan thans
het geval is. Wij moeten er echter uw aandacht op vestigen, dat enkele
jaren geleden op rijksniveau in afwijzende zin is beslist over de stichting
van een instelling voor hoger onderwijs te Leeuwarden. Bovendien kunnen
wij nog afgezien van vele andere belangrijke factoren - niet beoordelen,
of de Friese intelligentia er werkelijk mee gediend zou zijn, wanneer haar
vorming en opleiding zou plaats vinden overeenkomstig de opvattingen van de
Ried fan de Fryske Biweging. D Ried -
