i?L V'".Sfi. fMïSM
3
Eene slegte vrouw alhier
Het is typerend voor Johannes van den
Bosch dat hij de 'proeve' al na enkele
maanden tot een succes verklaart. Najaar
1819 worden er vijftig huisjes bijgebouwd,
dat heet in het begin Frederiksoord-2, en
daar mag het arrondissement Leeu
warden ook iemand plaatsen. Er wordt
gekozen voor een gezin uit Hennaardera-
deel, dat volgens de staat van aangeko
men gezinnen niet helemaal compleet
arriveert: 'Sikke Hessels Hoekstra, sterk
6 hoofden, waarvan de oudste zoon bij hun
vertrek wegens diefstal tot correctioneele
straf is verweezen.'
In de zomer van 1820 verrijst op het
Steenwijkerwoldeheideveld kolonie num
mer 3, ruim 100 hoeves, vernoemd naar
de oudste zoon van de koning, Willems
oord. En tegen die tijd is gebleken dat er
ook andere manieren zijn waarop Leeu
warders in de kolonie kunnen komen. Om
te beginnen als employee. De allereerste
spinbaas van de kolonie was na een paar
maanden naar huis gestuurd nadat hij in
een dronken bui 'de glazen van een
inwoonder' van Vledder had ingeslagen.
Types, die de naam van de kolonie in aan
grenzende gemeentes bezoedelen kan de
Maatschappij niet gebruiken. De plaats
waar hij vandaan kwam, Leiden, geeft toe:
'Hij en de zijnen waren onkruid in den
akker.' Er is vervanging nodig en kort
daarop vermeldt het brievenboek van de
Maatschappij: 'Subkommissie Leeuwarden
proponeert eenen Johannes Gunther tot
spinbaas en opzichter der weverijen, als
bij uitnemendheid in die vakken ervaren
tot opzigter en leermeester bij de fabrica
ge in de kolonie.'
Gunther mag op proef de spinnerij lei
den, maar daar oordeelt de directeur over
hem 'dat hij geen zeer grote kennis van
zijn vak verkregen heeft.' Ook Johannes
van den Bosch is van mening 'dat hij de
man niet was die met een goed gevolg aan
't hoofd eener fabrijk kon geplaatst wor
den.' Belangrijker dan eventuele vakbe
kwaamheid is dat Johannes Gunther niet
opgewassen is tegen de kolonisten. Een
spinbaas moet de kwaliteit van hun werk
beoordelen en aan de hand van die kwali
teit bepalen hoeveel loon ze krijgen. Daar
voor moetje stevig in je schoenen staan en
bereid zijn harde ruzies aan te gaan. Na
een tijdje moet Gunther weer vertrekken,
.ir 4\.'.
- -Z- t - - i - -P.t-i - -C"r' i >i
f"? - r-t i
e. «r JT'II y. y j
- *1
j' ,1-J- S*~ J' i -i '1 ,r
i i ■- r £n-Zm..-
rp? i li JL sik,. ty, 1 rf-rf 1h v - .J
yi c -a_
-■ l»VK -."A.-! A
"-Ai - X- A *- - L_.y- "4*-? -f
n ,J-J .T *-■ r j- y
i/
-•£-:Ai -o
.y
1. y-t j y''
- - r
-t Jü? i/ci-J&fi
A
J"
No. 50/11 - No. 2 der ingekomen stukken tot de vergadering van den 20e Nov. - 's Hage,
12 Nov. 1818 - De permanente kommissie, ziende uit uw E. miss[iv]e van 4 Nov. l.l. uw
berigt om het huisgezin van D. de Vries naar de Kolonie te zullen zenden en dat met stil
zwijgen hebbende beantwoord, dewijl zij wilde zien in hoeverre het wegvallen van ande
re, vroeger geaccepteerde gezinnen haar zoude permitteren het uwe te disigneren, zag
met eenige bevreemding op den ingezonden staat der op Frederiks-oord aangekomen
huisgezinnen, ook reeds het bovengenoemde, sterk 7 hoofden. Zij wenscht (zich niet her
innerende dat gezin bij missfivje geaccepteerd te hebben) den grond te mogen weten op
welken de [verjzending daarvan door uw Ed. is geschied - vanwege de Permanente Kom
missie, P. van Hemert, sekretaris - Aan de subkommissie te Leeuwarden
Lcovac3tA.!€
