DE LAATSTE
EER"
Luxen's Kampeerhuis
ener kleuterschool met pensioen
kunnen zijn gegaan en had bij
gevolg, indien ze nog in leven
ware geweest, dan al heel wat
jaren van haar pensioen heb
ben genoten. Enige feiten ver
sperden echter dit rechtlijnige
levenspad. Griet Zelle was
reeds als kind zeer gesteld op
luxe en opschik en deze zaken
waren wel aan haar besteed.
Als meisje was ze niet geneigd
lang de mannen mis te lopen
en men mag wel zeggen, dat ze
voor dit onderdeel van het
mensdom meer belangstelling
had dan voor de onmondige
kleuters. In 1895 huwde ze de
Nederlandsindische officier Mac
Leod, met wie ze naar de oost
ging. Het huwelijk liep mis;
Margaretha keerde naar Euro
pa terug en kwam in 1905 be
rooid in Parijs aan.
Hier zou Margaretha Geer-
truida MacLeod-Zelle in een ver
bluffend korte tijd naam maken
als de danseres Mata Hari. Hoe
heeft ze dit klaargespeeld? Om
dit duidelijk te maken, moeten
eniige feiten omtreint haar licha
melijke en geestelijke structuur
onder de aandacht worden ge
bracht. Daar is dan, om te be
ginnen, het stellig niet te ver
waarlozen feit, dat Margaretha
een zeer aantrekkelijk wezen
was. Daar kwam bij, dat ze on
getwijfeld het ondefinieerbare
van persoonlijkheid bezat. Ze
was niet zo-maar een knappe
vrouw, ze was een vrouw met
allure een dame, die in elke
Parijse salon op haar plaats en
op haar gemak kon zijn. Dit
had ze nodig om in de „betere
kringen" van de Franse hoofd
stad te kunnen doordringen en
zich daar te handhaven.
Daarbij kwam, dat ze voortdu
rend bereid was het met de goe
de zeden en de waarheid op een
accoordje te gooien. Haar man
nelijke beschermers waren zel
den minnaars van de danskunst
zonder meer en Mata Hari stel
de hun bescherming (en hun fi
nanciële offervaardigheid) in
zeer elementaire zin op hoge
prijs. Maar dit alles was niet
genoeg, om haar tot het succes
van de Parijse salons te maken.
Ze zou een „meisje van de
vlakte" (eventueel „de hoog
vlakte") zijn geweest en geble
ven, wanneer ze niet twee din
gen op een vernuftige manier
aaneen had geweven, namelijk:
1. haar vermogen tot dansen;
2. haar vermogen tot liegen.
Haar dansen heeft misschien
niet zo veel om het lijf gehad,
maar kreeg een grote mate van
aantrekkelijkheid door de om
standigheid, dat ze zelf tijdens
de dans weinig om het lijf had.
Mata Hari is de prehistorische
striptease-danseres onzer cul
tuurgeschiedenis en in deze twij
felachtige kwaliteit heeft men
haar niet verwezen naar twij
felachtige tingeltangels, maar de
Parijse salons binnengehaald.
Dat was niet voor Greetje Zel
le, dochter van een Leeuwar
der pettenkoopman, weggelegd,
maar wel voor de oosterse
schoonheid Mata Hari. Door
zich eens splinternieuw en
volkomen onwaar levensverhaal
aan te meten, heeft Greetje
Zelle bewezen een uitstekende
publiciteitsagente te eigen ba
te te zijn. De donkerogige
schoonheid werd, op haar twij
felachtig gezag, een soort oos
terse prinses, met een fraaie
doch in de loop van de tijd nogal
variable serie voorouders, die
in haar geboorteland was door
gedrongen in de mysteriën der
tempeldansen. Of men het wil
de geloven of niet: die tempel
danseressen wierpen tijdens hun
optreden de sluiers af en waren
aan het slot slechts in edelste
nen gekleed.
Natuurlijk wilde men dat wel
geloven en men wilde gaarne
kennis nemen van deze ooster
se cultuuruiting, zoals deze door
Mata Hari onverhuld werd ge
demonstreerd. Hier offerde een
vrouw zich op aan de kunst van
haar land, hier werd een
schouwspel van twijfelachtig al
looi boven elke verdenking uit
getild. De heren genoten van de
kunst, de dames konden him
sanctie aan deze kunst niet ont
houden zonder de indruk van
benepenheid te wekken. Mata
Hari's levensverhaal ging van
mond tot mond en van krant
tot krant. Het verhaal werd gre
tig geloofd, wellicht omdat het
veel aardiger was het te gelo
ven dan het in twijfel te trek
ken.
Rest de vraag hoe men de fi
guur Mata Hari nu dient te be
oordelen. Haar paeiudo-dans-
kunst en haar verdere levens
wandel geven weinig aanleiding
om haar op een voetstuk te
plaatsen. De fantasie waarmee
ze haar eigen levensgeschiede
nis creëerde bewijst dat de
deugd der waarheidsliefde niet
haar sterkste zijde was. Aan de
andere kant is haar op dit punt
veel te vergeven. Hoeveel ar
tiesten gaan inieit door het leven
met aan de commercie aange
paste levensverhalen, die gretig
worden gepubliceerd door tiener-
en damesbladen? Het is echter
zeer de vraag of Mata Hari alleen
om commerciële redenen heeft
gelogen en gefantaseerd. Waage-
naar veronderstelt, dat ze zich
ook in belangrijke mate naar
haar ei'getn doodvonnis heeft toe-
gepraat
Het boek over Mata Hari van
Sam Waagenaar is goed gedocu
menteerd en breekt de legen
den rondom deze vrouw tot de
grond af. Veel van de valse ro
mantiek was trouwens al ver
dwenen; de tempeldanseres was
al een striptease-danseres ge
worden en de schoonheid uit
het verre oosten een meisje
van de Kelders in Leeuwarden.
Dit meisje heette Margaretha
Geertruida Zelle. Ze heeft het
ver kunnen brengen, ze heeft in
de Parijse salons gedanst en ze
heeft voor een Frans vuurpelo
ton haar einde gevonden. Wan
neer men dit alles, zoals Waa-
geniaar, heel nuchter en dus zan
der de omringende mysterieuze
romantiek bekijkt, dan wordt
Mata Hari eerat echt vermoord....
SROTE KERKSTRAAT 7
TELEFOON
EEN WAARDIGE VERZORGING
VAN
BEGRAFENISSEN EN CREMATIES
KIP CARAVANS, boten en kano's. Scout kam-
peervouwwagen. Bungalow- en diverse andere
modellen tenten. Tevens volledige uitrustingen.
Van Weeghels bagagewagens, trekhaken en alle
onderdelen voor caravans, buitenboordmotoren,
tuinmeubels en parasols, zonweringen.
EN ZEILMAKERIJ
VERLENGDE SCHRANS 81 - TEL. 27023
LEEUWARDEN