Andere tijden
Lcovard
25
LOL..
Walter Kromhout Met de Winkelsluitingswet van 1952 kwam er een eind aan de lange openingstijden
van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat van de winkels in Leeuwarden. Gaandeweg
is en wordt er weer wat bijgesprokkeld, met de invoering van de koopavond, jaar
lijks een aantal koopzondagen en wellicht een 'shopping night'.
Begin 20e eeuw waren het lange dagen voor
de winkeliers. Op alle uren van de dag,
tot 's avonds laat, werd hij (het was bijna
altijd een 'hij') geacht klaar te staan voor
eventuele klanten. Ging de winkel dan om
een uur of tien 's avonds dicht, moest er
nog schoongemaakt en opgeruimd worden.
Ook de zondag was niet heilig.
Het 'negen uur sluitingscomité' deed,
in het belang van de winkelbedienden,
verwoede pogingen om te komen tot een
algemene sluiting van de winkels om
21:00 uur. De afdeling Leeuwarden van de
Nederlandse Vereeniging tot bevordering
van Zondagsrust had andere bedoelingen,
maar trachtte eveneens tot inperking van
de openingsuren te komen. Met de Winkel
sluitingswet van 1930 werden beide voor
oorlogse 'actiegroepen' aardig bediend. Die
wet verbood in het algemeen een winkel
voor het publiek geopend te hebben gedu
rende 'den geheelen Zondag' en 'tusschen 8
uur des namiddags en 5 uur des voormid
dags'. Op werkdagen rond de feestdagen
en op zaterdag (ook een werkdag) werd
het sluitingsuur bepaald op 22:00 uur. Een
middagsluiting van 12:30 uur tot 13:30 uur
werd eveneens ingevoerd.
Van de kant van de georganiseerde Leeu
warder kruideniers werd nog een oproep
gedaan om de sluitingstijd op de avond
op 19:00 uur te bepalen. 'Zal den winke
lier meer vrijen tijd geven, wat het gezin
ten goede komt. Voorts zal het personeel,
evenals de patroon, kunnen genieten van
de natuur des zomers; ook zal voor beide
partijen het gaan naar een concert of ver
gadering geen bezwaar meer opleveren en
in de derde plaats zullen zakenlui meer
tijd hebben voor hun administratie en
krijgt men besparing op verlichtings- en
verwarmingskosten'.
Direct na de Tweede Wereldoorlog
bepaalde het college van burgemeester en
wethouders dat alle winkels van 09:00 uur
tot 12:30 uur en van 13:30 uur tot 18:00
uur geopend moesten zijn. Met enkele uit
zonderingen werd een verplichte zaterdag
middagsluiting afgekondigd en - voor die
uitzonderingen - een verplichte woensdag
middagsluiting.
Vroom en Dreesman in Sinterklaastijd rond 1937
Winkelsluitingswet 1952
Met de Winkelsluitingswet van 1952 werd
gestreefd naar een grotere uniformiteit
over het gehele land en de bevordering van
de rust van de winkelier met of zonder per
soneel. Sluiting van alle winkels op zondag
werd zonder uitzondering voorgeschreven.
Het sluitingstijdstip op de doordeweekse
dag werd gesteld op 18:00 uur, met voor de
sigaren-, vis- en bloemenwinkels een uit
loop tot 19:00 uur. De zaterdagmiddagslui
ting werd slechts mogelijk gemaakt voor
bepaalde groepen winkels, zoals zaken in
gereedschappen en behang en leveranciers
aan ambachtslieden. Voor winkels in huis
raad, kleding, schoeisel en dergelijke werd
de maandagmorgensluiting voorgesteld en
voor zaken die voorzien in de dagelijkse
behoeften, de dinsdagmiddag. Bij gemeen-
