Ritsko van Vliet sr: leven met een vervlogen illusie 8 J anuari2001overleedRitsko van Vliet senior op 77-j arige leeftijd. Gedistingeerd, eigenzinnig, markant en perfectionistisch, zo typeert Aldert Toornstra hem in dit in memoriam. Hetwasvooraldekennismakingmetartiesten uit de eigen omgeving, zoals Jorna en Stuur- opuitSneek,detelepaatKara-el-Hammeden defakirKapiteinNero(DouweBijlsma), waar door bij de jeugdige Ritsko van Vliet de wens opkwam artiest te willen wordenHij groeide opineenstrenggereformeerdmiddenstands- milieumaar de glamour en romantiek die de wereldvankermisen variété toenkenmerk- ten, oefenden een grote aantrekkingskracht enbekoringophemuit.In 1938kreeghij zijn eerste goochelboek, een reclameboekje, en leerde daaruit een aantal eenvoudige tricks, waarvoor hij alleen maar een spel kaarten nodighad.Alsneltradhijzonuendanopeen schoolavond op, soms samenmet zijn vriend Klaas van der Veerdie later als accordeonist naam zou maken. Een goochelnummer voor degemobiliseerdemilitairenindewintervan 1939-1940, tijdens een voorstelling van de bekendeLeeuwarderhumoristJacquesEnsing, beschouwde Ritsko zelf als zijn eerste echte optreden. "Mijn ouders wisten van niets en ik was om tien 's avonds weer thuis enhad alleen maareenkaartspelbijme"zoherinnerdehij zichditprillebegin.Doorhetregelmatigkopen vangoochelboekjesbreiddezijnkennisvande goochelkunst zich al snel uit. Inhet begin van de oorlog bezocht hij bovendien enige keren de Amsterdamse studio van de doorhem erg bewonderdejoodsegoochelaarLarette,kreeg soms advies of les en kocht er kleine goochel- apparaten of -rekwisieten. Hij was nog nauwelijks achttien j aar toen hij lidwerd van deMagischerZirkel en voort durend rondkeek in de wereld van cabaret en variétéomzodekunstvanhetpresenterenen de opzet van een show, kortomhet echte vak, te leren. Steeds vaker tradhij op voor publiek en werd na de oorlog lid van de Nederlandse Bond van Goochelaars. De liefde voor het goochelen leidde vrijwel meteen tot het ver zamelen van goochelboeken en - attributen, waaronder laterookveleantiekeexemplaren. Doorzijnruimebelangstellingvoordewereld van het cabaret, het variétéde revue en het circus werd de collectie van Ritsko van Vliet langzamerhandvenijktmetschitterendeveel- kleurige, vaak oudeaffichesmet talloze pro gramma's, artiestenfoto'senjaargangen van diverse vakbladen. Een groot gedeelte van dezeuniekeverzamelinghistorischmateriaal is enige jaren geleden aangekocht door het Theaterinstituut in Amsterdam. Vanzelfsprekendbleefhijzichontwikkelen binnen zijn vakgebied, bezocht congressen, tr admet grote regelmaat op, onder meer bij - gestaandoorpianistenalsDirkPosthumusen AgeHaarsma,schreefartikelenen.publiceerde zelfs in 1980 een Fries goochelboek: "Guchel- boek foarjongerein en begjinner s" uitgegeven doordeStichtingUtjowerijFryskToaniel. Juist detalrijkevoorstellingenvoorkinderengaven hem veel voldoening, waarbij hij de kinderen zelfzoveelmogelijkbijdevoorstellingbetrok. Waarschijnlijkindehoopbijhenietsvandie belangstellingen nieuwsgierigheid op te roe pen die hij zelf vroeger had ervaren. Zo bleef hij ooksteeds bereid nieuw talent te helpen en les te geven. Voor zijn enthousiaste inzet op al deze gebieden ontving hij verschillende onderscheidingen Door de ver anderingen diezichalvanafde j aren vijftig langz amerhand voltrokken in de wereld vanhet amusement, zag Ritsko steeds meer verloren gaan van dat wat voor hem zo boeiend en kenmerkend was geweest voor hetvariétéuitzijnjeugd. Zobleefhij eengoo chelaar uit hobbydie misschien zij n vroegere droom van een glansrijke carrière door een veranderderealiteitzagingehaald, waardoor nostalgiezijnkijkopdezetijdvaakbitterkleur- de. Eenmarkante persoonlijkheid, eengedistin- geerde verschijning, eigenzinnig van geest, perfectionistinzijnhobbyen.eenopmerke- lijke Liwwadder. Het reclame boekje uit 1938 als geschenkbij Quaker Oats Havermout. Ritsko'seersteVakli- teratuur'.

Historisch Centrum Leeuwarden

Leovardia, 2000-2018 | 2001 | | pagina 11