FBJlSCJLTÏ,
Guiirïriziiat IJ. van der WielenLeeuwarden.
18
viel te bewonderen, zoals in januari 1850
toen veertig Pyreneesche Bergzangers, in
fraai streekkostuum gestoken en voorzien
van kleurige banieren, hun eigen liede
renrepertoire lieten klinken. Op de andere
avonden kon het kunstminnend publiek
van Leeuwarden genieten van populaire
strijk- en harmoniemuziek, uitgevoerd
door musici uit de eigen stad. Het volgen
de seizoen begon de belangstelling al wat
te tanen, maar werden er toch nog aar
dig wat abonnementen verkocht. Tegen
betaling van zes gulden kon nu een dozijn
avonden worden bezocht. Doordat de
opzet nauwelijks veranderde verloor een
avond 'Frascati' tenslotte veel van haar
oorspronkelijke aantrekkingskracht, hoe
wel het muziekgezelschap Frascati onder
directie van P.Wedemeyer zijn repertoire
regelmatig verfriste.
Er bleven steeds meer bezoekers weg
en in 1852 verplaatste het gezelschap de
muzikale avonden naar de grote zaal van
het Koffiehuis De Nederlanden. Nu kostte
een abonnement voor zestien soiree's nog
maar vijf gulden en werd het ook niet lan
ger op naam afgegeven, zodat het altijd
bruikbaar was. Hoewel deze zaal bij het
Zaailand door eigenaar De Koe ook fraai
was versierd, miste deze toch de allure en
ruimte die Van der Wielen bood.
Eau de cologne-fontein
Vanaf 1852 werden de Frascati-avonden
bij Van der Wielen vrijwel uitsluitend nog
tijdens de kermisperiode gehouden. Deze
verplaatsing naar de zomerperiode gaf
nieuwe mogelijkheden. Zo kon de ruime
tuin uitstekend met de grote zaal worden
verbonden en tot een prachtige lusthof
worden omgetoverd, waarin nu het groen
werd afgewisseld met talloze kleurig bloei
ende planten en struiken. Bovendien bood
de kermis, met zijn circus- en schouw
burgtenten, steeds meer mogelijkheden
voor alle lagen van de burgerij om eens
een avondje gezellig uit te gaan. Na een
bezoek aan een van deze theaters vormde
een avond 'Frascati' vervolgens een uit
stekende gelegenheid tot rustig vermaak
of om bij te komen van het drukke ker-
misgewoel.
Bij binnenkomst in Zaal Van der Wie
len werden de bezoekers meteen getroffen
door de aangename, losse sfeer en voelde
menigeen zich verplaatst in een andere
wereld. Langs de wanden waren forse
dennenbomen geplaatst, zodat ruime
lanen ontstonden die tot in de tuin door
liepen. In de talrijke nissen en veranda's
vonden de bezoekers gemakkelijke zitjes
om te genieten van de grote diversiteit
aan koude en warme verversingen die
aan het buffet te krijgen waren. In het
midden van de zaal prijkte een mooie
Griekse beeldengroep, geflankeerd door
een vrolijk klaterende fontein en een klei
ne zacht ruisende waterval. Het geheel
was omgeven door honderden geurige
bloemen en uitbundig bloeiende struiken.
Verspreid over de ruimte bevonden zich
overal nog meer heerlijk ruikende bloem
bedden, waarin hier en daar een opval
lend beeld was geplaatst. De overvloedige
gasverlichting in de zaal zorgde, samen
met ontelbare lampions in de tuin, voor
een haast sprookjesachtige tafereel. Het
was echt een uitstekende gelegenheid om
wat rond te kijken, een praatje te maken,
nieuwtjes uit te wisselen met vrienden of
bekenden of - nippend aan een glas bier,
punch of wijn - al die flanerende bezoe
kers rustig voorbij te zien trekken. Voor
de muzikale omlijsting zorgde een uitste
kend orkest dat nog steeds onder leiding
van Wedemeyer stond. Wel lieten deze
keer enkele leden van de Hoogduitsche
Opera verschillende aria's, duetten en
koren horen en werd dit nog afgewisseld
met enkele komische scènes.
Het was een prettige omgeving waarin
ook de dames zich op hun gemak kon
den voelen. Vanaf 1854 werden die nog
eens extra verwend, doordat in de zaal
een kleine eau de cologne-fontein was
geplaatst waar zij 'hunne zakdoeken met
het welriekende water kunnen bevoch
tigen.' De laatste avond van de kermis
werd afgesloten met een groot Flora-Feest
waarbij de zaal met een keur aan exquise
bloemen werd versierd en toepasselijke
muziekstukken werden uitgevoerd.
In buitenlandse sferen
Voortaan zorgde eigenaar Van der Wielen
ieder jaar voor een nieuwe verrassende
versiering en opnieuw liet hij zich inspire
ren door het Amsterdamse Frascati. Daar
werd in die jaren tijdens de kermis de
grote zaal ingericht volgens een bepaald
onderwerp, zoals Versailles in 1855 of
Souvenir du Bois de Bologne in 1856.
Zo konden in Leeuwarden de bezoekers
van de Frascati bij Van der Wielen zich
tijdens de kermis van 1855 in een lieflijk
berglandschap wanen. Voor de plaats
van het orkest was een Zwitserse brug
aangebracht met daarnaast een aardige
waterval 'die een aangename frisheid om
zich heen verspreidde.' Bovendien was er
voor zo'n overdaad aan bloeiende planten
en gewassen gezorgd dat 'men waarlijk
niet zou denken zich in een zaal te bevin
den, omdat deze bijna het aanzien heeft
van een fraaie tuin.' De verbinding van de
zaal met de tuin zorgde ervoor dat bij veel
bezoek toch voldoende ruimte beschik
baar was.
Het jaar daarop meldde de Leeuwar
der Courant in zijn kermisverslag: Op de
plaats van het orkest is een schoone rots
streek aangebracht, waarbij de natuur
Maandag ld Tebrvarif 1877
Ift geltluhtM Taa dn urjiirdig tu L M. iti lining
te Beren door di Bt&Anuklek no h*t le RagumuA TufantetSü
onder Directie van den Heer J. F, STÜETZ*
.finran; yur, Enlftf f-P-lU.
In de jaren zeventig werd bij een speciale gelegenheid soms nog een Frascati ingericht
(Collectie Toornstra)
LfOViflLr^tA.®
