21
Oldehoof sterkerkhof in de jaren dertig
hadden een bescheidener geluid. Ze reden
door hun delicate lading waarschijnlijk
ook niet zo snel.
Al die geluiden drongen in de ochtend
door tot in mijn warme bedje. Ik voelde
mij dan geheel in evenwicht met mijn
omgeving en dat stemde mij tevreden en
gelukkig, al kon ik dat gevoel in die tijd
vast niet onder woorden brengen.
Draaiorgels op zuiverheid getoetst
Op vrijdag, de marktdag in Leeuwarden,
was het kikkerkoor minder prominent
door de vele andere verre geluiden. Dan
vermengde het kikkergezang zich met de
geluiden bij het station van de puffende
locomotieven en het geluid van de ran
gerende wagons die met een snerpend
geluid langs de rails tegen elkaar botsten.
De vele goederentreinen waren gevuld
met loeiend en blatend vee. Duidelijk
hoorbaar waren ook de heldere metalen
klanken wanneer de wielen van wagons
en locomotief met een voorhamer werden
getest op breuk.
Al die geluiden vermengden zich dan
weer met het gesis en geloei van stoom
fluiten van de vrachtvaarders op weg naar
Willemskade en Westersingel. De boten
waren afkomstig uit de omliggende dor
pen en steden of nog verder. We kunnen
het ons in onze rumoerige wereld moei
lijk meer voorstellen dat al die geluiden
zó ver gedragen konden worden door de
overigens stille stad. Vóór ons huis lagen
vrijdags nog een paar beurtvaartscheep-
jes, een soort gemotoriseerde pramen. Ze
maakten met hun 'gloeikop Kromhout
éénpitters' niet veel gerucht omdat de
scheepjes vanaf de Westersingel alleen
Uitzicht vlieringraam Nieuwestad 39
(1936/37). De stilte bij een warme zomer-
zondagmiddag
Collectie Joop de Jong
maar geboomd mochten worden om het
opdwarrelen van de stinkende grachtbo
dem van de Nieuwestad te vermijden.
Op hoogtijdagen was dichtbij in de
vroegte het geluid te horen van de twee
klokken van de Oldehove. Het prachtige
sonore geluid weerkaatste heel mooi tegen
de achtergevels. Later, in het laatst van
de jaren dertig, mengde het geluid van de
nieuwe klokken van de toen pasgebouwde
Dominicuskerk zich op fraaie wijze met
die van de Oldehove. Later op de dag
hoorde je de draaiorgels, nadat ze op hun
zuiverheid waren getoetst op de binnen
plaats van het politiebureau op nummer
49. Dan wist je dat het feest was. Soms,
bij gunstige wind kon je ook het geluid
van het carillon van het stadhuis horen.
Ik kon vanzelfsprekend niet gelukkig en
tevreden in mijn warme bedje blijven en
behalve school waren er nog vele andere
verplichtingen en activiteiten als wassen,
eten, levertraan happen, huiswerk maken
en spelen met een buurjongen of school
vriendje met step, autootjes, miniatuur
vliegtuigjes, blokken, legpuzzels etcetera,
maar dat gaf denk ik weinig gerucht en
valt dus buiten het bestek van dit artikel
tje.
Geduld van de buren op de proef
gesteld
's Avonds waren er heel andere geluiden.
Voor de oorlog woonde bijna iedereen op
de Nieuwestad nog boven de winkel of
praktijk en er waren dan ook nog veel
leeftijdgenootjes in de buurt. Vooral bij
mooie droge en warme avonden, wanneer
het lang licht was, speelden al die jongens
en meisjes uit de buurt op het latere 'Von
delingpleintje' de toen populaire spelletjes
als spoorzoeken, karriantsje, lepel, schaar
of hak(kio), schipper mag ik over varen,
tollen (toppen), knikkeren, stuivertje wis
selen, beelden gooien, bokspringen en
alleen voor de meisjes: hinkelen, touwtje
springen met mooie springversjes en bal
spelen tegen de muur in het portiek van
Dr. Romer (nummer 45). Wij als jongens
waren daar niet handig genoeg voor. Wij
hadden als specialiteit papieren vliegtuig
jes, gevouwen uit oude schoolschriften. Ze
deden het vaak heel goed op de draaiwind
op het pleintje. Het kostte Dr. Ten Thije,