Oait in Liwwadden
15
Jan Faber
Oait strekten de weilannen sich ten noor
den fan'e Spanjaardslaan uut soa fer as
je sien konnen. Op 19 mei 1568 wudden
hier Spaanse soldaten, dy't op weg waren
fan Harlingen naar Heiligerlee, op kosten
fan'e stad fan un natsje en droogje fersien
en se mochten der oek foor een nacht hun
tenten opslaan. Uut angst foor ferstoring
fan'e openbare orde fon ut stadsbestuur
ut ferstandig om ut rauwe soldatefolk
mar buuten de stad te houwen en se mar
te trakteren op'n warme maaltied en een
hartfersterkinkje. Deur deze opstelling
hewwe se de stad fast en seker feul onheil
bespare kennen. Der waren ommers
foorbeelden te over fan plunderende en
brandskattende soldaten, dy't ut niet soa
nau namen met mien en dyn. Al met al
mut ut een indrukwekkend tafereel weest
hewwe want tot op'e dag fan fandaag wurd
deur de naam de herinnering an deze
benaude meidagen an ut begin fan'e tach
tigjarige oorlog levendig houden. Foor die
tied noemden de Liwwadders ut diekje 'de
weg naar ut Lazarushuus' of de 'Leproa-
zeweg', dat sien naam te danken had aan
de opfang fan lepralijers of melaatsen,
meensen dy't niet bepaald een gastfrij
onthaal fiene konnen bij de logementhou
wers in'e stad, bang foor besmetting as se
waren. Overdags mochten se, fersien fan
un 'kleppe', een soarte fan waarskuwings-
teken, in'e stad om un paar penningen of
een aalmoes bedele. Oek hewwe der as
onderdeel fan de in 1619 aanleide ferde-
digingswerken fan'e stad loopgraven leit
dy't nog op'e kaart fan 1847 aangeven
staan. Toen in 1827 fan riekswege an'e
stad opdroegen wudde om een lokasie
foor een begraafplak buuten de beboude
kom an te wiezen, fïel ut oog op'e ouwe
kloasterterp Fiswerd waar tot 1510 ut
Sint Annakloaster staan had, maar waar
van de kloasterlingen uut angst foor - oek
al weer - plunderende soldaten hun heil
binnen de stad socht hadden. Pas in 1833
wudde de eerste Liwwadder op deze nije
begraafplaats begroeven. In 1874 ont-
ston hier in ut kader fan een fan'e eerste
sosiale woaningbouwprojekten ut latere
lesbaankwattier, noemt naar de iesbaan
dy't daar in 1895 opent wudde. In 1902
skonk de oud-burgemeester Mr. Wilco
Julius van Weideren baron Rengers en
sien frou drie perselen weiland an'e stad
om der een mooi park op an te leggen.
Op 25 oktober 1904 wudde ut plan fan
tuunarsitekt Copijn uutkoazen om uut-
foerd te wudden, nadat dertien andere
ontwerpen feulsten te duur fonnen wur-
den. De noordoasthoek fan ut nije park
wudde inrichten as kienderspeultuun en
fan ut eigenlike park afskeiden. Tot foor
enige maanden terug hadden je hier oek
een prachtig deurkiekje op'e peerdeweide
of - soa't de wat ouwere Liwwadders ut
noeme: 'ut joadeland'. De ouwe baron su
sich waarskienlijk in sien graf omdraaie
as'ie sien kon, wat sien opfolgers der - oek
al is ut mar foor tiedelijk - foor afgriese-
lijke bouwsels del sette laten hewwe.
Leovdic^ la. It
