op doeken van groot formaat aan de
Academie van Antwerpen. „Dit Antwerps
bezoek was", zegt hij, „om nu eens echt
met het penseel los te komen en te leren
toch het gevaar te omzeilen schetsmatig
te blijven." In september 1939 vestigde
hij zich als vrij kunstenaar in Amster
dam, „waar men de polsslag der kunst
gul voelt, belangrijke kunstenaars met el
kaar verkeren, van elkaar leren en elkaar
tot betere prestaties opdrijven."
Slechts kort duurde de Amsterdamse
periode, want mei 1940 deed ras beseffen
dat het in Friesland beter zou zijn dan
in het dichtbevolkte Holland. „Wij kre
gen nog de kans en hebben haar goddank
gegrepen", zegt hij nu. Na de oorlog was
er de vestigingsvergunning, de verste
vigde band met Friesland, Leeuwarden
in het bijzonder, en helaas ook ziekte,
die een terugkeer naar Mokum belette.
„Alleen was en bleef er het gemis aan
goede moderne schilderkunstmusea vlak
bij de deur."
Toegepaste kunst
Na de academie-leertijd kwamen vooral,
in lichte kleuren, kinderportretten op
doek en papier. Later waren het meer de
in opdracht vervaardigde representatieve
portretten van ouderen en veel stille
vens, waaronder veel bloemstukken. Al
lengs werd het werk kleurrijker en min
der licht van toon. Behaalde prijzen be
vestigden intussen zijn talent. Een rege
ringsopdracht voor het maken van een
glas-in-lood-raam in het Bolswarder stad
huis deed hem in 1950 de eerste stap naar
de toegepaste kunst zetten. Jaren met
veel opdrachten volgden, die weinig tijd
en ook weinig lust voor de vrije schil
derkunst lieten. Veel glas-in-lood en glas-
mozaiëk vond plaatsing buiten de pro
vincie, zoals een heel groot mozaiëk voor
de nieuwe electrische centrale te Vlissin-
gen. Maar toch kwamen ook een aantal
fraaie opdrachten van opdrachtgevers in
onze provincie tot stand. Zo kan men,
behalve in Bolsward in het Chr. Lyceum
in Sneek en in de Grote Kerk te Leeu
warden glas-in-lood van Reisma vinden.
Wandschilderingen werden voornamelijk
in Friesland gemaakt, namelijk in Hee
renveen, Sneek en Leeuwarden. Een ver
siering om een klok in de recreatiezaal
in het kantoor van de Algemene Friese
Levensverzekering en een hal-schildering
in het gebouw van de Lijempf zijn de
voornaamste opdrachten in onze stad.
Een voor Friesland zo goed als nieuwe
techniek, het sgrafitto het tekenen in
en daardoor gedeeltelijk verwijderen van
een klein deel van de nog natte over el
kaar heen gestucadoorde gekleurde lagen
cement is de nieuwste opdracht van
Reisma.
Reisma ontwerpt met ongelooflijk veel
plezier ramen, muurversieringen en mo
zaiëk. „Het glas-in-lood heeft", zegt hij,
„zulke prachtige kleuren en het licht en
soms de zon geven er zo'n fraaie schit
tering en diepte aan. Ook het rythme
dat door de loodstrippen kan ontstaan
trekt aan. Graag zou ik in grote vrijheid
modern glas-in-lood ontwerpen. Ook het
mozaiëk bekoort me door de mooie kleu
ren. Het styleren, waar dit materiaal
sterk toe noodt, boeit me, vooral als dit,
zoals voor mijn laatste mozaiëk-opdracht
in Emmeloord met de superieure kleuren
van het echte Ravenna-mozaiëk mag ge
beuren."
De kunstschilder Reisma vindt vanzelf
sprekend het maken van een wandschil
dering prettig werk. Het matter worden
der kleuren door het gedeeltelijk opzui
gen der verven in de muur, kan een bij
zonder effect veroorzaken. Het sgrafitto
is voor Reisma een nieuwe techniek.
„Lollig om het te doen", lijkt het hem.
Verandering
De laatste jaren heelt er in Cor Reisma's
oeuvre een wonderlijke ontwikkeling
plaats gehad. Door de vele opdrachten,
na 1950, en het ontbreken van de echte
zin heelt hij jaren niet meer vrij geschil
derd. Er was niet meer de niet te stuiten
drang, het niet laten kunnen, die naar
het grijpen van het penseel dwong. Tot
waande, verstevigde nog dit gevoel en
deed hem op de geheel nieuwe, moderne
en sterk gepakt-zijnde wijze doorgaan.
Na een lange periode van rust en zeer
waarschijnlijk geestelijke groei kwam hij
als een herboren vrij-beeldende kunste
naar op gang. Het kopen van en het ver-
Deze loto van een gouache van de
- stad Lyon, met de brug over de
Rhone, brengt allereerst de knappe
tekenaar Reisma op zijn reis door
Frankrijk tot ons. De lichte pastel
kleuren van de stad, in sterk con
trast met de zwaardere blauwen
van de voorgrond, doen de schil
der van het levendig en bewogen
geheel recht
plotseling na het drama van Boedapest
in 1956, een vlaag van niet te keren
uitingsdrift hem opnieuw, maar nu met
nooit gekend gepakt-zijn, naar het vrije
werk dreei. Vóór 1950 was het altijd een
schilderen naar de natuur geweest. In '56
gebeurde het praktisch voor het eerst uit
het hoold.
Een periode van het moeten maken, of
hij wilde of niet, van drama's, zoals boer-
derijbranden, ving aan. Een bewustzijn
persé niet meer te willen schilderen zo
als hij het vóór 1950 deed werd klaar.
Een studietocht naar Zuid-Frankrijk, waar
Reisma zich als in een schildersparadijs
blijf in een boerderijtje op Terschelling
deed hem de band met het eiland op
nieuw knopen. Het plan tot een nieuwe
taak kreeg daardoor vorm. Eiland-her
inneringen en het pas geleden als het
ware met nieuwe ogen geziene worden
geheel vrij uit het hoofd met gouache-
verf op het papier gecomponeerd. Het
samenstellen van een reeks werken be
trekking hebbende op „eiland en zee
krijgt langzaam inhoud. Reeds hebben
enkele stukken van deze reeks hun vol
tooiing gekregen.
De wedergeboorte van de nu 56-jarige
vrije kunstenaar Reisma zal de groei van
deze reeks zeker voldoende stimuleren.
E. K.
