Stapvoets LcöVA^tA. X Jakob Vellen a a Wal boven dit stukje staal, stond nog jaren nn de Tweede Wereldoorlog, op stijgende en dalende stralen in de Leeuwarder binnen stad. Zeker voor die oorlog was Leeuwarden een 'peerdestad'. Proef alleen maar het woord 'voermanderijeif eens op de tong, Voerinande rijen, zo maar een greep: Niemendal, Heen. Zetslra en Hiemstra, Wijbenga, Schat en Poelsma, Kr waren meer. Poelsma was gevestigd bock Spanjaards- laan-Camstra buren, Het bedrijf werkte voer fabrieken en bouwondernemingen. Soms werd de voerman een halve dag koetsier. Do 'echte' werkplunje werd verwisseld voor zwarte kleding. De koetskes reden voor wat het personeel aanduidde ais: irouwrieden of rouwlieden. Bruidsstoeten of begrafenissen. Ook was daar het 'boevewagentsje'offi cieel de cel wegen, waarmee verdachten uit de gevangenis naar het Gerechtshof en te rug werden gereden. Naast die voermande- rijen waren er bedrijven als Koopmans cn Kortunn, die van de (Belgische) paarden kracht gebruik maakten. Of is één paard '1 p k. i paarde-kracht en twee paarden paar- den-kracht.' Twee paarden liepen er voor de wagens van Van Gendt en Loos. Maarten 't Hart dacht ais jongen dat liet ene paard Gend en het andere Loos heette, Vergeel ook du ns wagens en de tonnen wagens van de ge meente niet. En de melk-, groenten- en schil lenboer. Oude Leeuwarders lopen in gedachten (aan paarden over het OJdehoof'sterkerkhof, Daar stonden de bodewagens van de ka me tiers. Wie namen leest als Van Wijk, Van Cleef en Kooitje denkt aan de veerhuizen waar de bestellingen werden uitgewisseld, en eerst koffie en later iets anders werd ge dronken. Die naam veerhuizen moet ons er aan herinneren, dat er beurtschepen in de grachten lagen, en die beurtschippers waren Kru iaing Nicutveweg - ZaailandWirdumcrdijk. ca. 1928 'varende karrieders'. Denk aan het veerhuis aan de Eebuurt; voor de Dokkumervcrlaat. Enkele karrieders stonden ook op bet Wagenplein, hoek Bleeklaan, in de schaduw van de gashouders. Daar horen namen als moede Klopma en Café de Walden bij- Mannen vertelden soms, dat ze hadden ge diend bij het 'peerdefotk': cavalerie en mare chaussee, Zeker die 'massesjees' trokken aandacht, wanneer ze in mooie unilbrmen met tressen fier op hun paarden gezeten de stallen aan de Arendstuin verlieten. Paarden, met name Friese paarden, trokken duizenden bezoe kers naar circussen op het Zaailand of het Fonteinland, Op dat Zaailand liepen ook paarden in draai- of zweefmolen hun rond jes. Ooit dromden mensen samen achter de louwen van haan de Marssum merdiek. Daar werd gereden om de gouden zweep, die de koning jaarlijks uitloofde voor degene, die in de beslissende rit het eerst bij Baensein was. Behalve dat ene jaar toen Schoterland het bestond om Domela Nieuwenhuis als Tweede Kamerlid te kiezen! Willem de Derde had daar geen behagen in en 'strafte' Friesland. Tot ver in de vorige eeuw was de Wilhelminabaan de harddravershaan. Daar streden de toppers en oefenden pikeurs als Joop Zijlstra. Velen vonden hem kundig, maar Ome Rinse sprak een keer luid en dui- delijk; Vlopie Sielstra is bij mij een broekje- juwpor. Die Ome Rinse zal in 1943, op speci aal verzoek, als koetsier van dienst op dc bok van een trouwkoets. Op een druilerige julidag in dat jaar reed hij mijn Afkc en mij naar drie gebouwen in de binnenstad. liet stadhuis, de Waalsche kerk in de 'lage' Grote Kerkstraat en een zaal in de Grote Hoogstraat. Een snelle receptie en een sobe re broodmaaltijd, en dan wegwezen. Negen uur binnen i hartje oorlog)! We zullen, stij gend en dalend, langs die bordjes gereden zijn, waar dat woord op stond. Het woord dat we toen niet gelezen hehhen, staat boven dit stukje.

Historisch Centrum Leeuwarden

Leovardia, 2000-2018 | 2000 | | pagina 7