25
voor een nieuw gebouw.
In 1947 werd reeds besloten door Gede
puteerde Staten dat er een nieuw, eigen
gebouw diende te komen voor de Provin
ciale Bibliotheek van Friesland. In 1951
werd grond aangekocht aan de Turf
markt, die twee jaar later echter aan de
PTT werd verkocht. Als nieuwe lokatie
werd het Oldehoofsterkerkhof uitgeko
zen. De Provinciale Staten stelden een
nieuwbouwcommissie in en er werd over
wogen of er direct een architect gekozen
zou worden of dat via een openbare prijs
vraag een keuze gemaakt zou worden.
De directeur van de bibliotheek, dr. S.
Douma, was voor de eerste optie omdat
hij een intensieve samenspraak wenste
tussen de architect en de bibliothecaris
om tot een goed ontwerp te komen. De
Provinciale Staten besloten eind 1953
echter toch tot het uitschrijven van een
openbare prijsvraag. Uiteindelijk zou de
organisatie hiervan en de omschrijving
van de wensen en eisen nog geruime tijd
in beslag nemen.
De prijsvraag
Er kwamen 165 inzendingen binnen voor
de prijsvraag op 1 mei 1958. Bij de beoor
deling moest men de termijn voor de jure
ring verlengen van drie naar zes maan
den, met als conclusie: geen winnaar. Er
werden één tweede en drie derde prijzen
toegekend. De jury adviseerde Gedepu
teerde Staten om voor het vervolgtraject
over te gaan tot een besloten prijsvraag
of desnoods het ontwerp van de tweede
prijswinnaar als uitgangspunt te kiezen.
Directeur Douma was het ook hier niet
mee eens en hij leverde, onder verzet van
de rest van de jury, een minderheidsrap
port in bij Gedeputeerde Staten met een
Architect ir. P.H. Tauber (foto: Wiek Natzijl)
andere toekenning van de prijzen. Hij wil
de bovendien het vervolg niet inzetten met
nog een prijsvraag maar wilde doorgaan
met één van de architecten die afkomstig
zou zijn uit zijn voorkeurslijstje.
Onder de vier bekroonde architecten werd
echter toch nog een besloten prijsvraag
uitgeschreven en als winnaar hiervan
werd, na vier vergaderingen, de 32-jarige
P. Tauber uit Alkmaar aangewezen. Hij
had als enige van de vier architecten een
volledig nieuw ontwerp gemaakt. Dit was
doorslaggevend om uiteindelijk voor dit
plan te kiezen.
De lokatie van de bibliotheek
De Provinciale Bibliotheek van Friesland
werd, vanuit historisch oogpunt gezien,
op belangrijke grond in Leeuwarden
gebouwd: de Noorder Plantage, het voor
malige bolwerk. Aansluitend aan het ter
rein van de Oldehove werden in 1583 de
eerste stadswallen, als verdedigingswerk,
om de stad aangelegd die in 1620 werden
uitgebreid, maar al in 1824 weer werden
ontmanteld, als één van de eerste steden
in Nederland. Hierna kon het bolwerk als
stadspark in gebruik worden genomen.
Al spoedig werden er echter bouwlokaties
voor een aantal grote openbare gebouwen
in voorzien die elders in de stad geen
plaats konden krijgen, zoals een gevange
nis, een ziekenhuis, een manege en een
beursgebouw. Het parkachtige noordelij
ke deel van het oorspronkelijke bolwerk,
waar de Prinsentuin sinds 1652 onder
deel van uit maakte, is redelijk bewaard
gebleven omdat het niet ten prooi viel aan
grootschalige stadsuitbreidingen.
Luchtfoto met in het midden, links van de Oldehove, de Provinciale Bibliotheek
Leovdic^ la. It
