HILEERSEM Ell BREMEN
-ft
-ft
-ft "ft
-ft
■ft
ft
■ft
-ft
■ft
-ft
-ft
■ft
-ft
^eeuwa reien Wee]t een cjriezelkelder
7
Wij zijn zo vrij vier schijnbaar sterk
uiteenlopende dingen in het verband
van één artikeltje te brengen en trot
seren daarbij uw verbazing over dit
„combinatiespel."
1. Op 26, 27 en 28 juni werd in Leeu
warden het Friese congres gehouden.
Er was zeer veel belangstelling voor
deze welgeslaagde samenkomst, die op
een zeer hoog peil stond. Deze belang
stelling kwam voor een groot deel uit
Duits-Friesland, vanwaar pers en
radio in ruime mate waren vertegen
woordigd.
2. In het westen van ons land is het
Holland Festival begonnen. Van de
met deze reeks Nederlandse (Holland
se) manifestaties samenhangende eve
nementen is hier niets te bespeuren.
3. De gemeente Leeuwarden heeft
eind juni een brochure uitgegeven en
op ruime schaal verspreid over haar
industrialisatieplannen. De inhoud van
dit geschrift, hoofdzakelijk berustend
op documentatie van het E.T.I.F., be
woog zich niet alleen en zelfs niet in
hoofdzaak op het vlak van het lokale
belang, veeleer werd krachtig stelling
genomen tegen het beangstigende pro
ces van het langzaam afsterven van de
Nederlandse landsdelen buiten „het
westen", waarvan Friesland één is.
4. Het laatste uitstapje van de zeer
verdienstelijke organisatie „Moveo"
(Meer ontspanning voor ernstige oor
logsinvaliden) voerde naar de Friese
meren. Het slot was een samenkomst
in de Prinsentuin, waar de deelnemers
uit alle delen van het land een con
sumptie en een kort muziekprogramma
werd aangeboden. In zijn tot het ge
meentebestuur van Leeuwarden ge
richt dankwoord, zei de uit Den Haag
afkomstige penningmeester, wiens
leeftijd wij op zo'n zestig jaar schat
ten, dat hij blij verrast was over deze
kennismaking met het Friese land en
het Friese water. Hij bekende de
Friese meren voordien nog nooit ge
zien te hebben, maar wel de Italiaanse
en de Zwitserse
Nu we dit allemaal zo hebben neer
geschreven, lijkt de verbinding tussen
het één en het ander niet zo moeilijk
te trekken. De Haagse penningmeester
van „Moveo"' is geen uitzondering op
de Westnederlandse regel. Voor zeer
velen in het westen van het land is
Friesland „terra incognita", het onbe
kende land dus, waarover men met
vage waardering spreekt als een land,
dat toch wel erg mooi moet zijn, of
waarover men meesmuilend grapjes
maakt, in de trant van: „Bij Wolvega
moet je je pas laten zien". Friesland
ligt buiten de gezichtskring, Friesland
ligt buiten de „Twee Verenigde Hol
landen", waar het economische en het
culturele leven zich in hoofdzaak con
centreert zie de brochure van de
gemeente Leeuwarden, ziet het Hol
land Festival. En bij een bespreking
van de Friese problematiek op de ge
bieden van economie en cultuur, bij
het Fries congres, blijken de Duitse
Oostfriezen zeer waardeerbare partners
te zijn.
Wie achter zo'n Fries congres alleen
wat mystieke historische romantiek
ziet, verzuimt op te merken, dat er
een andere binding is: de gemeen
schappelijke achteruitstelling in het
nationale verband, althans het gevoel,
dat dit gebeurt. Een gevoel, dat door
allerlei kleinigheden kan worden ge
voed. Radio-Bremen was hier alle
drie dagen met een grote radio-auto,
Hilversum kwam even kijken, omdat
men dit karweitje „en passant" wel
kon meenemen onderweg naar de TT.
De Duitse pers heeft, vooral in het
Oostfriese gebied, aanzienlijk meer
aandacht aan het congres besteed dan
de Nederlandse.
Natuurlijk is dit internationale Friese
contact een uiting van wrevel tegen
een gebrek aan belangstelling voor
Friesland elders in ons land. Het be
ginpunt ligt in het positieve van de
historische banden, met daarbij de over
eenkomst in velerlei vormen van
problematiek. Daarom passen de vier
hierboven genoemde punten formeel
niet bij elkaar. Dat ze desondanks bij
eengebracht kunnen worden, heeft
bedenkelijke aspecten. Wij hebben
liever, dat men met plezier naar radio-
Hilversum luistert dan naar radio-
Bremen. Maar het is niet de schuld
der Duitsers, wanneer het omge
keerde het geval is
Op de zaterdag van het Congres te
Leeuwarden werd in de Prinsentuin
een programma van muziek, zang en
volksdans uitgevoerd.
Leeuwarden is sinds enige weken een
merkwaardige attractie rijker: een
Griezelkelder, annex „Oord der
Historie". Over het laatste hoeft niet
veel gezegd te worden; het is een ver
zameling foto's en (reproducties van)
documenten, die betrekking hebben op
belangrijke Leeuwarders uit het ver
leden, onder wie uiteraard de in een
dergelijk pantheon onvermijdelijke
Mata Hari. Anders is het gesteld met
de Griezelkelder, die gedachten op
roept aan een schouwspel van vreemd
sensationele aard. Nu valt dat wel een
beetje mee; u zult heus niet lijkbleek
en met knikkende knieën terugkeren
uit het lage keldergewelf onder het
huis op de hoek van Tweebaksmarkt
en Koningstraat, precies tegenover het
Fries Museum. Wel zult u leren, dat
het leven in de twintigste eeuw on
miskenbare voordelen heeft boven dat
in „de goede oude tijd", speciaal voor
de misdadiger. Gaat hij nu de gevan
genis in om voor zijn wanbedrijf te
boeten, vroeger werd hij in vele geval
len overgeleverd aan de beul, die de
beginselen van een hardhandige rechts
pleging in ere hield.
Zeer fragmentarisch wordt daarom
trent iets in deze Griezelkelder ge
toond en het griezelige effect berust
wel voor een belangrijk deel op de
sfeer van het halfduister, waaruit de
misdadigersfiguren opdoemen in ver
schillende onplezierige situaties. De
geschiedenis van de rechtspleging
komt allerminst te voorschijn uit
deze kleine verzameling misdaad
taferelen, maar wel is alles volgens
de exploitant, de heer Wierstra op
historische feiten gebaseerd.
De Griezelkelder vertoont eigenlijk
nog de grootste verwantschap met het
panopticum, het beeldenkabinet, zoals
dat, maar dan uiteraard veel groter
en veel veelzijdiger, in sommige bui
tenlandse steden te vinden is. Want de
taferelen hebben gestalte gekregen
door de opstelling van wassen beelden,
die zorgvuldig naar de eisen van de
tijd (van vroeger) zijn aangekleed en
gegrimeerd.
Een merkwaardige attractie dus en
wanneer u meent, dat het onderwerp
zich toch eigenlijk niet leent voor zo'n
uitstalling, bedenkt dan, dat de Haag
se Gevangenpoort, een museum vol
oude strafwerktuigen, tot de drukst
bezochte attracties van 's Gravenhage
behoort.
Bij het vermelden van de uitslag van
onze prijsvraag „Raadt de Raad" is
één zetel door een fout onzerzijds
„verdonkeremaand" en wel die van
de C.P.N. Nog even en nu com
pleet de nieuwe zetelverdeling:
P.v.d.A. 17, A.R.P. 6, V.V.D. 5, K.V.P.
4, C.H.U. 3, P.S.P. 1, C.P.N. 1.
De heer S. H. Steenwijk maakte ons
op deze fout attent.
