ld^ies
Fa.Ademas Bouwbedrijf
A
13
men, reden er treinen in Nederland. De eerste
spoorlijnen werden aangelegd en geëxploiteerd
door particuliere maatschappijen, die daarvoor
concessies van het rijk verwierven. De be
kendste daarvan (en ook de eerste) was de
Hollandsche IJzeren Spoorwegmaatschappij,
kortweg de H.IJ.S.M. en later, toen men dat
ijzeren" niet meer zo exclusief vond, de
H.S.M. De stamlijn van deze maatschappij werd
Amsterdam—HaarlemDen HaagRotterdam.
Nog altijd spreekt men in Den Haag van het
station „Hollandse Spoor", wanneer het om
deze lijn gaat. De H.S.M. is later ook in Fries
land doorgedrongen en wel met de lijn Stave
ren—Leeuwarden (LeeuwardenSneek 1883,
Sneek—Staveren 1885).
Inmiddels bleek na enige tientallen jaren, dat
de uitbreiding van het spoorwegnet door de
activiteiten van afzonderlijke maatschappijen
niet het gewenste tempo en de gewenste sprei
ding meebracht. Nederland kreeg, vergeleken
bij de omringende landen, een grote achter
stand in de aanleg van spoorwegen. Grote
delen van het land wachtten met smart op
deze verkeerstechnische ontsluiting en daarom
nam de regering het initiatief tot het laten
aanleggen van een groot aantal lijnen: de
staatsspoorwegen. Men dacht daarbij in de
trant van de aanleg van straatwegen, in die
zin, dat ook bij de spoorwegen de exploitatie
in particuliere handen moest komen. Bij de
staatsspoorwegen is dit één maatschappij ge
worden: de Maatschappij tot Exploitatie van
Staatsspoorwegen, kortweg de S.S. (In Den
Haag herinnert hieraan de benaming „Staats
spoorstation", voor het eindpunt van de lijn
van Utrecht, die door de S.S. werd geëxploi
teerd). Met de Staatsspoorwegen heeft Fries
land te maken gehad wat de lijnen Harlingen-
Leeuwarden (1863), Leeuwarden—Groningen
(1866) en LeeuwardenZwolle (1868) betreft.
De S.S.-lijn HarlingenLeeuwarden met het
vervolg LeeuwardenGroningen was gedacht
als een belangrijke internationale verbinding.
Het beginpunt was Engeland, vanwaar een
bootlijn naar Harlingen zou voeren. Dan kon
men verder gaan met de trein door Noord-
Nederland en Noord-Duitsland naar Oost-Euro
pa. Van deze ambitieuze plannen is dus weinig
terecht gekomen, maar wel schuilt hierin de
verklaring voor het feit, dat Friesland relatief
vroeg aan de beurt kwam met de aanleg van
spoorwegen. Merkwaardig is, dat ook de ver
binding van Leeuwarden naar Zwolle (en dus
naar het centrum en het westen van het land)
eerder gereed kwam, dan die van Groningen.
De Leeuwarders konden van 1 september 1868
Dit is een locomotief uit de zestiger jaren van de vorige eeuw. Het machi
nistenhuis ontbrak nog. De foto is gemaakt in het Spoorwegmuseum te
Utrecht.
van deze lijn gebruik maken, voor Groningen
was de openingsdatum 1 mei 1870.
Welke wijdere perspectieven ook aan de vol
tooiing van de lijn van Leeuwarden naar Gro
ningen verbonden mochten zijn, de opening
was voor beide steden een welkome gelegen
heid tot het organiseren van feestelijkheden
en tot het verstevigen van de onderlinge ban
den. Daarmee werd al op woensdag 30 mei
begonnen: om 11.30 uur arriveerde de feest-
trein uit Groningen. Luidende klokken en feest
muziek vormden het welkom voor de Gronin
ger genodigden, waartoe het gemeentebestuur
en het provinciaal bestuur behoorden. In het
stadhuis werd een lunch aangeboden en om
half vier keerde de trein terug, met de Gro
ninger gasten en de Friese autoriteiten, die in
Groningen naar jen concert in het Sterrenbos
mochten luisteren en naar een vuurwerk moch
ten kijken. De dag daarna bezochten de leden
van de Groninger handelsvereniging Leeuwar
den, waar ze hartelijk werden ontvangen en
gul onthaald. De Leeuwarder Courant van die
dagen maakt gewag van „wederkeerige har
telijke ontboezeming" en daar konden beide
steden niet anders dan beter van worden.
I'n nieuwe liet» of bromfiets
staat voor U klaar!
Uitsluitend de beste merken
Beste service
Enorme keuze
U is hartelijk welkom bij
Puch
Typhoon
en andere
fabrikaten
Gazelle
Honda
Solex
R.A.P.
N.^V.
VOORSTREEK 65-67 - T.l 24596
Minder spectaculair was het programma voor
de viering van het honderdjarig bestaan, vast
gesteld voor 31 mei j.l. De gemeentebesturen
van Leeuwarden en Groningen ontmoetten el
kaar, omringd door genodigden van weerskan
ten, te Buitenpost, waar hotel „De Roskam"
de plaats van samentreffen was. Maar ook hier
kon men na afloop spreken van „wederzijdse
hartelijke ontboezeming", zoals u elders in dit
blad kunt lezen.
BUNGALOWBOUW
J VERBOUW
Huizumerlaan 97 - Leeuwarden - Telefoon 26938 ONDERHOUDSWERK
