Brievenbus/mailbox 36 De redactie van Leovardia reserveert graag ruimte voor brieven van lezers. Zij behoudt zich wel het recht voor brieven in te korten. Ons adres: Groeneweg 1, 8911 EH Leeuwarden of e-mail: historischcentrum@leeuwarden.nl Nogmaals school 17 Ik zat op Gemeenteschool 17 van 1936- 1942. Als je niet bleef zitten dan hield je in de klassen 1, 2 en 3 dezelfde juf en in de klassen 4, 5 en 6 dezelfde meester. Ik begon bij juf Schaafsma en in de 4e klas kwam ik bij meester Rijpstra (de Kiep). De andere onderwijzers waren de juffen Van der Schaaf en Noordaa en meester Van der Noord. Als de meisjes handwerken had den gaf meester R(uurd) van der Noord de jongens handenarbeid. De school had daarvoor een speciaal lokaal met professi onele beukenhouten werkbanken, gereed schap en materialen, dat het Sloyd-lokaal heette. Ik heb mijn hele leven plezier gehad van de basis-handvaardigheden die we hier op het gebied van houtbewerken, schilderen en beitsen leerden. Ik heb hier helaas maar twee jaar (1938-1940) van kunnen genieten. Op vrijdag 10 mei werden we ten gevolge van de inval van de Duitsers meteen naar huis gestuurd en toen we in het weekeinde even bij de school poolshoogte namen zagen we dat de bezetters het gebouw in beslag had den genomen. Kort daarna ontvingen de ouders een brief van het gemeentebestuur dat de lessen in school 14 in de Auke Stel lingwerfstraat, op basis van een rooster met vroege en late 'dienst', voortgezet zou den worden. Uiteraard was dit tevens het einde van de zeer nuttige, interessante en plezierige Sloyd-lessen. De term Sloyd werd op school niet toe gelicht en omdat gesproken werd in ter men van: 'We hebben sloyd' en 'Wat heb ben jullie op sloyd gemaakt?' werd Sloyd synoniem voor 'handenarbeid'. Pas veel later ontdekte ik dat Sloyd of Slöjd een wetenschappelijke, psychologische ach tergrond had en dat School 17 met de (vermoedelijk experimentele) toepassing ervan zijn tijd ver vooruit was. Toen na de bezetting de school weer voor het onder wijs in gebruik werd genomen kreeg het Sloydlokaal de oorspronkelijke bestem ming niet terug. Hieronder een paragraaf uit een Ame rikaans pedagogisch handboek uit 1899 'De grootste verbetering in het secun daire onderwijs die de laatste jaren te zien heeft gegeven ligt in de introductie van de handvaardigheids opleidingsscholen; niet zozeer omdat ze de leerlingen handiger en praktischer voor het dagelijkse leven maken en beter opgeleid voor hun vak, maar ook omdat we hierdoor burgers krij gen met een geheel verschillend intellec tueel karakter. Het werk in een laboratorium en een werkplaats ontwikkelt de gewoonte om waar te nemen, het inzicht in het verschil tussen accuratesse en vaagheid en inzicht in de complexiteit van de natuur en in de ontoereikendheid van alle abstracte ver bale beschrijvingen van reële phenomena die, eenmaal in het geheugen gegrift, daar als levenslang bezit aanwezig blijven. Ze verlenen ook precisie want als je een han deling uitvoert dan kun je het óf beslist goed óf beslist verkeerd doen. Ze produce ren eerlijkheid want als je jezelf uitdrukt door dingen te vervaardigen en niet door ze in woorden te omschrijven, dan is het niet mogelijk om je vaagheid of onkunde te verhullen door onduidelijkheid of meer voudige uitleg. Ze kweken een gewoonte van zelf-redzaamheid; ze houden de aan dacht en oplettendheid altijd gevangen en brengen de noodzaak van disciplinair ingrijpen door de leraar tot een minimum terug. Van de verschillende systemen van handvaardigheidstraining, voor zover het houtbewerking betreft, lijkt het Zweedse Sloyd-systeem psychologisch bezien ver uit het beste. Training in handvaardig heid wordt gelukkig langzaam maar zeker ingevoerd in onze grote steden. Maar er is nog een enorme afstand te overbruggen voordat het ultieme doel bereikt zal wor den.'

Historisch Centrum Leeuwarden

Leovardia, 2000-2018 | 2011 | | pagina 38