Leeuwarden, stad van geuren
27
Joop de Jong Met veel plezier las ik nog eens het artikel van Baukje Onderwater-Brandt in
Leovardia nummer 5. Ik heb een zelfde ervaring als zij.
Wij woonden vroeger op Nieuwestad 39, het huis met de halsgevel op de foto, waar
mijn ouders een groentewinkel hadden. Tegenover ons huis staat nu het beeld van
Vondeling. Van uit huis liep ik naar mijn kleuterschool en later naar de lagere
school en passeerde allerlei winkels en werkplaatsen, waarvan ik me de beelden
en geuren nog herinner.
Op het streekje huizen op de Nieuwestad
waar wij woonden had je op de hoek de
apotheek van broer en zussen Uffelie.
Daarnaast in de richting van de Kleine
Kerkstraat eerst de groentewinkel van
mijn ouders, dan de boek- en kunsthan
del van Willem van Wieren tot hij naar de
nieuwbouw aan de zuidzijde van de Peper
straat vertrok met zijn familie en winkel.
Sedertdien is in dit pand Het Luxe Huis
van de familie Steenbergen gevestigd.
Dan kwam de meubelwinkel van Dijkstra
en begint de Kleine Kerkstraat.
Motor- en paardenwalm
Als kleine bezoeker van de kleuterschool
liep in meestal samen met Gerard Holwer-
da, zoon van de horlogerie aan de Nieu
westad en broer van Allard, de voorzitter
van de jongensclub uit Leovardia num
mer 18. We hadden strenge instructies:
samen blijven en heel goed uitkijken voor
het verkeer. Dat was nodig, want het trot
toir was op sommige plaatsen smal of ont
brak. Vooral in de Kleine Kerkstraat was
het heel druk, een trechter voor alle motor
- en paardentractie op weg naar het 01de-
hoofsterkerkhof, waar veel vrachtrijders
stonden. Motor- en paardenwalm streden
om voorrang, want luidt het spreekwoord
niet: 'Ook het beste paard laat wel eens
wat vallen?' En dat deden ze, tot gerief
van de toen nog talloze mussen. De heer
lijke lucht van gebakken en gerookte vis
uit de winkel van Woudstra aan het begin
van die straat maakte weer veel goed. Wat
verderop in de straat rook je de lucht van
leer uit de winkel van Meijer.
Nu de hoek om, de Grote Kerkstraat in.
Naast het fraaie, indrukwekkende Prin-
cessehof met daar tegenover de saaie
gesloten gevel van de toenmalige Mid
delbare Meisjes School (MMS), de toen
nog zwart geteerde stins. Dan volgde de
interessante wijnkoperij van Menalda,
bestaande uit een hoog pakhuisgedeelte
met twee mooie bomen ervoor en een kan
toorachtig gedeelte. Behalve genieten van
het heerlijk ruikende verzadigde parfum
van alle daar opgeslagen wijnsoorten, viel
Joop de Jong op 7-jarige leeftijd
Collectie Joop de Jong
er ook veel te zien. Het personeel was
voortdurend bezig met laden, lossen en
takelen van tonnen en kratten. Met die
activiteiten viel de wijnkoperij uit de toon
in de overigens zo rustige straat.
Kokhalzend en de neus dicht
Verder de hoek om de Nieuwe Doelen
straat in, een beproeving tegemoet: de
levertraanfabriek van Draaisma. Mijn
moeder gaf mij iedere morgen een dessert
lepel van hun product te slikken en hield
daarbij mijn neus dicht. Kokhalzen deed
ik soms en bij het passeren van Draaisma
kwam dat gevoel weer boven.
De school was inmiddels dichtbij, waar
juffrouw Kaastra en ook juffrouw Frieda
en juffrouw Alie op ons wachtten. Net als
Baukje Onderwater - Brandt heb ik nog
een sterke herinnering aan juf Kaastra
met haar rechte gestalte, waaraan haar
kleding ook meewerkte. Ook haar droevi
ge bruine ogen staan mij nog helder voor
de geest. Ze dirigeerde onze grote klas
zonder stemverheffing. Voor haar gezag
had ze de grote sleutel van de Prinsentuin
niet nodig, maar het droeg wel bij tot haar
magie.
Gerochel, een vleugje alcohol
en tabaksgeur
Na de kleuterschool ging ik naar de school
waar meester Okkinga hoofd van was en
liep dus eind jaren dertig, begin jaren
veertig van school naar huis de route
Schoolstraat, het pleintje tussen Harmo
nie en gerechtshof, Ruiterskwartier, Ipe
Brouwerssteeg, Nieuwestad tot over de
Duco Martenapijp.
