Adam Zelle
Fa. U. JOLNERS ZOON
(vader van Mata Hari)
verkocht petten
„In de Klok"
VERHUIZINGEN
TRANSPORTEN
UIT GROOTHOEDERS ANSICHTENALBUM
LEEUWARDEN, EMMAKADE Z.Z. 62
TEL. O 5100 - 24595 b.g.g. 25765
Van het Vliet, waar we de vorige maand
een kijkje namen, gaan we nu naar het
hart van de oude binnenstad. Naar de buurt
van de Kelders namelijk, waar eens een be
kende Leeuwarder zijn pettenzaak heeft ge
had: Adam Zelle, de vader van de later
beroemd en berucht geworden Greet Zelle,
ofwel, Mata Hari, de spionne, wier leven in
de eerste wereldoorlog eindigde voor het
vuurpeleton.
Een foto van het huis, waar Adam Zelle
z'n hoeden en petten verkocht, kreeg ik tot
mijn grote vreugde in handen dank zij me
vrouw G. Tijsma- Bekker, die er een prent
briefkaart van bezat.
De ansichtkaart moet indertijd zijn uitge
geven door de fabrikant van de toen alom
bekende Solomargarine, want wie de achter
kant van de kaart bekijkt wordt bevolen
naar Jurgens Solo te vragen.
De heer G. R. Visser, die het pand bewoon
de, toen de foto werd gemaakt en er in
plaats van petten boter, kaas, eieren en ge
rookte vleeswaren verkocht, heeft de ene
etalage kennelijk speciaal voor deze gelegen
heid ingericht: het is daar allemaal Solo wat
de klok slaat. Bovendien heeft de vertegen
woordiger van Solo, de heer Kees Banning,
zich naast de winkelier in het portiekje op
gesteld, vlak voor de fotograaf de sluiter
van zijn omvangrijke toestel indrukte.
Dat moet dan omstreeks de eeuwwisseling
zijn geweest, want de kaart, die door Griet
Visser, de dochter van de winkelier aan
haar vriendin mej. Bekker werd verstuurd,
draagt in het poststempel het jaartal 1902.
Ruim honderd jaar eerder, in 1792 had de
uit Rheda in Westfalen afkomstige „bont
reder" Herman Otto Zelle het huis aan de
Kelders gekocht om het met zijn gezin te
bewonen. Telkens van vader op zoon over
gaand, bleef het de Zelle's lange tijd tot wo
ning dienen, tot Adam Zelle, achterkleinzoon
van Herman Otto, met vrouw en kroost het
royale herenhuis op de hoek van de Grote
Kerkstraat en de Beyerstraat betrok en het
pand aan de Kelders voor de verkoop van
zijn petten aanhield.
In een krant van 1866 vond ik een adverten
tie van A. Zelle, „in de Klok" op de Kel
ders te Leeuwarden, die ik bij deze graag
even voor u overschrijf.
„Aan mijne Petten Fabriek worden in den-
kortst mogelijken tijd bestellingen ten uit
voer gebragt, ongeacht hoeveelheid en soor
ten, 't zij leverantiën voor H.H. Officieren
der Schutterijen en Infanterie, voor Ambte
naren aan Spoorwegen, Livereijen, Justitie-,
Politie-, Waterstaat en alle andere Uniform
Petten en Hoeden. Weeshuizen en Gestich
ten kunnen ook zeer solied bediend worden.
N.B. Een ieder wordt attent gemaakt, dat
bij mij alles is te verkrijgen, wat tot een
royaal Hoeden- en Petten Magazijn behoort,
en dat alles tot solide doch vaste prijzen
wordt verkocht".
Precies tien jaar later, op 7 augustus 1876,
werd Margaretha Geertruida Zelle gebo
ren, het meisje, dat een kortstondig en zeer
avontuurlijk leven tegemoet zou gaan. Acht
tien jaar oud trouwde ze al met een infan-
teriekapitein van het Indische leger, die
zelf twintig jaar ouder was. In 1902 scheid
den ze, waarna Greet Zelle als de „oosterse"
danseres Mata Hari in Parijs opdook.
Verdacht van spionnage voor de Duitsers
werd ze in 1917 door de Fransen gearres
teerd. Hoewel Mata Hari altijd heeft ont
kend, werd ze door het Hoog Militair Ge
rechtshof ter dood veroordeeld en op 15 ok
tober 1917 gefusilleerd.
Brengt dus de ene prentbriefkaart, die we
vandaag reproduceren de winkel van vader
Zelle in beeld, de andere laat ons het oude
hotel De Nieuwe Doelen zien, waar Adam
Zelle stellig wel eens van de vermoeienissen
van de pettenverkoop zal hebben uitgerust.
Deze kaart was een uitgave van L. Cohen,
die ook op de Kelders woonde en toen deze
foto werd gemaakt was Hendrik Hoven de
eigenaar van het logement. De geschiedenis
van het hotel is nog geen twee jaar geleden
breedvoerig uit de doeken gedaan, toen de
slopers kwamen om deze voormalige Minne-
mastins tegen de grond te slaan.
Van de supermarket, die Albert Hein er
daarna zou bouwen en die voor het eind van
het vorige jaar al klaar zou zijn, liggen er
nu evenwel nog geen twee stenen op elkaar.
Het rijzige hotel, zoals we dat op deze
prentbriefkaart zien, had er dus nog wel
wat langer kunnen blijven staan.
FENNO L. SCHOUSTRA.
FMUOUfflBifc.
RWWNCÊN USUMffiSN
Bergplaats voor meubelen - Verpakken en verzenden naar alle werelddelen
Ruim een
halve eeuw
ervaring
