28
stationsrestauratie kijk ik naar buiten
en bedenk dat ik hier zestig jaar geleden
ook zat, samen met de heren De Jong en
Walstra van de expeditie van Het Vrije
Volk, wachtend op de trein uit Holland
met de kranten, waarvan een deel met de
bakfiets naar de bussen op het busstation
moest worden gebracht. De restauratie is
veranderd, toen zag hij er veel meer als
een kantine uit. Ik ga op weg naar het
Historisch Centrum Leeuwarden, waar
om twee uur een stadswandeling start.
Gaandeweg die stadswandeling, voel ik
iets veranderen: mijn nostalgische gevoe
lens worden weggedrongen, verdwijnen
naar de achtergrond. Ik leer nieuwe din
gen over de geschiedenis van de stad en
vind dat heel plezierig. Het is een groter
verhaal dan dat van het jongentje, dat
tussen zijn negende en zestiende de stad
verkende. Ik ga de stad door het enthou
siaste verhaal van rondleider Klaas Zand
berg anders zien: ik krijg nieuwe ogen,
zonder mijn oude te verliezen.
Zuupsteeg
Mijn vader werd op 8 oktober 1902 gebo
ren in een nauw straatje tussen Eewal
en Speelmansstraat in Leeuwarden, dat
nog steeds Zuupsteeg heet. Ik heb me
altijd verbaasd over de wonderlijke spel
ling van die naam, want in het Fries heet
karnemelk süpe (samen met het woord
molke ooit aanleiding tot de Slag op het
Zaailand op vrijdag 16 november 1951,
beter bekend als Kneppelfreed) en in het
Liwadders suup. Waarschijnlijk heeft hier
net als bij de spelling van Friese plaatsna
men als Sexbierum (in het Fries Seisbier-
rum), Paesens (Peazens), Roordahuizum
(Reduzum) en Metslawier (Mitselwier)
een Hollandse, corrigerende gek toegesla
gen.
Een van de jongste herinneringen van
mijn vader moet bijgaand beeld geweest
zijn. Nee, hij is niet dat midden-op-straat-
staande jongetje, want de prentbriefkaart
werd verstuurd in 1906 en dat jongetje is
ouder dan vier.
Reclamebord
Ik lees op Teletekst dat ING, u weet wel
die aan lager wal geraakte veelvraat in
het bank- en verzekeringswezen, stopt
met het merk RVS. Juist met dat merk
heb ik iets, niet dat ik iets bij de Rotter-
damsche Verzekerings Sociëteit onder
gebracht heb, maar het merk zit in mijn
hoofd. Als ik in Leeuwarden naar de stad
liep, keek ik kort voordat ik de Voorstreek
opliep, altijd omhoog want daar hing een
reclamebord aan een lantaarnpaal: de sil
houet van een dame met een parasol, van
een parmantig hondje en van een deftig
heer met hoge hoed die met zijn wandel
stok omhoog wees naar een reclamebord
met exact hetzelfde groepje.
Het was net de Drosteverpleegster op
de cacaobus, maar dan anders. Ik hoopte
dat ik op een dag, om het beeld compleet
Gezicht over de in 1937-1938 vernieuwde Hoeksterpoorts- enArendsbrug naar het zuid
westen. Op de voorgrond het bekende RVS-reclamebord, bevestigd aan een lantaarnpaal
Jozef Alexander Cohen (Leeuwarden
1864-Toulon 1961). Politiek activist en
schrijver. Hier eind jaren '50 met zijn
echtgenote gefotografeerd in de tuin van
zijn woning in Toulon
te maken, achter net zo'n dame, hond en
heer naar de stad zou lopen, maar dat is
nooit gebeurd. Het reclamebord toonde
het beeldmerk van RVS, ontworpen door
de in Langezwaag geboren kunstenaar
Tjeerd Bottema.
Cohen
Het kleineren van de geschiedenis van
de Leeuwarder joden, ik sprak en schreef
er eerder over, houdt maar niet op. Haro
Hielkema wandelde recent voor dagblad
Trouw door de stad en wat vindt de man
naast de geboortehuizen van Slauerhoff,
Havank en Mata Hari de moeite van het
vermelden waard? Het geboortehuis van
Roosje Cohen en hij schrijft: 'Roosje Cohen
(Breedstraat 65) groeit hier op in de Jood
se buurt. Al jong probeert ze chocolade en
nootjes te verkopen. Een huwelijk met een
niet-Joodse man redt haar leven in WO II.
Samen met zus Betje krijgt ze later een
bronzen beeld.'
Nooit van de enige beroemde in Leeu
warden geboren Cohen gehoord? Nee,
natuurlijk niet want de socialist/anar-
chist/schrijver Alexander Cohen past niet
in het armoedige plaatje, dat, o zo graag,
van de Leeuwarder joden in stand wordt
gehouden.
LiCOV<3LP^t4)t,k
