Orgelmakerij Bakker en Timmenga 125 jaar
Leova.'c^LA.It
15
Ad Fahner Wie de geschiedenis van Leeuwarden als orgelstad een beetje kent, weet dat de
Friese hoofdstad in de negentiende eeuw meerdere orgelmakerijen huisvestte.
Namen als Van Dam, Hardorff, Adema en Bakker Timmenga waren in heel Neder
land bekend. Het langst waren de vier generaties van de orgelbouwers Van Dam in
Leeuwarden werkzaam.
Van 1779 tot 1917 was hun werkplaats
gevestigd aan de Zuidergrachtswal. De
twee grote orgels die zij in onze stad heb
ben gebouwd zijn helaas hier niet meer te
beluisteren. Immers het drieklaviers in
strument van de Galileërkerk bevindt
zich nu in Zeeland (Tholen) en het fantas
tisch mooie orgel van de voormalige Wes-
terkerk wacht nog steeds op herplaatsing.
Van de 19e-eeuwse Leeuwarder orgelma
kerijen wist alleen de firma Bakker
Timmenga de twintigste eeuw te overle
ven. Eind vorig jaar bestond deze orgel
makerij 125 jaar.
Zoon van een molenmaker
Op 18 december van het vorig jaar was
het precies 125 jaar geleden dat Fokke
Bakker (1842-1904) en Arjen Timmenga
(1854-1920) een nieuwe orgelmakerij te
Leeuwarden stichtten. Het was op dat
moment de vierde orgelmakerij in deze
stad. Immers, de bedrijven van L. van
Dam en Zonen, Adema en Hardorff waren
nog volop werkzaam.
Fokke Bakker had het vak geleerd bij
de orgelmaker Willem Hardorff aan de
Nieuwestad nummer 74 en begon rond
1877 voor zichzelf. Hij was doopsgezind en
één van de organisten van de doopsgezin
de kerk aan de Wirdumerdijk.
Zijn 'eigen' orgel werd ook door hem
onderhouden. Blijkbaar tot tevredenheid
van het kerkbestuur want hij ontving van
hen een loffelijk getuigschrift plus een
aanbeveling. Heel bruikbaar voor een jon
ge, startende ondernemer.
Waarschijnlijk is Fokke Bakker met
Arjen Timmenga in contact gekomen tij
dens de bouw van het orgel in de dorps
kerk van Oosterend. Hier plaatste zijn
werkgever Hardorff in 1870 een nieuw
groot instrument. Arjen Timmenga, zoon
van een timmerman/molenmaker uit dit
dorp had een lichamelijke handicap en
was dientengevolge minder geschikt om
zijn vader in diens bedrijf op te volgen.
Timmenga trad bij Hardorff in dienst en
was een drietal jaren bij hem werkzaam.
Hierna heeft Arjen Timmenga nog
gewerkt bij Adema (1875/'76), Pieter Fla-
es in Amsterdam en vanaf 1877 bij de
bekende orgelmaker J.F. Witte te Utrecht.
Het kleine bedrijf van Fokke Bakker
kreeg diverse opdrachten. Zo plaatste hij
onder andere het oude Hardorfforgel
(1860) van de kerk van Baaijum over naar
de gereformeerde kerk te Hallum.
Enkele jaren later kwam het contact tot
stand met de kerkvoogden van Mar-
rum/Westernijtsjerk. Bakker vervaardig
de in 1879 een nieuwe blaasbalg bij het
Hillebrandorgel in de kerk van eerstge
noemd dorp. Het nieuwe orgel van de kerk
van Westernijtsjerk dat in 1880 in
gebruik werd genomen, wordt beschouwd
als opus 1 van de orgelmakers Bakker
Timmenga. Zij waren eerst gevestigd in
de Bollemansteeg en later in de Bagijne-
straat 45, in een 17e-eeuws pand waar in
de jaren 1880/'81 het Diaconessenhuis
begonnen was en dat helaas in de vijftiger
jaren van de 20e eeuw is afgebroken. Vol
gens de gegevens van de burgerlijke stand
was de firma hier vanaf 1882 gevestigd.
De grondleggers van de orgelmakerij, Fokke Bakker (1842-1904) links en Arjen Tim
menga (1854-1920) rechts Collectie Bakker en Timmenga
