in een interview met de Leeuwarder Courant de stryd voor het vrouwenkies recht als lang, taai en soms fel. liet succes was volgens haar te danken aan hot waar dige gedrag van de vrouwen. Daarbij hoor den geen demonstraties en al helemaal niet het radicale optreden van de Engelse suf fragettes die er niet voor schroomden zich te laten arresteren. Wjj hebben, zei Buisman, ons bost gedaan 'al het onvrouwelijke1 te vermijden, in 1933 was zij vijfentwintig jaar presidente, reden om haar uitgebreid in het zonnetje te zetten, '/onder mevrouw Buisman geen vrouwenkiesrecht' meende een mede-strijdster van het eerste uur. Een ander vertelde hoe Buisman een keer in grote haast van haar huis naar het gemeen tehuis holde met aan haar arm hèt attri buut van de gegoede huisvrouw: een sleu telmandje! Het bleef niet bij de strijd voor vrouwen kiesrecht. Buisman gaf de stoot tot oprich ting van de Nederlandse Vereeniging van Huisvrouwen in Leeuwarden. Ze werd voor zitster en deed moeite om een voorlichtings centrum voor huisvrouwen van de grond tc krijgen. Dat word Het Baken. In 1914 werd ze secretaris van het plaatse lijke comité voor het volkspetitiennement voor tie grondwettelijke gelijkstelling van man en vrouw. Bestuursfuncties beteken den eok in die tijd veel vergaderen en lan delijke congressen bezoeken, zoals het Vrouwencongres voor Duurzame Vrede in 1917 in Den Haag. By alle werk dat zij al verzette kwam in 1919 het lidmaatschap van dc gemeenteraad - De eerste vrouw in de raad! Zij zat daar voor de Vrijzinnig- Democratische Bend, Buisman hamerde er hij de vrouwen op dat ze lid moesten worden van een politieke partij on vergaderingen moesten bezoeken. De vrouwen lieten het afweten. Naar eigen zeggen omdat de man nen hij vergaderingen zoveel sigaren rook ten en niet begrepen dat 'een vrouw zoveel rook niet verdraagt', De vrouwen vergade ringen werden meestal gehouden boven de Caöp. Zuivelbank. Een enkele keer in dc lunch- en tearoom van Kessler op de Wirdumerdijk. In de gemeenteraad trad Buisman niet erg op de voorgrond. Maar als zij het woord voerde, deed ze dat opeen krachtige manier. Eén van haar wapenfeiten was een bio scoopverbod voor jongeren beneden achttien jaar. Zij bleef zich inzetten voor de vrouwen zaak. Voor de plannen van Burgemeester en Wethouders om getrouwde ambtenaressen te ontslaan, bad zij dan ook geen goed woord over- Het voornemen van minister Hnmnie om alle getrouwde vrouwen te ver bieden betaald werk tc doen was voor haar natuurlijk volstrekt onaanvaardbaar. In 193R organiseerde lij met andere vrouwen con protcstbijeenkomst in Hotel Spoorzicht. Werkende moeders waren in de opvatting van Hillegonda Buisman geen slechte moe ders: werken leverde een ruime blik op en daarvan profiteerden dc kinderen. Zij was er stellig van overtuigd dat haar eigen kin deren niets tekert kwamen door haar werk. Weer de eerste Buisman behoorde tot dc eerste vrouwelijke wethouders in ons land- Het was maar een kort wethouderschap. In 1936 trad Hellema, wethouder van onderwijs af en Buisman volgde hem op. Buisman kende het onderwjje, Ze was onderwijzeres ge- woest, lid van de Commissie Ibezicht op het Lager Onderwys en ze had het initiatief -al weer- genomen lot do oprichting van de Ver een i ging tot Bevordering van Onderwijs en Kinderverzorging en Opvoeding. Als wet houder was ze nooit vóór 12.00 uur op het stadhuis. Ze was dan weliswaar geëmanci peerd maar re vond toch dat ze als huis vrouw 's ochtends thuis hoorde te zijn. Ze had er geen bezwaar tegen dal mensen haar 's morgens thuis belden. Bij de verkiezingen van 1939 keerde zij niet terug in de raad. Zij had er twintig jaar opzitten. Door haar raadswerk had zij zo merkte ze op 'zooveel meer sympathie gekregen voor de stad'. Ter gelcgonheid van haar zeventigste ver jaardag werd Buisman in de Harmonie ge huldigd Sprekers prezen haar vitaliteit en enthousiaste werklust- Zij was een bindend element, bereid om saineti te werken om zo tot betere resultaten te kernen. Voor alle verdiensten die zij veor Leeuwarden bad, kieeg zij -als eerste vrouw!- de erepenning van dc stad, later gevolgd door een benoe ming tot ridder in de orde van Oranje Nassau, Een staaltje1 van haar voortvarendheid en bereidheid tot samenwerking was de oprich ting van de Vrouwencommissie Tot Ophouw. Koningin Wil hel min a had in een radiorede van januari 1939 opgeroepen mensen die door de economische crisis in problemen wa ren gekomen te helpen. Buisman vertaalde dat direct heel praktisch door vrouwen van verschillende verenigingen bij elkaar te ha len en nnn de slag te gaan. De activiteiten begonnen met een kledingactic. Er werden kleren ingezameld en werklozen konden die dan tegen een gereduceerde prijs kopen. Er kleefde wel een beetje ouderwetse liefdadig heid aan het project. Mensen die dachten voor de kleding in aanmerking te komen, moesten eerst een formulier met allerlei persoonlijke gegevens invullen Dan beke ken do dames van het kledingcomité of de aanvraag terecht was. Zo ja, dan kregen de gegadigden een briefkaartje met de bood schap dat zij de kleren konden athalen. Door het uitbreken van de oorlog in 1940 heeft de klodingactie maar kort geduurd. Toch wisselden 3000 japonnen, schorten, homden, onderbroeken enz. van eigenaar. Buisman was de eerste presidente van Tot Opbouw. In 1956 trad zij af- Zij was heel in spirerend en had veel gezag. Som; doen haar opvattingen wat bevoogdend aan, Dal hl eek a! uit het bioscoopverbod voor jonge ren. Zij vond ook dat veel meisjes door ge brek aan gezag zich niet'gepast' gedroegen. Kenmerkend voer haar was wel dat zij naar een praktische oplossing zocht. In dit geval een wekelijks spreekuur vuur vrouwen en meisjes waar zij over hun problemen kon don praten. Een Hillegonda Huismanstraat? llillegonda Buisman-Blok Wijbrandi over leed juni J967, oud negentig jaar. Bij haar huldiging in 1946 noemde één van de spre kers haar 'Een der bekendste Leeuwarder ingezetenen'. En nu? Wat herinnert in de stad nog aan deze energieke vrouw? In de jaren dertig van de vorige eeuw werd bet vaandel van de afdeling Leeuwarden van dc Vereoniging tot Vrouwenkiesrecht aan het Fries Museum aangeboden. Dat sloeg het aanbod nf omdat het vaandel te weinig his torische waarde zou bezitten. Gelukkig wist het Vrouwenarchief in Amsterdam wel be ter. In het boek Ijeeuwarden 750-9000 is Buisman nog maar een voetnoot. En wie kan mij zeggen waar de Hillegonda Buismanstraat is?

Historisch Centrum Leeuwarden

Leovardia, 2000-2018 | 2000 | | pagina 22