2
De Middelbare Technische School aan de Molenstraat na het bombardement
van 28 juni 1942
hoeve uit Visvliet) samen voor twee klas
sen in één lokaal om brandstof te bespa
ren.
Bovendien was er ruimtegebrek, dan
wel brandstofgebrek (grote kachels!),
zodat de school opeens in twee ploegen
moest draaien, een vroege en een late, en
met een paar dagen in de week vrij.
O, Heer die daar als hemels
tente spreidt
En dan de bevrijding van Leeuwarden op
zondag 15 april 1945! De nacht ervoor
sloop de BS met stenguns door de straten
en mijn broer hield bij hoog en bij laag vol
dat hij meneer Miedema door de tuinen
had zien kruipen. Deze was immers een
niet onverdienstelijk ornitholoog en wist
je veel.
Er waren voor ons kinderen dramati
sche plechtigheden, zoals de herbegrafenis
van de gebroeders Wierda van de Emma-
kade, de herdenking van de gevallenen in
mei, waarbij wij als Neerlands hoop bloe
men op de graven legden. Maar er waren
ook feesten, waarvan ik me herinner de
optochten van speeltuinvereniging De Toe
komst, de grote overwinningsparade in
juni en het bezoek van Prins Bernhard. En
altijd moesten wij zingen, bij aubades en
bij het standbeeld van Us Heit. J.P. Heije
had plaatsgemaakt voor Valerius en juf
frouw Van der Wal, voor wie wij sidderden
en die de tekst en melodie drilde in ons
hoofd en onze keel: Wilt heden nu treden, O
Heer die daar als hemels tente spreidt, vol
strekt onbegrijpelijk voor een kind van
negen of tien jaar. Wel was juffrouw Van
der Wal de enige, die haar klas (altijd de
vierde) op de sinterklaasmiddag, waar
iedere klas een 'act' moest doen, tot perfec
tie wist te stuwen. Haar klas van meer
dan veertig leerlingen zong feilloos een
canon met evenzoveel stemmen: 'komt
en... komt en... komt en... (40x) laat ons
dansen springen, komt en laat ons vrolijk
zijn,... lijk zijn,... lijk zijn,... lijk zijn (40x).'
Een strenge, maar uitnemende onderwij
zeres op alle fronten.
Drama op de Spanjaardslaan
In de eerste klas leerde ik lezen en schrij
ven van juffrouw De Hoo, die later in dat
zelfde schooljaar trouwde met notaris
Molenaar van de Nieuwestad en die werd
opgevolgd door juffrouw Visser. Natuur
lijk zong mijn klas onder leiding van
meneer Scheffer in het stadhuis van 'O
wat zijn we heden blij, juffrouw gaat trou
wen, juffrouw gaat trouwen', enzovoort.
Na haar huwelijksdag heb ik juffrouw
De Hoo nooit meer gezien, totdat... Ik had
het over de oorlog en velen zullen weten
uit het boek van Ype Schaaf Laarzen op de
Lange Pijp, dat tandarts Rodenburg op de
Troelstraweg stiekem films maakte van
wat hij vanuit zijn raam zag gebeuren,
zoals in 1943 het afvoeren door de Leeu
warder politie van een joods gezin aan de
Spanjaardslaan. De film was zoekgeraakt,
maar werd kort na het verschijnen van
het boek teruggevonden, wat groot nieuws
was voor de NOS en Omrop Fryslan.
Interviews met de tandarts, maar ook met
de vrouw, die jaren later in het leeggeroof
de huis aan de Spanjaardslaan was
komen wonen, mevrouw Molenaar-de
Hoo! Ze vertelde voor de NOS over de vele
joodse kinderen, die ze in haar klassen
had gehad. Kort nadien in 1997, toen ik
het lustrum van de LSV bijwoonde, pro
beerde ik haar op te zoeken, maar de
buren vertelden dat ze in het ziekenhuis
lag en dat het niet best met haar ging. Ik
weet niet of ze er nog is.
Grijze duif treedt in het huwelijk
Siccama maakt in zijn verhaal in Leovar-
dia 19 terloops melding van de voorgang
ster van meneer Hosper, juffrouw Heuvel.
Ze had zelf geen klas, maar wel een hele
grote donkerrood gekleurde kamer op de
eerste etage, midden aan de voorkant. Op
vergevorderde leeftijd (grijs als een duif)
trouwde zij in 1945 met een wiskundele
raar van de rijks hbs, Van Terwisga, op
zijn school bijgenaamd Marcus. Iedere
zaterdagochtend, om halftwaalf, ging zij
langs alle klasdeuren (zo fraai door Sicca
ma beschreven met die doorkijkraampjes)
en zei dan tot de betreffende onderwij
zeres): 'ik wens u een prettige zaterdag
en zondag', waarop de klas wel gedres
seerd antwoordde 'insgelijks juffrouw
Heuvel.' Op dit wekelijks ritueel was iede
re klas geheel voorbereid.
