La» it
19
de dochs al skrale ynkomsten stil stiene.
Ek myn broers en suster moasten dan üt
harren potsjes of'ferje.
De regearing hie, om de earmoede by
de tünkers wat te sprieden, in teeltbeper
king ynsteld. Eltse tünker hie in teeltfer-
gunning foar it opperflak dat hy bebouwe
mocht mei grienten, of mei fruitbeamen
of mei blommen, nei gelang it soarte fan
bedriuw. Dat koe fansels moai bepaald
wurde, mar der moast ek op tasjoen wur-
de en dat moast ek barre troch minsken
dy't der wat sjoege fan hiene. Benammen
bestjoerders fan tünbou-organisaasjes
waarden hjir foar benadere. Us heit waard
ek frege, hy siet yn it feilingbestjoer en
dêrneist yn it proeftünbestjoeren al wie it
no net bepaald wurk dat him bot oanstie,
hy fun dat it barre moast en boppe dat it
smiet ek noch in pear sinten op. Sa kaam
it, dat hy him op bepaalde tiden yn syn
brune mansjesterpak hyste en op de fyts
nei it Bildt of de Walden ta sette. Krekt
as no de AID, seach men dizze mannen
net altyd like graach op it bedriuw kom
men en men besocht harren dan ek wol
letterlik om'e tün te lieden. It moaiste wie
wol, dat as hy soms sykje moast nei sa'n
tün, buorlju fan de 'klant' besochten him
de ferkearde kant op te stjoeren. Dêr koe
dan thus by de itenstafel smaaklik oer
ferteld wurde.
Dy rappe bewegingen fan it mes
It warenhüs neist it hüs, waard üt elkoar
helle en efter op de tün wer opboud en
ek waard in nij warenhüs boud. Om dy
warenhuzen fan foldwaande focht te fer-
sjen wie der in ferpleatsbere bok mei in
fleugelpompke derop. Dit ding hie twa
hanfetten en as lytse jonge wie ik altyd
fassinearre, as Reinder en Jelle as Hon-
ke der in hiele moarn oan stiene. Almar
hinne en wer en it wetter streamde üt de
slang, dy't sa no en dan ferlein waard.
Ik mocht damkes yn de fuorgen meitsje,
sadat it wetter goed oer it hiele oerflak
ferdield waard. As de grün sa sacht wie,
dat de fuotten weisakken, koe de slang
nei in oar fek ferplakt wurde.
In oar apparaat, dat my tige oanspruts
wie de pottepers. In tafel, mei in sinken
plaat derop en yn'e midden hjirfan in gat.
Under it gat siet in izeren pot. Dy pot
kaam fol potgrün en dan waard hjir mei in
hefearm in taps stik izer yn drukt, dêrnei
trape de betsjinner op in pedaal en kaam
de boaiem fan de izeren pot omheech en
stie der in kreas modderpotsje op tafel om
koal- as slaadplanten yn te setten. Boei
end fün ik ek altyd it ütkapjen fan blom-
koal en it kapjen fan de raberberblêden.
Dy rappe bewegingen fan it mes diene it
tink ik. Sa fün ik spinaazje snijen, mei dat
dübeld heaks omsette mes, in folie moaier
gesicht as it opstekken fan slaad en andy-
vje.
En dan de rüchskerne, dêr ha ik altyd
wat mei han. Dy siet neffens my op in
üngaadlik plak. Stjonkend, krekt oer
de sleat, sa ticht by hüs en deun neist
it wichtichste paad de tün op, sadat dêr
altyd smoarch focht oer it paad run. Dy
skerne kaam fan alles op, it tüch dat by it
skoffeljen los kaam en benammen blêden
fan raberber en blomkoal. Krekt dy lésten
waarden gau ta in brijeftige rotsjende mas
sa. Bytiden waard de hüsketonne der ek yn
lege, mar meast kaam de ynhald hjirfan yn
in izeren draachbak dy't dan oan de oare
kant fan dat paad stie. Ik kin no myn heit
syn logistike arguminten wol begripe, want
dit plak lei frijwol sintraal yn it stik wêr
de grienten ferboud waarden en wêr dus de
oan- en óffïer fan it skerneguod it minste
wurk frege. Mar ik fün it neat en mooglik
waard ik stikem ek wol wat troch üs mem
hjiryn oanset, dy't hjirmei in direkt kon-
flikt mei Heit üt'e wei gie.
Op de eastkant fan de beide stikken
tün, tsjin de dyk oan wiene yn de rin fan
de jierren al wat stikjes grün ferkocht as
bouterrein aan Jan de Vries, Thys Zon
dervan, Sikke Speerstra, Jelle Talsma,
Ysbrand van der Haag en yn 1937 Jan
Dekenga. Dit léste hüs waard in jier as
wat letter de wente wêr Honke mei syn
Durkje har ta wenjen sette soene en
waard sa oant 1999 it léste Calsbeek-stee
op Snakkerbuorren.
Wat ek feroare en ferbettere yn de léste
30'er jierren, dat wiene de paden. Ik noch
dat it prachtich wie om as jonkje te dra
ven oer de losse planken dy't doe as fer-
hurding foar it kroadzjen yn de grutste
fuorgen leine. By reinich waar kwitsten
bytiden stralen wetter jin by de küten op
en as de tiid fan fïskjen der wie, kearden
we de planken om en fünen samar dikke
wjirmen. Dat waarden letter betonpaadsjes
fan in heale meter breedte en doe kamen
der platte buiskroaden op luchtbannen.
Earder waard noch in bulte mei in lyts
plat boatsje troch de sleatten ferfïerd.
De tün wie ek foar in grut part noch
farbedriuw, al soe men dat oan de smelle
sleatsjes net sizze. Foar it ynterne ferfïer
hiene we in hiel plat breed skouke, wêrmei
De nije drüvekassen, 1941/42