7 gewerkt want korte tijd later is het schil derij gereed en op 8 mei 1893 draagt het gasthuis het aan het stadsbestuur over. Het is het eerste schilderij dat aan de wes telijke muur van de raadszaal komt te hangen. Voor het gasthuisbestuur heeft Bis schop een verrassing: nog een portret van Emma. Veel kleiner weliswaar maar bui tengewoon goed getroffen. Het krijgt een plaatsje in het Bestuurshuis aan de Grote Kerkstraat waar het op gezette tijden door het publiek bewonderd kon worden. Geen zin in poseren In 1905 valt het besluit een portret te laten maken van Wilhelmina die in 1898 tot koningin gekroond was. Het lijkt erop dat het gasthuisbestuur van de onge schreven 'Leeuwardentraditie' afstapt, want als schilder heeft men professor Van der Waay van de Rijksacademie uit Amsterdam op het oog over wie lovende berichten zijn ontvangen. Van der Waay moet de opdracht echter afslaan. Als dat bekend wordt, komen er enkele brieven van schilders die op de opdracht azen. Hobbe Smit bijvoorbeeld schrijft een brief en ook de bekende Theo Molkenboer die zelfs met een aanbeveling van Breit- ner schermt. Het bestuur kiest echter voor Johannes Hendrikus Jurres en houdt daarmee toch de traditie in ere dat de schilder een band moet hebben met Leeuwarden. De in 1875 in Leeuwarden geboren Jur res heeft onmiskenbaar aanleg voor teke nen en schilderen. Na de hbs volgt hij opleidingen aan de Kunstnijverheids school en de Rijksacademie. Hoewel nog relatief jong, krijgt Jurres al enkele belangrijke opdrachten en valt hem in 1904 een belangrijke prijs (de Sint Louis) ten deel. Het werk vordert gestaag maar waar Bisschop en Van Wicheren zich in zwijgen hulden, houdt Jurres het bestuur met een reeks briefes op de hoogte. Op 14 september 1906 draagt het gasthuisbe stuur het schilderij over aan de gemeente en krijgt het een plekje in de raadszaal. Een dag later is de koningin in de stad en onthult ze het standbeeld van Willem Lodewijk. Voor haar eigen portret toont ze geen belangstelling. Overigens heeft Jurres het voor het Wilhelminaportret moeten doen met foto's en werk van col lega-schilders. De majesteit had kort te voren geposeerd voor een ander schilderij en geen zin om nog eens tijd vrij te maken. Geld bijeen geschraapt Vijftig jaar is Wilhelmina koningin tot ze in 1948 aftreedt en opgevolgd wordt door Juliana. Gingen er eerder na de kro ning wel een paar jaar voorbij voor er over een nieuw portret gesproken werd, dit maal is het gasthuisbestuur er vlot bij. Nog datzelfde jaar gaat de opdracht voor een portret van koningin Juliana naar Piet van der Hem. Hoewel in 1885 in Wirdum geboren, brengt de op jonge leeftijd wees geworden Van der Hem zijn jeugd door in Leeuwar den. Al snel wordt zijn schilderstalent opgemerkt. Hij volgt opleidingen en maakt daarna een aantal reizen in het buitenland waar zijn werk veel publiciteit krijgt. Later vestigt hij zich in Den Haag en maakt naam als portrettist. Het schilderij (zie afbeelding op pagina 10) wordt op 2 februari 1950 overgedra gen aan de gemeente. Gasthuisvoorzitter mr. Stoop geeft in zijn toespraak daarbij een kijkje in de keuken. Het gasthuis heeft het in de naoorlogse jaren financieel niet gemakkelijk en kan het portret niet geheel uit de eigen middelen betalen. Voor de bekostiging is geld ingezameld onder de bewoners van het gasthuis en ook heb ben de voogden privé fors bijgedragen. Het Julianaportret krijgt een plekje in het midden van de westelijke muur en dat betekent een herschikking van de andere twee schilderijen. Het portret van Wilhel mina, dat daarvoor in het midden hing, gaat naar links en het Emmaportret gaat naar rechts. Uitbundige onthulling Beatrix volgt haar moeder op 30 april 1980 op als koningin. In het najaar komt een nieuw portret in het gasthuisbestuur ter sprake. Daarbij valt de naam van Koosje van Keulen. Een bestuursdelegatie maakt kennis met de in Workum woon achtige schilderes en besluit haar de opdracht te geven. De 'Leeuwarden traditie' wordt daarbij dan toch losgela- Koningin Emma (1858-1934) Koningin Wilhelmina (1880-1962) Foto: Fotobureau het Hoge Noorden Foto: Fotobureau het Hoge Noorden Leova.'c^tA.lt

Historisch Centrum Leeuwarden

Leovardia, 2000-2018 | 2007 | | pagina 9