Provinciale Bibliotheek krijgt een modern gebouw
Dominerend bouwwerk op het
Oldeh oofsterkerkhof
Op het Oldehooisterkerkhof, aan de oude Boterhoek, is kort geleden een begin ge
maakt met graaf- en heiwerk ten behoeve van het gebouw, dat op deze tekening schets
matig is aangegeven. Het Provinciaal bestuur laat het zetten op deze historische plaats,
gedeeltelijk vrijgekomen door het afgraven van een stukje bolwerk bij de Prinsentuin,
waar het gebouw met de achterkant tegen de Noorderplantage komt te staan. Tot voor
kort stond hier, vereenzaamd door het wegbreken van de overige bebouwing, de woning
van Oldehove-torenwachter Visser.
Het nieuwe gebouw, onder architectuur van ir.
P. H. Tauber te Alkmaar, zal onderdak bieden
aan de Provinciale Bibliotheek, die nu is ge
huisvest in de bovenverdieping van de Kan
selarij. Bovendien wordt er de Buma-biblio
theek in ondergebracht; deze boekerij is nu
gehuisvest in het in 1934 gereed gekomen
pand Grote Kerkstraat 29. Provinciale Biblio
theek en Buma-bibliotheek zijn overigens nauw
aan elkaar verwant door de éénhoofdige di
rectie (Dr. S. Douma). Voor 1934 was de Buma-
bibliotheek ook in de Kanselarij gevestigd.
Het nieuwe gebouw krijgt een frontbreedte van
63 meter en een diepte van 29 meter. De dak
hoogte is 9,5 meter, maar bij het hoger opge
bouwde gedeelte komt men tot 14 meter boven
de straat. Deze opbouw wordt bekleed met
koper en zal, wanneer dit metaal is verweerd,
een groenachtige kleur krijgen. Er zijn drie
verdiepingen, met daarboven de „verkoperde"
extra etage, die liftinstallaties en een extra
magazijn komt te bevatten.
Naast leeszalen, uitleningen en boekenmaga-
zijnen zullen in het gebouw ruimten voor ont
vangsten en bijeenkomsten worden ingericht.
De boekenverzamelingen zijn van een indruk
wekkende omvang: de Provinciale Bibliotheek
omvat globaal 200.000 delen en de Buma-Biblio-
theek 38.000. Laten we stellen (en dan over
drijven we niet, lijkt ons), dat de gemiddelde
banddikte 3 cm is, dan zou men, alle boeken
naast elkaar plaatsend, een rij van ruim 7 kilo
meter lengte krijgen
Oude universiteitsbibliotheek
De Provinciale Bibliotheek heeft een eerbied
waardige historie. Zij is namelijk voortgekomen
uit de bibliotheek van de Franeker universiteit,
die van 1585 tot 1813 heeft bestaan en opge
richt is door stadhouder Willem Lodewijk (Us
Heit), die ook de Groninger universiteit in het
leven heeft geroepen. Dit Friese initiatief heeft
in Groningen dus bestendiger resultaat gehad
dan in het eigen gewest. De Franeker univer
siteit werd in 1815 een rijksatheneum en in
1843' verdween ook deze vorm van hoger on
derwijs. Een jaar later kwam de oude univer
siteitsbibliotheek naar Leeuwarden, waar zij
werd aangevuld met die van het gouverne
mentshuis. Voor publiek werd de bibliotheek
in 1852 geopend.
Boerezoon Buma
Grondlegger van de Buma-bibliotheek was de
op 19 november 1796 te Woudsend geboren
zoon van een gefortuneerde boer L. A. Buma.
Hij was een stille werker op het terrein der
wetenschappen en richtte zijn belangstelling,
na zijn promotie, op de klassieke oudheid. Hij
vestigde zich in Makkum en overleed daar,
bijna tachtig jaar oud, op 2 mei 1876, zelf
heeft hij niets gepubliceerd, maar wel bracht
hij een aanzienlijke boekenverzameling bijeen.
Hij bleef ongehuwd en vermaakte een ton aan
de provincie, ten behoeve van een bibliotheek
op het gebied van de klassieke oudheid (Grieks,
Romeins). De hieruit voortgekomen Buma-bi
bliotheek heeft op dit speciale terrein een
grote vermaardheid.
Provinciale Bibliotheek en Buma-Bibliotheek
krijgen nu dus een nieuwe huisvesting, die dit
rijke bezit van Friesland op de juiste waarde
schat. Een rijk bezit vooral, omdat beide bi
bliotheken ten dienste staan van iedereen met
wetenschappelijke belangstelling. Ieder kan er
terecht en er zijn zells geen kosten aan de uit
lening verbonden. Voor Leeuwarden is het van
onschatbare waarde de vestigingsplaats van
deze provinciale instelling te zijn.
Dit is de plaats waar de nieuwe Provinciale
Bibliotheek wordt gebouwd. Op de achtergrond
de bomen, die de weg naar de Prinsentuin van
de kant van de Westerplantage markeren.
