DE LAATSTE EER" Luxen's Kampeerhuis ener kleuterschool met pensioen kunnen zijn gegaan en had bij gevolg, indien ze nog in leven ware geweest, dan al heel wat jaren van haar pensioen heb ben genoten. Enige feiten ver sperden echter dit rechtlijnige levenspad. Griet Zelle was reeds als kind zeer gesteld op luxe en opschik en deze zaken waren wel aan haar besteed. Als meisje was ze niet geneigd lang de mannen mis te lopen en men mag wel zeggen, dat ze voor dit onderdeel van het mensdom meer belangstelling had dan voor de onmondige kleuters. In 1895 huwde ze de Nederlandsindische officier Mac Leod, met wie ze naar de oost ging. Het huwelijk liep mis; Margaretha keerde naar Euro pa terug en kwam in 1905 be rooid in Parijs aan. Hier zou Margaretha Geer- truida MacLeod-Zelle in een ver bluffend korte tijd naam maken als de danseres Mata Hari. Hoe heeft ze dit klaargespeeld? Om dit duidelijk te maken, moeten eniige feiten omtreint haar licha melijke en geestelijke structuur onder de aandacht worden ge bracht. Daar is dan, om te be ginnen, het stellig niet te ver waarlozen feit, dat Margaretha een zeer aantrekkelijk wezen was. Daar kwam bij, dat ze on getwijfeld het ondefinieerbare van persoonlijkheid bezat. Ze was niet zo-maar een knappe vrouw, ze was een vrouw met allure een dame, die in elke Parijse salon op haar plaats en op haar gemak kon zijn. Dit had ze nodig om in de „betere kringen" van de Franse hoofd stad te kunnen doordringen en zich daar te handhaven. Daarbij kwam, dat ze voortdu rend bereid was het met de goe de zeden en de waarheid op een accoordje te gooien. Haar man nelijke beschermers waren zel den minnaars van de danskunst zonder meer en Mata Hari stel de hun bescherming (en hun fi nanciële offervaardigheid) in zeer elementaire zin op hoge prijs. Maar dit alles was niet genoeg, om haar tot het succes van de Parijse salons te maken. Ze zou een „meisje van de vlakte" (eventueel „de hoog vlakte") zijn geweest en geble ven, wanneer ze niet twee din gen op een vernuftige manier aaneen had geweven, namelijk: 1. haar vermogen tot dansen; 2. haar vermogen tot liegen. Haar dansen heeft misschien niet zo veel om het lijf gehad, maar kreeg een grote mate van aantrekkelijkheid door de om standigheid, dat ze zelf tijdens de dans weinig om het lijf had. Mata Hari is de prehistorische striptease-danseres onzer cul tuurgeschiedenis en in deze twij felachtige kwaliteit heeft men haar niet verwezen naar twij felachtige tingeltangels, maar de Parijse salons binnengehaald. Dat was niet voor Greetje Zel le, dochter van een Leeuwar der pettenkoopman, weggelegd, maar wel voor de oosterse schoonheid Mata Hari. Door zich eens splinternieuw en volkomen onwaar levensverhaal aan te meten, heeft Greetje Zelle bewezen een uitstekende publiciteitsagente te eigen ba te te zijn. De donkerogige schoonheid werd, op haar twij felachtig gezag, een soort oos terse prinses, met een fraaie doch in de loop van de tijd nogal variable serie voorouders, die in haar geboorteland was door gedrongen in de mysteriën der tempeldansen. Of men het wil de geloven of niet: die tempel danseressen wierpen tijdens hun optreden de sluiers af en waren aan het slot slechts in edelste nen gekleed. Natuurlijk wilde men dat wel geloven en men wilde gaarne kennis nemen van deze ooster se cultuuruiting, zoals deze door Mata Hari onverhuld werd ge demonstreerd. Hier offerde een vrouw zich op aan de kunst van haar land, hier werd een schouwspel van twijfelachtig al looi boven elke verdenking uit getild. De heren genoten van de kunst, de dames konden him sanctie aan deze kunst niet ont houden zonder de indruk van benepenheid te wekken. Mata Hari's levensverhaal ging van mond tot mond en van krant tot krant. Het verhaal werd gre tig geloofd, wellicht omdat het veel aardiger was het te gelo ven dan het in twijfel te trek ken. Rest de vraag hoe men de fi guur Mata Hari nu dient te be oordelen. Haar paeiudo-dans- kunst en haar verdere levens wandel geven weinig aanleiding om haar op een voetstuk te plaatsen. De fantasie waarmee ze haar eigen levensgeschiede nis creëerde bewijst dat de deugd der waarheidsliefde niet haar sterkste zijde was. Aan de andere kant is haar op dit punt veel te vergeven. Hoeveel ar tiesten gaan inieit door het leven met aan de commercie aange paste levensverhalen, die gretig worden gepubliceerd door tiener- en damesbladen? Het is echter zeer de vraag of Mata Hari alleen om commerciële redenen heeft gelogen en gefantaseerd. Waage- naar veronderstelt, dat ze zich ook in belangrijke mate naar haar ei'getn doodvonnis heeft toe- gepraat Het boek over Mata Hari van Sam Waagenaar is goed gedocu menteerd en breekt de legen den rondom deze vrouw tot de grond af. Veel van de valse ro mantiek was trouwens al ver dwenen; de tempeldanseres was al een striptease-danseres ge worden en de schoonheid uit het verre oosten een meisje van de Kelders in Leeuwarden. Dit meisje heette Margaretha Geertruida Zelle. Ze heeft het ver kunnen brengen, ze heeft in de Parijse salons gedanst en ze heeft voor een Frans vuurpelo ton haar einde gevonden. Wan neer men dit alles, zoals Waa- geniaar, heel nuchter en dus zan der de omringende mysterieuze romantiek bekijkt, dan wordt Mata Hari eerat echt vermoord.... SROTE KERKSTRAAT 7 TELEFOON EEN WAARDIGE VERZORGING VAN BEGRAFENISSEN EN CREMATIES KIP CARAVANS, boten en kano's. Scout kam- peervouwwagen. Bungalow- en diverse andere modellen tenten. Tevens volledige uitrustingen. Van Weeghels bagagewagens, trekhaken en alle onderdelen voor caravans, buitenboordmotoren, tuinmeubels en parasols, zonweringen. EN ZEILMAKERIJ VERLENGDE SCHRANS 81 - TEL. 27023 LEEUWARDEN

Historisch Centrum Leeuwarden

Leeuwarder Gemeenschap | 1964 | | pagina 7