Meer dan honderd jaar was vrouw „H<
12
Onlangs stond er in „Gehoord
en Gezien" van de Leeuwarder
Courant een berichtje: voor
het hoofdschap van één van de
openb. lagere scholen was een
onderwijzeres voorgedragen en
dat was toch wel weer een be
wijs van de geslaagde emanci
patie van de vrouw. Zo ver
schrikkelijk modern is de Friese
hoofdstad. Maar in Leeuwarden
is een school, waar nu al méér
dan een eeuw een vrouw aan
het hoofd staat en waar pas
sinds een klein aantal jaren de
man ook genoeg geëmancipeerd
is om onderwijs te geven. Dat
is de katholieke meisjesschool
aan de Grote Kerkstraat.
En eigenlijk is dat niet één school, maar een
hele serie scholen: een lagere school het
zijn er zelfs twee geweest een mulo-school,
een huishoudschool en een kleuterschool. En
daarbij dan nog een Mater-Amabilis school,
een hele serie kook- en naaicursussen en an
dere opleidingen. En bovendien is in dit com
plex nog een normaalschool gevestigd geweest
met internaat een opleiding voor kleuter
leidsters, een deel van de school voor indivi
dueel onderwijs en een rééks andere scholen
en opleidingen erbij. En dat alles onder vrou
welijke leiding. Zo èrg modem is het gemeen
tebestuur van Leeuwarden met dat vrouwe
lijke schoolhoofd nu dus ook weer niet.
Maar wat nu bij het openbaar onderwijs be
gint, is bij het bijzonder al voltooid verleden
tijd aan het worden. Want de enige lagere
school, die nog bestaat in de Grote Kerkstraat,
neemt al jaren geen nieuwe leerlingen meer
aan, en het zal niet lang meer duren dat de
school is uitgestorven. Er zijn nu nog drie
klassen. De ontvolking van de binnenstad en
de bouw van scholen in de-buitenwijken is er
de oorzaak van dat de zustersschool, die lange
jaren de enige meisjesschool voor katholiek
Leeuwarden was, zal worden opgeheven, dat
de school bij de Bonifatiuskerk de enige ge
mengde school wordt voor de binnenstad,
en dat de fratersschool in Leeuwarden-Oost
als gemengde school de meisjes zal opnemen,
die nu van de nieuwe Franciscusparochie uit
nog elke dag naar de binnenstad moeten gaan.
Maar wat vorig jaar al had moeten gebeuren,
gebeurt ook dit jaar nog niet, omdat Leeuwar
den op het gebied van de scholen-nieuwbouw
nog lang niet bij is, en men goede lokalen in
de binnenstad niet kan prijsgeven zolang men
zich in de buitenwijken nog ontzaglijk zou
moeten behelpen. Maar de nieuwe katholieke
huishoudschool aan de Archipelweg nadert
snel zijn voltooiing en over enkele jaren komt
er ruimte in het zo ingebouwde en in elkaar
gebouwde complex aan de Grote Kerkstraat
en het Jacobijner Kerkhof.
Kerkelijk centrum
Honderd jaar geleden lag hier het centrum van
kerkelijk Leeuwarden: de twee enige groepen
van toen, Hervormden en Katholieken, hadden
hier vlak bij elkaar hun kerken staan: de Grote
Kerk en de Waalse, en de Westerkerk toch
ook eigenlijk vlakbij, terwijl de katholieken
o.a. een kerk hadden aan de Breedstraat, waar
nu Zalen Schaaf zijn, en twee kerken, rug aan
rug, op de plek waar de oude Leeuwarders de
oude St. Dominicuskerk nog gekend hebben,
aan de Speelmansstraat. De St. Bonifatiuskerk
van toen was waar nu de Tivoli-bioscoop is
kerk met koor is in de huidige situatie nog te
herkennen en in de omgeving van de hui
dige Bonifatiuskerk, het historische Hoek, waar
de katholieke Cammingha's van Ameland de
scepter zwaaiden, is ook lange tijd kerkge
legenheid geweest. In 1850 werd de Franciscus-
kerk, die rug aan rug stond tegen de Domini
cuskerk, bediend door de Nederlandse Minder
broeders, en zo zijn de eerste contacten ver
klaarbaar met een kort tevoren opgerichte
Congregatie van Zusters-Franciscanessen, die
kort nadien vier vestigingen in Friesland
kreeg: in Bolsward, in Franeker, in Harlingen
en in Leeuwarden. In 1850 kwamen de zusters,
die buiten het klooster gewone kleding droegen
naar Bolsward, een jaar later al waren ze in
Leeuwarden.
Het klooster te Leeuwarden was dus gesticht
in 1851, eerst in een huis aan de Eewal, maar
na een jaar werd het al overgebracht naar de
huidige plaats, een historische plek, want hier
stond eens de kapel van O.L. Vrouw van Nijen-
hoven, en de herinneringen aan dit eerste
kerkje in dit gebied van het tegenwoordige
Leeuwarden komen nog wel eens bij allerlei
noodzakelijke graafwerkzaamheden hier aan
het licht. Men begon met naaiwerk en onder
richt aan grotere meisjes in handwerken en
naaien. Ook werd hulp verleend aan gezinnen
in nood. En het werk van de zusters vond
zoveel weerklank in Leeuwarden, dat een aan
tal meisjes intraden bij de zusters, die daar
door hun werkzaamheden weer konden uit-
Zuster Fiancisca Romana geeft naailes
in de klasse 2A van de rooms-katholieke
huishoudschool in de Grote Kerkstraat.
