laucle fonteyne
en het drukkershuis in de St. Jacobstraat
Het huis in de St. Jacobstraat
4
J_|et huis St. Jacobstraat no. 13, waarin vroeger de N.V. van Dam's Brood- en Koek-
fabriek gevestigd was en thans de fotohandel van Van Kampen is, werd door de
vereniging Hendrick de Keijzer in 1928 aangekocht, zodat het behoud van de fraaie
Renaissance-gevel uit 1635 verzekerd is.
In zijn Geschiedkundige Bibliographic van Leeuwarden schrijft W. Eekhoff: „Het is meer
dan vermoedelijk, dat (Claude) Fonteyne weldra zoveel voorspoed in zijn zaken genoot,
dat hij in 1635 in de St. Jacobstraat het grote huis met sierlijk bewerkte gevel liet bouwen,
dat genoemd jaartal voert, benevens de afbeelding van een boekdrukkerij in hartsteen".
Algemeen wordt aangenomen dat de drukkeT en uitgever Claude Fonteyne dit huis heeft
laten zetten, maar dit is onjuist. In de Stedelijke Bibliotheek van Leeuwarden komt een
boekje voor onder de titel: „d'Oprechte Coopmans-Almanacck voor 't jaar Christi 1635",
etc. Ghedruckt tot Leeuwarden, bij Claude Fonteyne, Boeckdrucker in de Grote Kerk
straat, in de Druckerij". Hieruit blijkt, dat Claude Fonteyne in 1634, toen deze almanak
gedrukt werd, zijn drukkerij in de Grote Kerkstraat had. Hij bezat deze drukkerij daar
nog, toen hij in 1647 een perceel daarnaast in de Grote Kerkstraat kocht.
een bekwaam boekdrukker te Leeuwarden
te voorzien, Claude Fonteyne aangespoord
zou hebben, zich hier te vestigen, onder
belofte van zijne bescherming, zoals
Halbertsma in zijn „Hulde aan Gysbert
Japix", blz. 365, en Eekhoff schrijven,
naar het rijk der fabelen verwezen worden.
De graaf van Nassau heeft geen invloed
gehad op zijn vestiging hier ter stede.
W/ie heeft dan het prachtige huis in de
St. Jacobstraat met de afbeelding ener
drukkerij op de gevelsteen, laten bouwen?
Dat is een andere drukker geweest, n.l.
Dhck Alberts. Hij was geen Leeuwarder
van geboorte. Alberts kwam van Deventer
en vestigde zich hier omstreeks 1610 als
boekbinder. In 1612 verkreeg hij het bur
gerrecht van Leeuwarden en hij huwde in
T Toe kwam het, dat de Parijzenaar Claude
1 Fonteyne zich als drukker te Leeu
warden vestigde en waar was zijn drukkerij
in de Grote Kerkstraat? Voor de oplossing
dezer vragen moet ik even verder tcnig-
gaan. Op 8 Augustus 1607 trouwde te
Leeuwarden de bekende Abraham van den
Rade, boekdrukker der stad, met Tanneke
mr. Jan Claix dr. Dit echtpaar kocht in 1619
een huis in de Grote Kerkstraat aan, dat
beschreven wordt als een „nieugeboude
grote huysinge met het hoff ende achter-
huysinge ofte schuyre staende aen het
diept". Door vergelijking met andere koop-
acten kon ik vaststellen, dat dit huis het
derde perceel is van de Doelestraat af naar
het Oosten, het pand waarin thans de tim-
merwinkel van de heer Vis is gevestigd.
Het laatste werk, dat wij van de pers van
Abraham van den Rade kennen, is de
Gravure van Pieter Fed des op de inhuldi
ging van Graaf Ernst Cashnir van Nassau,
in 1621. Niet lang daarna moet hij over
leden zijn. Zijn weduwe zette de zaak
voort: een huwelijksvers van 3 Maart 1622
is gedrukt bij de Weduwe van Abraham van
den Rade.
In 1624 hertrouwde zij met de boekdruk
kersgezel Claude Fonteyne. Door dit huwe
lijk verkreeg de drukkersknecht Claude
Fonteyne de dmkkerij van Abraham van
den Rade, waarin hij waarschijnlijk reeds
werkzaam was, en zo komt het, dat hij in
1628 het burgerrecht van Leeuwarden ver
krijgt. (In het burgerhoek staat hij inge
schreven als „Claude Fonteyne, van Paris
boeckdrukker").
Daarmede mag de veronderstelling, dat
graaf Ernst Casimir, om in het gemis van
