Fa. H. JOIMS ZOOI
i
EEN ROTTERDAMSE DOMINEE
WANDELDE
NAAR JELSUM
VERHUIZINGEN
TRANSPORTEN
LEEUWARDEN, EMMAKADE Z.Z. 62
TEL. 0 5100 - 24595 b.g.g. 25765
11
Er zijn maar weinig lange-afstands-
wandelaars meer en zeer gering is
het aantal mensen, dat de al wande
lend vergaarde indrukken ook nog
op schrift stelt. Vroeger, in een tijd
met een bezadigder tempo, was dat
wel anders; in 1874 zwierf de Rot
terdamse doopsgezinde predikant J.
Craandijk door ons land en zijn vele
bevindingen onderweg werden later
vastgelegd in zes dikke boeken, die
onder de titel „Wandelingen door
Nederland met pen en potlood" ver
schenen. De pen werd door dominee
Craandijk gehanteerd, het (teken)-
potlood door zijn vriend P. A. Schip-
perus, eveneens uit Rotterdam afkom
stig en kunstschilder van beroep.
Zes dikke delende heren Craan
dijk en Schipperus hebben méér van
ons land gezien dan de meeste auto
toeristen uit onze tijd, die alleen
maar tegenliggers in het vizier krij
gen
Ds. Craandijk heeft geen beschrijving
van Leeuwarden gegeven, maar wel gin
gen wandelaar en tekenaar naar Jelsum
langs een pad, dat naast de oude be
graafplaats begint en dat wij tegenwoor
dig gebruiken voor „de wandeling door
het Jodeland".
De wandelaars kwamen langs de state
Paffenrode, waar de schrijver en dichter
baron van Paffenrode in het einde van
de 17de eeuw heeft gewoond. De geschil
derde portretten van zijn (enigszins op
gedofte) nichtjes Ymck en Ida Catharina
kunt u bij de kinderportretten in het
Fries Museum zien hangen.
Vanaf het wandelpad zag Craandijk in
de verte de herberg „de Bonte Koe",
tegenwoordig kennen we een grote en
een kleine van deze soort. Hij en zijn
vriend gingen er niet eten, want zij ver
moedden dat men wel wat in Jelsum zou
kunnen krijgen, wat echter erg tegenviel.
Want al vond men, volgens de schrijver,
in de Friese dorpjes wel een oord waar
men zich met slechte jenever kon ver
giftigen, „verkwikkingen van anderen
aard worden er vaak vruchteloos ge
zocht, en de wandelaar door Friesland
mag zich daarop wel voorbereid houden,
om de gelegenheid aan te grijpen, waar
hij die vindt."
Voor men Jelsum bereikte, kwamen de
wandelaars langs een rij dorphuisjes
dat is nog net zo. En wat verder vonden
ze Dekema-state, ook wel naar de vroe
gere bewoners Camstra-state genoemd,
dat nu nog een der weinig overgeble
ven Friese staten is. Craandijk vond het
een aantrekkelijk geheel: de oprijlaan,
de mooie lindebomen, het voorplein, het
huis in haakse vorm, de gracht maar
hij betreurde het dat de steen der muren
zijn natuurlijke kleur niet had behouden,
maar wit gepleisterd was en dat alles
van hout aan het huis hard geelbruin
was geverfd.
Verder ging de wandeling en weldra
stond men op het hooggelegen kerkhof,
van waar men zulk een schoon uitzicht
heeft over 't rijke akkerland: de tarwe-
schoven werden op de wagens geladen
en overal om zich heen zag men op de
terpen de kleine dorpen liggen. De kerk
werd bekeken en men hoorde er het ver
haal dat in de eerste helft van de 16de
eeuw hier de toenmalige pastoor, Gellius
Faber de Bouma, al als kerkhervormer
optrad, nog vóór Luther in Duitsland
openlijk zijn stellingen had aangeplakt.
Een belangstellende schare, ook van
Leeuwarders, kwam naar hem luisteren,
maar in 1536 moest hij naar Norden
vluchten, werd daar predikant en stond
later op de kansel in Emden, waar zo
vele van zijn geloofsgenoten asiel heb
ben gevonden.
Craandijk verwonderde er zich over dat
men geen aanduiding in de Jelsumer
kerk vond, dat hier Balthazar Bekker be
graven was, de predikant die in zijn ge
schrift „Betooverde Weereld" in de 17de
eeuw te velde trok tegen het bijgeloof.
Zijn veelbewogen leven eindigde in 1696
in Amsterdam en hij werd in Jelsum in
het familiegraf van zijn tweede vrouw,
Frouck Fullenius, begraven. Kon de
schrijver daar dus geen herinnering aan
de merkwaardige Balthazar Bekker vin
den, deze is thans te zien in de kerk te
Metslawier, waar Bekker geboren werd.
Zo heel veel is er niet veranderd in die
85 jaar; wanneer men nu naar Jelsum
loopt zal men nog van allerlei van vroe
ger aantreffen. Maar de huizen langs de
straatweg zijn dichter aaneen gerijd, Paf
fenrode staat er niet meer en de straal
jagers razen ronkend over onze hoofden.
M. J. VAN HEEMSTRA
S'1SC'»-S>V. f
De verzameling tekeningetjes maakte P. A. Schipperus ter illustratie van „Wande
lingen door Nederland" van J. Craandijk. Rechts beneden de kerk van Jelsum
Verpakken en verzenden naar alle werelddelen
Bergplaats VOOr meubelen Ruim een halve eeuw ervaring
FM..VMSA
