12
y Hdt eeuw
H isde eeuw
3 Ijdeeeuw
De ontwikkeling van het woonhuis in 700jaar
de straat een houten huis. Op dit moment
is deze stelling echter niet bewijsbaar; op
de locatie van het mogelijke houten huis
staat een huis met een langskap, waarvan
de aanleg teruggaat tot de late 16de eeuw.
De diepte van het pand bedraagt circa 8
meter, een acceptabele diepte voor een
middeleeuws houten stadshuis. Uit ver
schillende steden in Nederland kennen
we daar voorbeelden van. Hoe moeten we
ons de combinatie van een houten en een
stenen huis voorstellen? De beschikbare
gegevens over houten huizen in middel
eeuws Leeuwarden zijn helaas ronduit
schaars.
In zijn algemeenheid bestonden deze
huizen uit een reeks stijlen die het dak
droegen. De stijlen waren aan de boven
zijde paarsgewijs verankerd door liggen
de balken. Hierop lagen in lengterichting
lange balken waarop paarsgewijs geplaat
ste schuine stijlen stonden. Deze stijlen
vormden het skelet van het dak. Het dak
was opgebouwd van rietbundels. Het huis
had wanden van houten planken, plaggen
of vlechtwerk van wilgentenen aange
smeerd met leem. In stedelijke agglome
raties werden bij de bouw van een houten
huis de dakdragende stijlen gewoonlijk in
de wand opgenomen. Dit bood de moge
lijkheid om de wanden hoog te maken
zodat de aanleg van vensters mogelijk
werd. Wanneer vervolgens de wandafwer
king vakkundig plaatsvond dan had men
een keurig huis. Huizen met eiken plan
kenwanden, het duurste wandmateriaal
voor houten huizen, boden een voorname
indruk. Aan het Gouverneursplein zijn
resten van dit soort huizen opgegraven.
Het steenhuis van Sint Jacobsstraat
6 was net als vergelijkbare huizen in
Haarlem een stins. De steenhuizen met
een vierkante plattegrond duidde men
aan als stins, een samengetrokken vorm
van 'steenhuis'. Het blijft voorlopig, tot
eventueel bodemkundig onderzoek hier
duidelijkheid in brengt, een veronderstel
ling dat de stins van Sint Jacobsstraat 6
een houten huis aan de voorzijde had. Dit
past echter wel in het beeld van een huis
van een betrekkelijk rijke burger die zijn
eigendommen veilig tegen brand wilde
onderbrengen, maar zich niet een volledig
stenen huis kon veroorloven. In de mid
deleeuwse steden, waar houten huizen
gebruikelijk waren, werden de schaarse
stenen huizen zeer gewaardeerd om hun
brandwerend en -vertragend vermogen.
Het stadsbestuur vreesde vooral het over
slaan van vuur. Aanwezige stenen huizen
mochten dan ook vaak, wanneer ze van
eigenaar verwisselden, niet afgebroken
worden. In Dordrecht werd in de middel
eeuwen een bepaling met een dergelijke
strekking uitgevaardigd.
Welvarende burger
De aanwezigheid van de stins van Sint
Jacobsstraat 6 geeft aan dat de straat
omstreeks 1300 van betekenis moet zijn
geweest. Mijns inziens maakt de Sint
Jacobsstraat deel uit van het dijksysteem
dat tegen de Middelzee werd aangelegd.
Aanvankelijk moet de straat van relatief
groot economisch belang zijn geweest.
Naderhand verliest de straat aan belang
en verschuift het accent meer oostwaarts
richting Grote Hoogstraat. De stadswijk
waar beide straten deel van uitmaken
wordt in de tweede helft van de 15de
Sint Jacobsstraat 6 in 1976
