van
Qssen
Samen schilderen, boekbinden
en verzamelen
Alderts voorkeur gaat uit
naar ceramiek en grafiek
11
en in de tijd dat hij daar de Lagere
School bezocht in het zand en het leem
gewroet.
Thuis schilderde vader Van Essen in
zijn vrije tijd altijd. Het kwam voor
dat vader en zoon tijdens hun veelvul
dige vacantie-tochten met auto en
tent-wagen naar het zuiden van Frank
rijk, zij aan zij voor de ezels gezeten
de olieverf-schilderkunst beoefenden.
Het samen met de schilderkist er op
uit trekken was ook op mooie da
gen in Nederland geen zeldzaamheid.
Uit Limburg bracht de jonge Van Es
sen fossielen mee en brokjes oerge-
steenten voor verzamelingen. Van-uit
Zeeland, waar hij samen met een
vriend uit Middelburg, veel langs het
strand en, met Veerse vissers mee,
veel op het water zwierf, kwamen
schelpen en mooie krabben. In de loop
der jaren voegden zich daarbij collec
ties van vlinders, paardenbitten, oude
schilderijen, tekeningen, grafiek, tegels
en aardewerk, waaronder ook oude-
terpvondsten. Toen hij op de gemeen
te HBS in de les Nederlands voor
zijn beurt een lezing over een door
hemzelf te bepalen onderwerp moest
houden, kwam er een karrevracht an
tieke vuurwapens bij te pas.
Natuurlijk was dit verzamelen reeds
met de paplepel ingegoten. Vader Van
Essen verzamelde o.a. al stenen voor
dat de zoon er mee begon. Het boek
binden is menen wij, het gevolg van het
verzamelen van stempels, waarmede
men diepliggende versiering, met of
zonder goudblad, in boekbanden
perst. De zoon leerde in zijn H.B.S.-tijd
het boekbinden van zijn vader.
Het verzamelen bracht een grote be
langstelling op velerlei gebied met zich
mee. Het neuzen in vakboeken was
er noodzakelijk voor. Het logische ge
volg was een hoger kwaliteits-besef en
daarbij het verlangen betere exempla
ren te verwerven. Met een weklijks
zakgeld is weinig te koop. Goed ruilen
en handig handelen zet meer zoden
aan de dijk. Zo kent Van Essen junior
wel de daarvoor geeigende wegen naar
de kunst in Leeuwarden en omgeving.
Alhoewel de jonge verzamelaar aar
dig tekende, dit in en op alles waar
het maar mogelijk was deed, en bij
de leraar Bosch op de gemeente HBS
aardig aquarelleerde, kwam toch het
besluit in de kunst verder te gaan
met het 3-jarig HBS-diploma, nog vrij
plotseling.
„Een kunstnijverheidsschool is heer
lijk", zegt hij. „Het zijn er allemaal
andere mensen met dezelfde interes
ses. Men maakt er kennis met een
massa nieuwe ideëen en dingen waar-
Ha In dit stilleven is stemming. De lies met rood-
jj§|| achtige vloeistof en de doodskop zijn in het
gesluierde licht opgenomen. De waterverven
zijn mooi nat in nat verwerkt.
van men voordien nooit gehoord heeft.
Het eerste jaar hannest men heerlijk
met allerhande richtingen om. Het
tweede jaar, wanneer men voor een
bepaalde richting gekozen heeft, wordt
het extra prettig. De door mij geko
zen ceramiek- en grafiekafdeling laat
veel geëxperimenteer toe. Een grote
oven staat er gereed om alles te bak
ken. Ook het geglazuurde en geëmail
leerde spul kan er in. Glas in lood
wordt er gebrand. Connecties met een
fabriek geven gelegenheid tot het zand
stralen van glas. Met snijbranders en
lasapparaten gaat men er om. En tus
sen al die werkzaamheden worden de
teken-, schilder-, theorie, grafiek les
sen, enz. niet vergeten. Door schoolrei
zen o.a. naar Parijs, Vlaanderen, het
Harzgebergte enz. wordt onze horizon
verlegd."
„Voor mij kwam daar nog het afge
lopen jaar bij het oriënteren op aar
dewerk-decoratie gebied op de zater
dagen in de fabriek te Makkum. En
niet te vergeten mijn studie 's avonds
in Groningen voor de 8 tentamens van
de middelbare acte handenarbeid. Het
werken met de verschillende materia
len zoals papier, karton, leer, klei,
waardeloos-materiaal, alle metalen,
hout, enz. is toch wel zeer leerzaam.
Het terrein der mogelijkheden wordt
er groter door."
„Ook het leven in Groningen is fijn,
al vind ik Leeuwarden net zo aardig.
Het heeft onbetwist niet zijn afgebrok
kelde geveltjes, het karrijdersplein, de
Grote en Kleine Kerkstraat, de Ba-
gijnestraat, kortom de gehele oude
stad met Waag en Kanselarij charme.
In Groningen vindt men weer andere
oude schoonheid. Ik geniet er in dit
laatste jaar op de Kunstnijverheids
school nog altijd van. Samen met een
vriend uit Oostermeer had ik er een
kamer waar het de „Zoete Inval" was.
Men kwam er genieten van opwin
dende gesprekken en muziek-maken
het drumstel, de trompet en de ba
riton stonden en lagen er altijd klaar
voor het gebruik."
Op onze vraag hoe hij werkt, kregen
wij het volgende antwoord: „Bij mij
is het zo'; plotseling ga ik iets maken
om het later een poos te laten liggen.
Na een tijdje zie ik het weer beter en
ga er weer mee aan de slag. Ik wissel
nog al eens van bezigheid. Ik schilder
bijvoorbeeld graag fabrieken, kolen
mijnen en havens. Mijn keuze valt
graag, wat materiaal betreft, op wa
terverf of gouache. Met dit materiaal
wordt bij mij het resultaat altijd een
toon-of stemmingsstuk. Toch gaat
mijn voorkeur naar pottenbakken en
grafiek uit. Momenteel heeft op gra
fisch gebied het drukken met grote
stukken triplex en multiplex mijn lief
de. Het over elkaar drukken van kleu
ren kan fascinerende effecten geven. Ik
moet mij op een of andere manier
uiten. Hoe meer mogelijkheden men
kent, hoe gemakkelijker men bij een
stemming of gevoel de daarvoor ge-
eigende techniek kan kiezen. Voor het
opdoen van een grotere kennis op het
gebied der glazuren en de verdere stu
die op het monumentale vlak zou ik
graag na Groningen en de militaire
dienst een poos naar één der goede vak
scholen in Duitsland gaan".
Men ziet bij onze jonge Leeuwarder
kunstenaar leeft het verlangen uit te
groeien tot een volledig toegerust vak
man. E. K.
In deze pentekening van een vissenkop laat Van Essen junior
zien, dat hij fantastisch kan fantaseren met pen en inkt en toch
de grote partijen donker-en-licht vast kan houden.
Dit ontwerp voor een glas-in-iood-raam munt uit door een goed
gebruik van doorschijnende lichte partijen. Allereerst is het de
griek die een oude vaas draagt die opvalt, dan treffen de scha
len en de andere gedecoreerde vaas ons oog. In de omringende
donkere vlakken spelen lichtere vlekken met de voorstelling
mee. 't Lijkt of de maker voor zichzelf als verzamelaar en pot
tenbakker aan het ontwerpen is geweest.
i
