rijke zware roden, gelen en blauwen is het
miste schilderij in olieverl door Van der Bij op
wel In een verrukkelijke kleurklank, calumi-
lerend in de rode en gele verven, als oud-goud
on kelend, verbeeldde de kunstenaar het intieme
jebfuren der Emmaüsgangers.
Valta,
1 van
deze
r van
innen
een
ar ten
r bare
:n en
lilde-
vordt
beerde te vertellen.
„Ik vind het nog altijd een boeiend en
'mooi werk", zegt de schilder zelf, „maar
wat in het begin een hobby was, is nu
een heel karwei geworden. Een worste
ling is het. Soms vecht ik maandenlang
en spendeer al mijn vrije tijd aan een
schilderij en is het nog niet naar mijn zin.
Toch kan ik het schilderen niet laten.
Na een diepe teleurstelling komt er dan
die scheppingsdrang, die me toch weer
aan een karwei zet.
Het zijn voornamelijk de fascinerende
kleuren, die me naar het penseel doen
grijpen. Ergens moet ik tenslotte die
kleur kwijt. Het Friese landschap heeft
bijvoorbeeld voor mij niet genoeg kleur.
De onderwerpen uit het dagelijkse leven,
zoals een markt-tafereel of koeien drij
ven, hebben de laatste tijd voor religieu
ze onderwerpen plaats gemaakt. Deze
laatste stroken niet alleen weer met mijn
overtuiging, zij laten ook de fantasie en
het kleurgebruik veel vrijer. Maar ja,
men weet nooit, misschien komen er bin
nenkort weer geheel andere onderwerpen
de aandacht vragen."
Het komt misschien omdat Van der Bij
vroeger architect heeft willen worden,
dat zijn voorliefde tevens uitgaat naar
toegepaste kunst. „Ik vind zegt Jan,
„het samengaan van beeldende kunst en
architectuur de meest ideale toepassing
van kunst en misschien is het wel de
enig juiste manier om kunst bij de men
sen te brengen. Goede toegepaste kunst
zal bijvoorbeeld in scholen de kinderen,
die thuis voornamelijk kitsch zien, een
kijk geven op een andere en betere es
thetische wereld."
Driemaal kreeg Van der Bij door de me
dewerking van de Leeuwarder architec
ten ir. Wiersma, Niesten en Teeuw gele
genheid, namelijk in Akkrum een o.l.s.,
in Franeker een bejaardentehuis en in
Wirdum een chr. l.s., mozaïek en muur
schilderingen toe te passen. Zijn fraai
kleurgebruik in zijn olieverfschilderijen
zou hem in staat moeten stellen deze
kleuren ook eens in glas-in-beton of glas-
in-lood toe te passen.
en kon ik helemaal van voren af aan
beginnen...."
In de vier en vijl jaar groeide in Gro
ningen onder de Friese jongens, die daar
van-horen-zeggen bij Dijkstra verzeild
geraakt waren, een vriendschapsband,
die zich nu nog onder de naam ,,Yn 'e
Line" voortzet. Intussen was de toen 20-
jarige Van der Bij door bemiddeling van
Dijkstra bij het reclamebureau Bouman
verzeild geraakt en maakte hij met het
Leeuwarder kunstleven kennis.
Er werd toen in de Prinsentuin door
groepjes model getekend. De toenmalige
vereniging „De Friese Kunstkring hield
er haar exposities, waarop Van der Bij
al spoedig met tekeningen en aquarellen
uitkwam. Omdat zijn verlangen sterk
naar kleurgebruik uitging, waagde hij
toen ook de stap van aquarel naar olie
verf.
„Dit is", zegt hij nu, „een geweldige stap.
De vettige olieverf werd natuurlijk een
vieze troep. Ik heb jarenlang moeten
worstelen, met lange perioden van moe
deloosheid, voordat ik het materiaal
enigszins meester was. Nu ben ik blij, de
onberaden stap gedaan te hebben. Olie
verf lijkt toch wel mijn materiaal. Het is
forser, machtiger van kleur en krachtiger
van uitdrukking."
Vooralsnog was de tentoonstellingskri
tiek, vlak na 1950, op deze olieverven
(voornamelijk kinderportretten) dat zij
meer de tekenaar dan de schilder toonden.
Toch ging het gemaakte langzaam van
een impressionisme of de stemmingsweer-
gave der werkelijkheid naar het expres
sionisme, het verwerken van het geziene
naar een vorm en kleur, die met veel
fellere kleuren en lijnvoering meer pro-
Hef reclamewerk maakt Van der Bij uitermate geschikt voor het ontwerpen van
9elegenheidsgraiiek. Zo staan voor de tweede keer zes ontwerpen voor nieuw
jaarskaarten op stapel, die door de Chr. Fryske Jongerein uitgegeven zullen
worden. De ontwerpen voor de kaarten zijn anders dan anders, alhoewel met
behulp van de algemeen aanvaarde nieuwjaar-symbolen ontstaan. Uit dit geluks-
hoefijzer komt het nieuwe leven tors en vurig in het nieuwe jaar gesprongen.
De rode en groene kleuren geven de kaart een modern en extra levendig allure.
