nieuwe wijken in Ijet \\festen Gelukkig is de stadsautobusdienst rondritten gaan organiseren, toaar- aoor de Leeuwarder een belangrijk hulpmiddel heeft gekregen om met zijn woonplaats vertrouwd te blijven. Dat is wel nodig, want de uitbreiding vindt de laatste jaren in een bijna niet meer bij te houden tempo plaats. Straat na straat wordt aangelegd en huis na huis wordt opgetrokken. Dat het einde der woningnood daarbij nog lang niet in zicht is, moet een treurig hoofdstuk op zichzelf worden genoemd. Daar over zouden heel wat hoofdstukkenvol te schrijven zijn, maar aange zien dat in dit nummer niet de bedoeling is, zullen wij ons alleen bepalen bij de stadsuitleg. 8 GROEIEND LEEUWARDEN (I) Ook voor Leeuwarden is dat natuurlijk een buitengewoon belangrijke aangele genheid, omdat al deze nieuwe straten en woningen het aanzien van de stad volledig veranderen. Dat betreft het uiterlijk, maar ook innerlijk verandert er zo het een en ander. De stad wordt groter waardoor veel minder Leeuwar ders elkaar nog kennen. Een en ander kan tot gevolg hebben, dat de stad een verzameling van een tachtig-duizend personen wordt, die on derling weinig of geen binding meer hebben. Zo ver is het gelukkig nog lang niet en de Leeuwarder Gemeenschap de naam zegt dit reeds hoopt dat het ook nimmer zo ver zal komen. Een van de middelen daartoe is onge twijfeld het vermeerderen van de ken nis omtrent de stad. Daartoe behoort de historie, maar ook de „nieuwe stad", die in menig opzicht haar vorm nog moet vinden. Althans in enkele uitbrei dingsplannen, waarvan dat in het Wes ten snel de voltooiing nadert. Vandaar dat om te beginnen een kaart van dat nieuwe Westen wordt afgedrukt. De Leeuwarder, die niet al te vaak in deze wijk komt, zal daar de stad nauwe lijks nog kennen. Geen wonder, want de laatste zeven, acht jaar is hier voor Leeuwarder begrippen kolossaal veel ver anderd. Die veranderingen hebben zich in hoofdzaak voltrokken tussen de Har- lingerstraatweg en de Mr P. J. Troel- straweg, namen waaraan de oude Leeu warder nog steeds niet goed is gewend, omdat hij lang heeft gesproken van Marssumer- en Stienserdijk. Ook ten Zuiden van de Harlinger- straatweg is het nodige veranderd. De „donkere" blokken vertellen wat er daar na de oorlog is gebouwd. Geheel bij is de kaart helaas al niet meer, maar veel mankeert er toch niet aan bij de Bilder- dijk- en de Pieter Langendijkstraat. Dat zal binnen enkele jaren het geval zijn, wanneer de nieuwe veemarkt een feit is geworden. Het „maagdelijke" gedeelte links onder op de tekening is de plaats, waar straks het royale marktterrein met alles dat daarbij hoort, zal worden aangelegd. Dè veranderingen hebben echter ten Noorden van de Westelijke toegangsweg van de stad plaats gevonden. Het is nu bijna ondenkbaar, maar in 1946 waren de onvoltooide Sweelinckstraat met een klein stukje Valeriusstraat hier de meest Westelijke bebouwing van de stad, een enkel huis daargelaten bij wat nader hand het Beethovenplantsoen zou wor den. Nu vermaken zich honderden kinderen in de speeltuin op dat plantsoen. Het eerste wijkleven is er dus in dit stuk stad, dat nu al een kleine zeven-honderd nieuwe woningen telt. Dat is ongeveer twee-derde deel van het aantal, dat de stedebouwkundige dienst hier heeft ge dacht. Deze dienst heeft natuurlijk niet alleen aan woningen gedacht, hoe be langrijk deze ook mogen zijn. Bij zo veel huizen horen ook winkels, scholen en verenigingsgebouwen. Van de 34 winkels en negentien am- bachtsbedrijven, waarvoor er hier ruimte is uitgespaard, staat er echter nog niet een. Wat niet is, kan echter worden. Zo denkt ook de N.V. Bouwkas Noord Ne derlandse Gemeenten er over en daar om houdt zij grond beschikbaar voor dagwinkels bij de woningen in vier woonlagen aan de Telemannstraat. Deze beide blokken zijn de eerste van dit type in deze wijk. Niet echter in de stad, want daarvan heeft het Oosten aan de Pieter Stuyversantweg de primeur. Het Westen is wel het eerst met de drie woonlagen, waarmee men April 1951 is beginnen te bouwen. De eerste van die woningen zijn nu al weer twee jaar be woond en de oorspronkelijke 270 zijn intussen al weer door andere drie-lagers gevolgd. Doch, wij dwalen ietwat af. Behalve winkels zijn er dus ook scholen in deze wijk gedacht. Natuurlijk, want al die kinderen van de uiteindelijk rond dui zend woningen kunnen niet „in het wild" opgroeien. Daarom rekent men Weste lijk (links) van de Valeriusstraat op twee lagere scholen en twee kleuter scholen. Aan de overzijde van dit on derdeel van de toekomstige stadsauto- weg heeft men een dubbele school en een kleuterschool gedacht. Dat behoeft natuurlijk niet precies alle maal zo te komen, hetgeen ook al blijkt uit het feit, dat de dubbele school reeds aan de „overkant" staat, aan de Tele mannstraat. Voor scholenbouw wordt verder ruimte vrij gehouden op de hoek van de Offenbach- en de Euterpestraat, alsmede aan de Sweelinckstraat bij de Bachstraat. Wanneer er verenigingsge bouwen komen, dan zal dat waarschijn lijk op de hoek zijn van de Corelli- en de Verdistraat en de Corelli- en de Haydnstraat. Er zit dus voorlopig nog voldoende „mu ziek" in deze muziekbuurt, al schiet de woningbouw ras in de richting van de volvoering van het uitbreidingsplan. Op de tekening is dat duidelijk te zien. Ook in dit gedeelte is zij nog niet geheel bij gewerkt, want intussen is bijv. ook reeds een begin gemaakt met de bouw van 22 ééngezinswoningen aan de Goudnod- straat en het stuk Corellistraat daar vlak tegenover. Hoewel de étagebouw overheerst, zit er in deze wijk nog wel de nodige variatie in het woningtype, al had de variatie in bouwtrant wel wat groter kunnen zrjn, ondanks het feit, dat dit tegenwoordig niet zo eenvoudig is. In 1950 is hier met de bouwwerkzaam heden begonnen in de vorm van 21 du- plexwoningen. Aan het Beethovenplant soen zijn het onmiddellijk „simplexen" geworden, maar voor de rest zal het nog wel geruime tijd duren alvorens van de vier deuren op een rijtje er twee kun nen verdwijnen. Verder staan er dan nog de uit de nood der tijden geboren buiten-volume-woningen, die een flink percentage van de ééngezinswoningen vertegenwoordigen. Een klein aantal on der- en bovenwoningen staat er aan de Offenbachstraat en daarmee is de staal kaart van deze wijk voorlopig klaar. Lang zal die toestand niet voortduren, want de stad verandert hier bij de dag. Om niet al te veel achter te blijven, mag men er wel geregeld een kijkje ne men en daar is niets op tegen, integen deel! Deze kaart van de stedebouwkun dige dienst kan de Leeuwarders daar voor thuis al wat wegwijs maken. De zwart gemaakte blokken hebben voor het gehele Westen betrekking op 753 woningen met in totaal een kleine 3200 personen volgens de gemiddelde gezins sterkte van 4.2 berekend.

Historisch Centrum Leeuwarden

Leeuwarder Gemeenschap | 1954 | | pagina 8