- 2 -
Deze bepaling komt ten dele overeen met de bepaling, welke ingevolge de
Tijdelijke VJet Monumentenzorg reeds jaren gold ten aanzien van duizenden ob
jecten vermeld in de voorlopige monumentenlijst. Het verschil met de oude rege
ling is evenwel dat de nieuwe regeling de rechtspositie van belanghebbenden
aanzienlijk verbetert: een beslissing op het verzoek om vergunning moet binnen
zes maanden, welke termijn maximaal tot twaalf maanden kan worden verlengd,
worden genomen: er bestaat een mogelijkheid van schadevergoeding en een moge
lijkheid van beroep. De ervaring leert dat het veelal mogelijk is de belangen
van de eigenaar en die van de monumentenzorg met elkaar in overeenstemming te
brengen, indien de eigenaar zijn monument wenst te wijzigen.
Voor normaal onderhoudswerk, waardoor het monument als zodanig niet gewijzigd,
ontsierd of in gevaar wordt gebracht, is geen vergunning ingevolge de Monumenten
wet vereist. Tot het normale onderhoudswerk wordt gerekend herstel van dakbe
dekking, goten en afvoerbuizen alsmede het werk van huisschilders en glazen
makers
De wet beoogt het monument te bewaren voor het nageslachtTen nauwste hier
aan verbonden is dan ook de mogelijkheid dat de eigenaar desgevraagd subsidie
van overheidswege ontvangt. In de normale onderhoudskosten wordt geen subsidie
verleend. De wettelijke bescherming behoeft geenszins een waardevermindering van
het monument te betekenen evenmin als zij het recht van de eigenaar aantast om
het monument te verkopen.
>«s. Het is niet de bedoeling dat het Rijk de beschermde monumenten aankoopt.
De Minister van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk heeft thans een
door de monumentenraad ontworpen lijst van beschermde monumenten voor de gemeen
te Idaarderadeel toegezonden.
U kunt de Minister in overweging geven, monumenten aan de lijst toe te voe
gen of daarvan af te voeren.
Naar aanleiding van het ontwerp mogen wij het volgende opmerken.
Wij kunnen weinig waardering hebben voor het feit, dat de ontwerplijst zon
der enige voorkennis van of zonder overleg met het gemeentebestuur is opgesteld,
zulks in afwijking van hetgeen in sommige andere gemeenten is geschied.
Ware wel overleg gepleegd, dan zou stellig een andere karakteristiek van
Idaarderadeel in de inleiding tot de ontwerplijst zijn gegeven dan thans het
geval is
Zo is het in strijd met de feiten, dat veeteelt, handel en verkeer te water
de bronnen van bestaan vormen in Idaarderadeel.
Afgezien van de kleinere bedrijven, met minder dan 20 arbeidsplaatsen zijn
in onze gemeente vier industrieën gevestigd, met gezamenlijk rond 900 perso
neelsleden.
Rond 50$ van de beroepsbevolking is werkzaam in de industrieomstreeks 30$
in verzorgende bedrijfstakken en slechts 20$ in de landbouw. Blijkens de laatste
telling van de beroepsbevolking door het C.B.S., waren in Friesland slechts
twee gemeenten, waarvan een hoger percentage van de beroepsbevolking in de
industrie was dan van Idaarderadeel.
Het is ons volkomen onduidelijk, op grond waarvan het Ministerie van Cultuur,
Recreatie en Maatschappelijk Werk Warga en Wartena "zeer schilderachtige dorpen"
noemt. Iedereen, die enigermate bekend is met de huisvestingstoestanden - en de
daarmee verband houdende achterstand in de welzijnssfeer - in deze dorpen, zal
moeten erkennen, dat achter dit z.g.n. "aantrekkelijke en schilderachtige karak
ter1' totaal verouderde en niet meer te moderniseren woontoestanden verborgen
zijn. Dit is vaak met name het geval bij de in de Inleiding genoemde "nauwe be
bouwing langs de oude verkeersader te water"
Dat vermeende aantrekkelijke en schilderachtige karakter spreekt hoogstens
de toerist aan, die op een zonnige zomerdag op een afstand de situatie van de
buitenkant bekijkt. Maar de bevolking, die er 52 weken per jaar in moet leven,
met een permanent gebrek aan ruimte, sociale hygiëne en een minimum aan gerief,
heeft daarover tegengestelde opvattingen. Het overgrote deel van deze woningen,
wordt nog bewoond door oude mensen, die niet anders gewend zijn. De ontwikkeling
toont aan, dat jonge gezinnen deze uit de tijd zijnde huisvesting niet meer
wensen te aanvaarden. Het gevolg is, dat een toenemend aantal verouderde wonin
gen leeg komt te staan en een aantal jaren als pakhuis gebruikt worden, tot zij
totaal in verval zijn geraaktHandhaving van dit soort bebouwingen is om meer
dere redenen uitgesloten.
- Zodra het -
