van een eeuw geleden
Feitcu en feitjes
uii de vorige eeuw
De verkeersregels
Ilonderd jaar geleden om precies te zijn op 1 juni 1856 kreeg Leeuwarden
I een nieuwe gemeente-verordening, waarin ook bepalingen omtrent het verkeer
waren opgenomen. Hoe eenvoudig en gemoedelijk deze zaak toen nog ge
regeld kon worden moge blijken uit de bepalingen over de veiligheid op straten
en wegen, die wij hieronder uit deze verordening hebben gelicht. Vergelijkt u daar
mee eens de ingewikkelde materie van de wetgeving op het gebied van het verkeer
zoals wij die heden ten dage kennen en waarover wij in dit nummer het laatste
van een serie van twaalf artikelen publiceren.
Het is verboden van de met klinker
stenen bevloerde straten of pleinen, of
gedeelten van dien, gebruik te maken
met paarden of met voer- of rijtuigen
van twee of meer wielen voorzien, uit
genomen:
a. met kinderwagens;
b. ingeval van dringende noodzakelijk
heid, bij het uitwijken voor anderen of
het naderen tot een bepaald erf, waar
heen dat rij- of voertuig bestemd is
c. wanneer de straat over hare gehele
breedte of in het midden met klinker-
stenen is bevloerd.
Het is mede verboden, zonder vergun
ning van de Burgemeester, met paarden,
ezels, runderen of enig ander vee, of
met rij- of voertuigen, van twee of meer
wielen voorzien, uitgenomen met kinder
wagens, gebruik te maken van alle
andere, door Burgemeester en Wethou
ders bij uitsluiting voor voetgangers
aangewezene wegen, paden, wandelingen
of andere openbare plaatsen.
Het is verboden over houten of ijzeren
bruggen anders dan stapvoets te rijden.
Het is verboden binnen de bebouwde
kom der gemeente, behalve op de daar
toe door Burgemeester en Wethouders
aangewezene tijden en plaatsen, harder
dan in matige draf te rijden. Op de
dienstverrichting van Militairen is deze
bepaling niet toepasselijk.
Het is de slepers verboden zich onder
het rijden op de slede te plaatsen.
Het is verboden paarden, bespannen
wagens, karren of sleden zonder bewa
king op de straten, wegen of pleinen te
laten staan. Indien iemand een voor
hem rijdend rijtuig verlangt voorbij te
rijden is de bestuurder van het laatste,
op de daartoe aan hem gedane waar
schuwing, verplicht ter halve breedte
,van de straat rechts uit te halen.
De koetsiers, voerlieden, slepers en alle
andere bestuurders van rijtuigen zijn
verplicht bij het ontmoeten van elkander
naar de rechterhand ter halve breedte
van de straat uit te halen.
Wanneer twee rijtuigen elkander in een
nauwe straat ontmoeten is degeen die
het kortst in de straat is opgereden ver
plicht daarmede terug te gaan. Is een
dier rij- en voertuigen ledig en het
andere met mensen bezet, dan is de
voerman van het eerste verplicht terug
te gaan. De geleider van een in een
nauwe straat stil gehouden rijtuig moet,
bij het naderen van een ander rijtuig,
ogenblikkelijk ruimte maken, zodat dit
zonder oponthoud kan passeren.
De koetsiers en voerlieden zijn verplicht
te allen tijde de bepalingen welke van
wege de politie bij een grote samen
komst van rijtuigen, de jaarlijkse paar-
demarkt, de' weekmarkt of anderszins,
omtrent de volgorde in de straten langs
welke men passeren moet voorgeschre
ven worden, na te komen.
De koetsiers en slepers mogen nimmer,
bij het uit- of inladen van personen, het
leidsel loslaten, en moet dit zo lang zijn,
dat zij het deur van het rijtuig met het
leidsel in de hand kunnen openen en
sluiten.
Zij zijn verplicht bij donker weder lichten
aan de rijtuigen te hebben en bij be
sneeuwde straten de paarden van bellen
te voorzien.
In werking op 1 juni 1856.
De Wirdumerdijk in het midden van de vorige eeuw. Toen waren nog geen
ingewikkelde verkeersvoorschritten nodig
25 maart 1842. De aardebaan tussen Gro
ningen en Leeuwarden zal worden be
straat.
4 april 1842. Ferdinand J. Bakker Korff,
veelbelovend ingenieur, directeur der
Friesche Stoombootmaatschappij te Leeu
warden, verdronken bij de proefvaart
van de stoomboot „Willem II" in de
Elbe te Hamburg.
15 juli 1842. De zonmicroscoop van Cou-
lumbier op de Leeuwarder kermis ver
toond.
3 augustus 1842. Het vijftigjarig bestaan
van het Nutsdepartement Leeuwarden
gevierd in de Westerkerk met als feest
redenaar M. S. de Wal.
11 september 1842. Eerste godsdienst
oefening gehouden in de Afgescheiden
kerk te Leeuwarden door ds Van Velzen
te Amsterdam.
6 december 1842. Soirées litteraires ter
beoefening van de Franse taal geopend
door Iz. J. Lion bij Swilders in het Friese
koffiehuis te Leeuwarden en wekelijks
aldaar te houden des dinsdagsavonds om
zeven uur.
