dit Leeuwarden!
door H. LAMBOOY
was? Of welke Ulo-leerling van de Juliana-
school aan de Tweebalksmarkt voelt zich
op dezelfde plaats, waar zijn voorvaderen
de Heilige Geheimen vierden?
De eeuwenlange wering had niet kunnen
verhinderen, dat omstreeks 1800 nog 16 pet.
van het Leeuwarder inwonersaantal (17000
zielen) de Katholieke leer aanhing, maar ze
had toch merkbaar invloed op de vorm van
de geloofsuiting gehad. De Katholieken
droegen voortaan het stempel van een col
lectief minderwaardigheidscomplex. „Ge
loven doe je in de Kerk." Zelfs de vrij
sterke Katholieke gemeenschap Westfaalse
„Lapkepoepen" (o.a. de Brenninkmeijers
en Covers'), die zich hier sinds de achttien
de eeuw metterwoon gingen vestigen, en
later in de politieke groepsvorming der
Friese Katholieken een belangrijke rol gin
gen spelen, konden aan de eenmaal ge
groeide geesteshouding weinig veranderen.
Misschien waren zij een te sterk afgezon
derde gemeenschap, of waren hun geloofs
genoten te bang uit hun eigen kringetje te
breken?
De Katholieken waren na de eeuwen van
verdrukking aan de knechtschap gewend
geraakt en het merendeel voelde zich er
niet eens ongelukkig meer onder. „Men"
aanvaardde het min of meer als een histo
risch gegroeide toestand, die in zijn ont
wikkeling onontkoombaar was. Over het
algemeen kunnen we zeggen, dat er in de
jaren van Koning Willem I nog weinig be-
langstelling voor openbare kwesties heerste.
Alles werd toch door een wijze vorst be
schikt, die het beste met het volk voorhad
en maar weinig tegenspraak duldde. Be
langstelling in de politiek dateert in ons
land eigenlijk pas vanuit de jaren onmiddel
lijk voor de Belgische Opstand.
ler-
;est
K)r-
•>ei-
aat,
nd,
De
eel-
vol-
ius-
rest
i de
•ali-
zaal
een
ond
P\e leiders der Katholieken, die ontvoog-
*-* ding wilden „emancipatie" was de
machtige leus dienden in de politiek tc
gaan om de elementairste godsdienstige
vrijheden te bekomen. Vrijheid van druk
pers was er niet de blinde schrijver Le
Sage ten Broek wist er van mee te spreken
- vrijheid van vereniging was een onbe
kend begrip. Hoe zou dan het kloosterwe
zen, dat zo eigen is aan de Katholieke
godsdienst, ooit tot bloei komen? Men wil
de de vrijheid hebben eigen scholen te
stichten, los van de Staatse instellingen, die
tegenover het Katholicisme een lang geen
onpartijdige houding aannamen.
Al te veel en al te gemakkelijk denkt men aan Leeuwarden als „de stad". Tot de
gemeente behoort ook een uitgebreid plattelandsgebied met mooie dorpen, waarvan
Coutum er één is. Deze foto toont de zadeldaktoren bij de oude dorpskerk.
Opportunisten, zoals bij elke emancipatie
beweging voorkomen, zochten de Katholie
ken dus steun bij de radicale liberalen, die
de zo vurig verlangde vrijheden immers op
hun programma hadden.
De verdere ontwikkeling hopen we in een
tweede artikel te kunnen schetsen.
(Wordt vervolgd)
Is Uw buurman al abonné op
Spreekt eens met hem over dit blad
