Krans van flats
om Europaplein
vorder!
Toerfietsen, Sporlfielsen,
Kinderfietsen
GazslU-, Soltx-,
Rap-«nTypho»n
bromlistsen
Bella stooUrs
Dit is Baens-Ein" in de vorm, die deze villa bij de
verbouwing van 1886 heelt gekregen.
Het meest spectaculaire bewijs voor de groei van Leeuwarden vindt men wel op het
Europaplein, dat als onderdeel van de Harlingerstraatweg èn van de ringweg een
soort visitekaartje van de stad is voor velen die Leeuwarden binnenkomen of ver
laten. Het Europaplein is zo'n opvallend element in het nieuwe Leeuwarden, dat het
niet te verontachtzamen is. Prijzen sommigen de imponerende hoogbouw, anderen
spreken meesmuilend over „het stadion" en zijn niet te winnen voor de gedachte,
dat modern bouwen op vele plaatsen hoog bouwen voorschrijft. Waar een en ander
meer een kwestie is van appreciatie dan van bewijsbare zaken, zal het Europaplein
wel een dubieuze zaak blijven, wat de waardering der Leeuwarders betreft, tot ieder
er geheel aan gewend is en niet meer nadenkt over mooi of lelijk. En misschien
komen dan, zeer tenslotte, deze flats nog eens op de Monumentenlijst te staan, als
typische voorbeelden van het bouwen in het midden van de twintigste eeuw
Dit laatste lijkt een gewaagde veronderstel
ling, maar men kan nu eenmaal moeilijk
bevroeden hoe het eigentijdse bouwen later
zal worden gewaardeerd. Toen eeuwen ge
leden de timmerluiden de trap- en klokgevels
bouwden, hebben ze niet kunnen denken, dat
eein ver nageslacht met zorg, vlijt, veel geld
en architect Baart Jr. hun scheppingen tegen
het verval zou behoeden. Ze bouwden niet
voor de eeuwenlange mooiigheid, maar om
het praktische nut van hun tijd te dienen.
Ook in de architectuur kan men zeggen:
Eerlijk duurt het langst.
Zijn daarom de produkten van het bouwen
van omstreeks de eeuwwisseling vogelvrij?
Een voorbeeld daarvan is de villa „Baens-
Ein" op hetzelfde Europaplein, die straks zal
moeten verdwijnen om de hoogbouw-krans te
kunnen sluiten. Ln het laatst van de vorige
eeuw en het begin van deze eeuw werd het
bouwen versierd met tal van weinig functio
nele tierelantijnen. De eerlijkheid der bedoe
lingen kwam daarbij in heit gedrang en daar
om hebben we weinig consideratie met deze
produkten van architectuur.
Hoewel „Baens-Ein" voldoet allerminst
aan de maten en verhoudingen, die wij aan
vaarden als het architectonische schoonheids
ideaal, maar wel is het een genoeglijk en
vertederend gebouw uit een periode, die we
niet uit onze architectuurgeschiedenis kunnen
schrappen, zonder een hiaat te veroorzaken.
Maar goed, eenheid van stijl wil ook wat
ein dus zullen we de „fin-de-siècle"-romantiek
straks niet meer bij Baens-Ein" kunnen vin
den. Er zal, al valt nog niet te zeggen wie
daarvoor gaat zorgen, een flat verrijzen van
dezelfde allure als de twee die daar nu staan
en de twee, die in aanbouw zijn. Tussen
Bildtsestraat en Heliconweg wordt gebouwd
door het Bouwbedrijf Friesland aan een
woonflat met vrijstaande garages, negen
bouwlagen hoog. In deze nieuwbouw begint
al duidelijk tekening te komen en aan de
overkant van het plein (tussen Harlinger
straatweg en Leeuwerikstraat) heeft Bouw
bedrijf Kats de palen in de grond zitten voor
een verzorgingsflat: Het derde in Leeuwar
den, na Nijlanstate en het in aanbouw zijnde
Aldlanstate.
DRAFBAAN
Keren we nog even terug naar „Baens-Ein"
en dan gaat het speciaal om de naam van
deze villa. In 1840 heeft men bij de aanleg
van de Marssumerdijk een deel daarvan als
harddraversbaan ingericht. Het begin daar
van was bij de tegenwoordige Westerpark
straat (huize „De Start"), het eind dus bij
„Baens-Ein". Belangrijke draverijen waren
die ter gelegenheid van de voorjaarspaar
denmarkt, die tot 1865 op het Zaailand werd
gehouden en daarna op de Marssumerdijk; de
in 1792 door magistraat en vroedschap „ter
wille van de neringdoenden" ingestelde Ker-
misdr averij en; ten slotte de draverij op de
gedenkdag van de Slag bij Waterloo (18 juni)
om ,,'s Konings prijzen" bestaande uit een
gouden zweep en een gouden oorijzer. Voor
1873 werden deze prijzen beurtelings in Leeu
warden en Groningen verreden, in dat jaar
werden bij een bezoek van Koning Willem
III aan Leeuwarden, deze prijzen elk jaar
voor een draverij in Leeuwarden beschikbaar
gesteld. Dit heeft geduurd tot 1892. Een gro
te verandering ontstond in de drafsport, toen
de wedstrijden op de korte baan werden ver
drongen door de Engelse wedrennen op de
lange baan. Deze konden sinds 1905 worden
gehouden op de nu verdwenen Wilhelmina-
baan.
Terug naar het Europaplein. Bij alle bedrij
vigheid daar voegt zich de bouw van de
fontein, die de Coöperatieve Zuivelbank aan
de stad heeft geschonken. Een nobele geste,
die straks een klaterend getuigenis zal zijn
van de goede verhouding tussen de gemeen
te en een van de belangrijkste instellingen,
die Leeuwarden als centrale vestigingsplaats
heeft gekozen.
niet duur, maar duurzaam.
Nieuwbouw tussen
Heliconweg en Bildtsestraat
