I ft? Lcovor^ 22 1884. Een zware decemberstorm deed de toren nog meer wijken zodat de omwo nenden hun nood kwamen klagen bij het stadsbestuur. Dat besloot in januari 1884 tot afbraak. Het leverde nog 880 gulden op. In 1885 is nog overwogen om een nieu we Nieuwe Toren te bouwen maar daar de stemmen in de Raad tot twee maal toe staakten is het er niet van gekomen. Directeur van Gemeentewerken, J.E.G. Noordendorp had voor deze herbouw een tweetal ontwerpen in neorenaissance stijl gemaakt. Wellicht speelde het feit dat op dat moment de Bonifatiustoren in aanbouw was een rol in het betrekkelijk geringe enthousiasme voor de herbouw. Een toren om de toren is luxe In 1927 werd op initiatief van Ype Bein- tema door de V.V.V. het Torenfonds opge richt. In artikel 1 van het Reglement staat de doelstelling van dit fonds omschreven: le. om in overleg met de Gemeente Leeu warden den bouw te bevorderen van 'Een nieuwe Stadstoren met Carillon' ter ver vanging van de in 1884 afgebroken Nieu we Toren en daartoe op te richten 'een Torenfonds'; 2e. het bestaande klokkenspel daarna op zoodanige wijze te verfraaien dat er een groote bekoring van uit ga voor ingezetenen en vreemdelingen. Het bestuur van het Torenfonds onder leiding van boterhandelaar R. Buisman ging ijverig aan de slag en had na een maand al 7000,- binnen. De bijdragen kwamen van Leeuwarders en ex-Leeu warders uit het gehele land, en zelfs uit Amerika. In juni 1935 kwam het Toren fonds met een verzoek aan de gemeente Leeuwarden om een stuk grond, gelegen op de hoek van de Sint Jacobsstraat en het Gouverneursplein, beschikbaar te stellen voor de bouw van een toren. Hier waren enkele panden afgebroken en de grond werd gereserveerd voor een eventu ele uitbreiding van het stadhuis of nieuw bouw van het gemeentearchief annex Stedelijke Bibliotheek. Architect A. Baart sr. had een toren ontworpen in de stijl van de Amsterdamse school. De kosten bedroegen zo'n 40.000,- waarbij dan nog 10.000,- opgeteld diende te worden voor de verandering en aanpassing van het carillon. Het Torenfonds had reeds 30.000,- in kas en de verwachting was dat de rest ook spoedig bijeen gebracht zou worden. Men ging er van uit dat de bouw zou geschieden door werklozen. Het benodigde grondstuk diende 55 m2 groot te zijn en de onderbouw van de toren kon eventueel als trappenhuis voor een nieuw gebouw dienen. Verder wees men op het belang van 'een goed geplaatst carillon'. Pas in mei 1936 werd het verzoek in de gemeenteraad behandeld. In het prae- advies aan de raad laten B en W weten tegen een toren te zijn. Zij doen werkelijk alle moeite om argu menten te vinden tegen de bouw van een toren: ons bezwaar tegen inwilliging van het verzoek richt zich in hoofdzaak tegen het feit, dat men hier een toren wil gaan I P I p I - v- NjéfeL f j u Twee ontwerpen van J.E.G. Noordendorp voor een nieuwe 'Nieuwe Toren', 1885 bouwen uitsluitend en alleen om een toren te bezitten. Torens hoorden een onderdeel te zijn van een gebouw en de verwachting was: waarschijnlijk zullen er vele jaren voorbijgaan, eer zich de behoefte aan een verdere uitbreiding van het Stadhuis zal doen gevoelen of de omstandigheden zulks zullen toelaten. Voorts beschouwen wij het bouwen van een toren, alleen om een toren te bezitten, als een luxe, waaraan het gemeentebestuur in deze financieel zorge lijke tijden geen steun mag verleenen. B en W waren verder van mening dat de stad best zonder een toren zou kunnen 'waaraan de behoefte niet is gebleken' ook wees zij er op dat aan de Harlinger- straatweg een kerk met een toren van 64 m in aanbouw was. Het voordeel van de inzet van werkloze arbeiders woog niet op tegen de uiteengezette bezwaren. Tijdens de raadsvergadering op dins dagavond 9 juni 1936 werden er twee motie's ingediend door Molenaar namens de SDAP en Praamsma namens de Anti- Revolutionaire Partij. Eerstgenoemde wilde dat 'de Raad zich bereid verklaart te zijner tijd een plaats voor de toren aan te wijzen.' Praamsma vond de reactie van B en W "koud en zakelijk' en diende een motie in die verder ging dan die van de SDAP: de Raad besluit de grond ter beschikking te stellen met dien verstande dat tijd en wijze van den bouw nader door de Raad zal worden bepaald, zulks in overleg met het Bestuur van de V.V.V. en het Bestuur van 'Het Torenfonds', en in verband met een ter plaatse te stich ten gebouw der Gemeente. De Vrijzinnig Democratische Bond ondersteunde bij monde van Imhof de motie van de SDAP terwijl Buiël namens de Rooms-katholie- ke Staatspartij verklaarde tegen de motie Praamsma te zullen stemmen. Zijn partij was tegen vanwege de hoge onderhouds kosten die een toren zou vergen. Hij refe reerde aan de oproep van Gedeputeerde Staten die de gemeenten hadden gemaand ernst te maken met bezuinigen. De voorzitter, burgemeester Van Beyma antwoordde dat B en W de raad adviseer den zich niet vast te leggen op de plaats, waar een toren zal worden gebouwd. Als de gemeente ooit op het Gouveneursplein, een groot openbaar gebouw gaat stichten dan zou de voorzitter de eerste zijn die het bestuur van het Torenfonds zal benaderen IA.

Historisch Centrum Leeuwarden

Leovardia, 2000-2018 | 2002 | | pagina 24