Op 20 augustus 1680 besloten burgemeesters, schepenen en bouwmeesters "dat 't holten peerd sul worden opgegraven", op -I maart ran het volgende jaar om "met de over!leden eau het taeckcnbereyders- gilde te spreechen nopens hei wtrehnemen van het holten peerd hij de wacgh, mitsgaders het vloeren aldaer". Het houten paard; nu doet die aanduiding denken aan een hobbelpaard, in de 17e eeuw fen eerder/ vooral aan een werktuig ter bestraffing eri pijniging van militairen. Maar bij allerlei ambachten was het rwfc de naam een een toestel om het te bewerken materiaal te ondersteunen of vast te houden. Zn ook bij de laken bereiders of droogscheerders (scherrycrs), lieden, die na de geweven wollen lakens geruwd te hebben met stekels van de kaardebol. die weefsels met een groot "scheermes" ontdeden van uitstekende vernis of andere ongerechtigheden. Als steun daarbij gebruikten zij een beklede brede plank op vier "benen", het houten paard, duidelijk te herkennen op du illustratie, ontleend aorr "Het menselijk bedrijf" van Jan Luyken. Een in 1624 alhier opgemaakte boedelinventaris noemt als "laackenbereidersgereedsehap: vier scheren, een diss, vier restiell caarten een holten back, een cleine pares met vyer schroeven, een lakenbereiders- kuyp. een holten peerd". Mogelijk beschikten niet alle gildebroeders zélf over zulk een toestel en maakten zii gebruik van eert gemeenschappelijk (groter?) exem plaar, dat bij de waag. In de gilderol van 1607 wordt dit instrument niet vermeld; in een toevoeging van 1625 is bepaald, dat "mede voor 't onderhouden der cuipen sampt paerd"6 penningen zullen worden geheven op ieder van buiten de stad ingevoerd stuk laken. ...de samen] ijke bieekers te laten aanseggen geen krengen ofte aasen op haare bleeken te holden, die door haar stanck de naastlegers ende de voorbijgaande personen com en te incommoderen, bij poene van een pond groot 19-4-1680' ...gesien de informatien genomen lot laste van de ruiter tappende inde huvsingc bij de Vrouwenpoort, nopens 't springen van een vattie buspoeder in syn huysinge...de voor schreven ruiter boven te ontbieden onde hem over sijne onvoorsichtighcyt te repri- menderen, met belasting? van eertijk ende anops prakt* lijk buys natnaals te houden, bij verbod van de tapp 11-6-1680) ...de commedianten toegestaan geduirende de aanstaande merk alhier te mogen spee- len. alleen op werkeldagen, des betalende een vierde part van i geen by 't ingaan van de aanschouwers sal worden gegeven, te converteren ten proiifijte van's stads armen (2-7-16801 ...dat 't holten peerd staande bij de holten brugge op 't plcyn van de Nieuw es tad sal worden opgegraven ende gebracht bij de la- kenberoyders tobbe staande onder de trap pen van de stads waagh r 2(1-8-1680) ...met de majoor Onck (Coenraad van Unckel l in conferentie te treeden ten evnde aen de soldaten, door de stad met pieken on der de hand seer onvoorsigtigh lopende, mochte worden geordonneert, tot vuorco- minge van ongelucken, dat se de pieken op de schouder ofte opwaarts sullen dragen (3-9 16801 ...met twee trommelen te laten omslaan, dal niemand met St. N'icolaas goed aanstaande sondagh en avond op piepen, straten ende andere puhlijkc plaatsen sal mogen voor staan ende vercopen, bij poene en hreuken als vooten daer op gestatueerL 11-12-16801 Lf OVtXr^i.*^ JL

Historisch Centrum Leeuwarden

Leovardia, 2000-2018 | 2000 | | pagina 23