gevaren Leeuwarden door nieuwe De wallen worden weer verhoogd l^ljemsierl<unst VOOR AL UW BLOEMWERKEN BABBELTJES OP DE BRUG De Ruyterweg Leeuwarden Telefoon 2 1986 de ingezetenen van Leeuwarderadeel nog gelast om de burgers van Leeuwarden de hel pende hand te bieden. Want was met de vei ligheid van de Leeuwarders ook hun veilig heid niet gemoeid? De hele wal om de stad heen werd zo bijna twee meter met zoden verhoogd en tegelij kertijd werden er twee schansen opgeworpen voor de brug tussen de Grote en de Kleine Wielen om zo nodig daar de vijand te kun nen keren. In het volgende voorjaar kon Graaf Johan Maurits de versterkte vesten in ogenschouw nemen en kennelijk keurde hij ze goed, want ingrijpende veranderingen vonden er nadien niet meer plaats. door FENNO L. SCHOUSTRA Gelukkig voor onze verre voorouders behoef den de bastions geen nieuwe vuurproef te doorstaan: terwijl vrijwel het hele land door de vijand werd bezet, bleef Friesland voor de plunderingen van krijgshaftige benden ge spaard. In 1686 kon men dan ook weer eens gaan denken aan een zaak van vrediger aard: het verfraaien van de stad door het uitdiepen van de Oudegracht langs het (huidige) Wil- helminaplein en het beplanten en tot wan delplaats omtoveren van de aangrenzende grond. Veel eerder, in 1661, hadden de Leeuwarders al een aazienlijke verbetering tot stand ge bracht bij het deel van deze Oudegracht, dat langs de Grote Kerkstraat liep De smalle sloot tussen de Oudegracht en de Boterhoek werd toen langs het Oldehoofster kerkhof verlegd en met de stadsbuitengracht in ver binding gebracht, waarvoor bij de Oldehove een nieuwe stenen gewelf moest worden ge bouwd: de Nieuwe Oldehoofster Waterpoort. Laten we nu, na ons uitstapje met de trek schuit, eens zien, welke veranderingen er in het midden en in het laatst van de zeven tiende eeuw plaatsvonden in de Leeuwarder binnenstad, toen gevreesd moest worden, dat Engelse troepen een aanval op onze Frie se kust zouden doen. Al in 1665 trachtte men dit gevaar af te wenden door de stadswallen met verscheide ne batterijen te versterken en vijf jaar later werden ook de land- en waterpoorten nog met nieuwe wachthuizen versterkt. In 1671 echter, toen de oorlog met Engeland en Frankrijk zich toespitste en er steeds meer gevaar te duchten viel, besloot men de bewapening van Leeuwarden nog veel groot ser aan te pakken. Alle vestingwerken zou den worden versterkt en de huizen, die bui ten de wallen stonden moesten worden afge broken. De inhoud van de stadkas was evenwel niet zodanig, dat deze plannen geheel naar wens konden worden gerealiseerd. Zo ging het slo pen van de huizen buiten de stadsgrachten niet door en men moest zich voornamelijk beper- en tot het verbeteren van de wallen en borst weringen, maar daarvoor spande de stad dan ook alle krachten in. In de zomer van 1672 werd de burgerij da gelijks al voor het opkomen van de zon ge wekt door het tromgeroffel van de stadstam- boer en tot zes uur 's avonds moest er dan hard aan het ophogen van de wallen wor den gewerkt. Niemand mocht er „ledig bij blijven staan kijken" en zelfs kinderen werden ingescha keld bij dit werk, dat op de Hoeksterpoorts- dwinger begon. Toen de beschikbare man kracht nog niet voldoende bleek, werden ook bi I Het is aan deze vredige plaatjes edreigd van oude stadspoorten niet te zien, rln+ T noion/irrfou oinnr PIIPYl.t/il.PPl. dat Leeuwarden zich voor eventueel oprukkende vijanden tot de tanden bewapende. De tekeningen dateren trouwens uit een latere tijd dan de tweede helft van de zeventiende eeuw. Op de ene zien we de Lieve Vrouwenwaterpoort met op de ach tergrond de Oldehove, op de andere heeft de Leeuwarder tekenaar S. Bonga de Wirdumer- of Sint Ja- cobspoort in beeld gebracht. Aan de vele klachten van de bewoners van de Grote Kerkstraat over het vuile water van deze sloot kwam toen een eind: door de verbinding met het stromende water van de buitengracht vloeiden de onwelriekende za ken, die zich hier tot dusver ophoopten, voortaan wel weg. Langs de noordkant van het Oldehoofster- kerkhof werd toen ook nog een stenen wal uit het water opgetrokken, nodig om het hoogteverschil hier op te vangen. Nu, driehonderd jaar later, is die inmid dels vernieuwde stenen wal er nog steeds; ze fungeert als scheiding tussen het bodeter rein op de voormalige begraafplaats en de veel lager gelegen straat langs de Boter hoek, waar dus eens dat slootje liep.

Historisch Centrum Leeuwarden

Leeuwarder Gemeenschap | 1963 | | pagina 9