De lotgevallen van een gymnastieklokaal
LiCOVO-
25
Leendert Plaisier Hij heeft er geen hoge pet van op, dokter P.H. Asman, van het gymnastiekonder
wijs in Leeuwarden in de 19e eeuw. 'De waarde van ligchaamsoefening wordt hier
tegenwoordig geheel miskend', schrijft hij in 1870 in zijn Proeve eener Geneeskun
dige plaatsbeschrijving van de Gemeente Leeuwarden.
Nog geen twintig jaar later blijkt de situa
tie behoorlijk veranderd. Dokter Ph. Kooper-
berg beschrijft de stad in zijn Geneeskun
dige plaatsbeschrijving in 1888 en hij vindt
de omstandigheden een stuk beter: 'Men
mag Leeuwarden rekenen onder die steden
waar het gymnastiekonderwijs naar beho
ren geregeld en ingericht is.'
Nu had de gemeente er in de tussenlig
gende jaren ook van alles aan gedaan. In
de zestiger jaren van de 19e eeuw werden
diverse oude schoolgebouwen opgeknapt
en her en der in de stad verrezen nieuwe
scholen. En hoezeer Asman ook misken
ning veronderstelt, ook voor het onderwijs
in lichamelijke oefening had de gemeente
wel degelijk aandacht. Al in 1868 werd de
voormalige manege in de Grote Kerkstraat
als gymnastiekschool ingericht. Het kostte
de gemeente 3.350 gulden. Als Gemeente
school nr. 3 in 1877 naar een nieuw gebouw
aan het Raadhuisplein verhuist, wordt de
oude school aan het Nieuwstraatje inge
richt als gymnastiekschool. Daarvoor, in
1874, had de HBS een gymnastiekruimte
gekregen.
Wijzigingen in de Wet op het Lager
Onderwijs in 1878 doen de gemeente in
1881 besluiten gymnastieklessen uiterlijk
in 1885 voor alle scholen verplicht te stel
len. Intussen gaat de gemeente door op de
ingeslagen weg. In 1882 verhuist school 8
van Bij de Put naar de Arendstuin en ook
hier wordt het gebouw dat men achterlaat
ingericht als gymnastiekschool. Hetzelfde
gebeurt met school 11 die in 1884 verhuist
van het Hofstraatje naar een nieuw school
gebouw aan de Oostersingel. In 1885 krijgt
school 4 zelfs een geheel nieuw gymnas
tieklokaal: gymnastiekschool 4.
School 4 was in 1873 gebouwd aan de
straat waaraan het meteen de naam ver-
De Bres in de Schoolstraat
