Margaretha Geertruida Zelle
v
(MATA HARI)
7
~W*M*B&?A
Men heelt altijd in dit ondermaanse van
sensatie gehouden. Wanneer men de fa
beltjes over de voorvaderen van Marga-
retha Zeile doorleest, dan begint het hart
onstuimig te kloppen van de vele moge
lijkheden: dat zij zou afstammen van vor
stelijke, Indisch-prinselijke, hertogelijke
of alleen maar adelijke personen. Maar
niets is minder waar. Er vloeide enig uit
heems bloed door haar aderen, maar dat
komt meer voor. En haar vader, Adam
Zelle (stammend uit een oorspronkelijk
Duitse familie) was gehuwd met een
Friese schone, luisterende naar de naam
Antje van der Meulen. Margaretha werd
geboren in een huis Op de Kelders, waar
boven de deur te lezen stond: „Magazijn
„De Klok'' Groote voorraad van Hoe
den, Petten en Fantaisie-Artikelen". Reeds
in een eerder geschreven artikel in de
Twaal! Vrouwen
uit Leeuwarden
Margaretha Geertruida Zelle werd op 7
augustus 1876 geboren. Zij heeft nog drie
jongere broertjes gehad. Toen zij achttien
jaar was, trouwde zij een veel oudere
officier uit het Indisch leger, kapitein
Rudolf MacLeod, van Schotse afkomst.
Het echtpaar ging naar Indië; zij kregen
twee kinderen, een jongen en een meisje.
BALLADE
In een van D. A. Tamminga's ge
dichten, getiteld „Ballade fen Mata
Hari" kunnen we lezen:
Mata Hari, spionne en bajadère
Dy wist de wegen yn Baby Ion
Mar hja scoe as ien
üt it Noarden stjerre
Dy iere moarns, foar it peloton.
Der falie seis slaggen Ien 'e toerren,
(Hark, is det de slach
fen de Aldehou)
Gods graty giet oer trouwen
en hoerren
Oer Parys en it lot
fen in deade frou.
In 1914 (drie jaar voor haar dood) schilderde P. van der Hem dit portret van Mata Hari
Leeuwarder Gemeenschap mochten we
verhalen, dat haar vader een indrukwek
kende persoonlijkheid was, die dikwijls
in de open deur van zijn winkel stond
en daarmee graag de aandacht op zich
zelf en dus ook op zijn hoeden en
petten wilde vestigen.
Het jongetje overleed jong, vergiftigd
door zijn baboe, van wie de man sol
daat door MacLeod gestraft was.
Het huwelijk was zeer ongelukkig, Mar
garetha keek nauwelijks naar haar kin
deren om. Toen het gezin weer naar
Europa terug kwam, werd echtscheiding
uitgesproken, MacLeod kreeg zijn doch
tertje toebedeeld. Margaretha ging naar
Parijs en probeerde aan het toneel te
komen. Daar zij nooit enige opleiding
hiervoor had gehad, werd dit geen succes.
In Indië was zij zeer geboeid geweest
door de Oosterse dansen, zij had blijk
baar een goed figuur voor deze danskunst
en legde zich dus hierop toe. Onder de
naam van „Mata Hari" (Oog van de dag)
trad zij op.
Volgens ooggetuigen moet haar dansen
op de tegenwoordige „strip-tease" heb
ben geleken. Zij wist haar publiek te
boeien kunst met een grote K is het
echter niet altijd geweest. Door haar
uiterlijk wist zij steeds opnieuw de heren
der schepping te betoveren.
Zij was 38 jaar oud toen de eerste wereld
oorlog uitbrak. Haar succes als danseres
was tanende, zij werd ook te oud voor
het danstoneel. Maar haar verlangen
naar avontuur had haar niet verlaten en
stortte haar uiteindelijk in een dodelijk
avontuur. Zij werd spionne voor de Duit
sers. Zij heeft 't einde van de oorlog
niet meer beleefd. Op 41-jarige leeftijd
is zij door Franse soldaten op 15 oktober
1917 gefusilleerd, na een rechtzitting waar
vele bewijzen van haar spionagediensten
naar voren kwamen hoewel zij zelf
volhield onschuldig te zijn.
Natuurlijk zijn vele legenden rondom
deze merkwaardige vrouw geweven en
het moet moeilijk zijn voor hen, die haar
leven in boekvorm doen uitkomen te we
ten wat wél en wat niét waar is van haar
eigen verhalen en van die van anderen.
Klein Leeuwarder meisje - pseudo Oos
terse schone einde voor een vuur
peloton. In deze serie van Leeuwarder
vrouwen" wel een, die gelukkig enig in
haar soort is.
M. J. VAN HEEMSTRA
