Een teach-in met de
N.V.
„DE LAATSTE
EER"
2.5.1.3.7.
11
het Nederlands een
lew-left
De Burgerdag-bijeenkomst op 3 februari, bestemd voor de jonge kies
gerechtigden, was een merkwaardig experiment. Eigenlijk is al van het
begin af, kort na de oorlog, geëxperimenteerd met deze jaarlijkse bij
eenkomsten, in die zin, dat op allerlei manieren is geprobeerd eerst de
23-jarigen en later de 21-jarigen belangstelling en begrip bij te brengen
voor de betekenis van het door hen verworven kiesrecht en de demo
cratie in het algemeen. Een mooi onderwerp, maar in de positief-op-
bouwende zin nogal moeilijk om er de jeugd mee bij het hart te grij
pen. Dat ligt een beetje aan de zaak zelf, het ligt ook een beetje aan
de jeugd; in ieder geval is het nooit gelukt de Burgerdag-bijeenkomsten
tot adembenemende hoogtepunten in het jonge mensenleven te maken.
Met verontschuldiging aan hen, die
bruikbare taal vinden.
In het begin kwam het Politie Mu
ziekkorps er aan te pas, om met
Rossini en Franz von Suppé de
democratie nieuw leven in te bla
zen, maar alhoewel het beat-tijd-
perk toen nog niet was aangebro
ken, bleek deze muziek niet bij
machte te zijn het oor der toe
hoorders overmatig te strelen. Er
zijn toen andere pogingen gedaan
om het programma op te tutten en
het langst heeft daarbij de film-na-
de-pauze het volgehouden. Verder
werden werken vertoond, die op
enigerlei wijze lieten zien tot wel
ke goede zaken men kan komen
door het betrachten van gemeen
schapszin, dan wel in welke poe
len van ellende men wordt gestort
wanneer de democratie verdwijnt.
Daar kwamen in het algemeen
heel wat jonge kiesgerechtigden
op af, wellicht mede als gevolg
van het feit, dat bij de uitnodigin
gen twee dure, officiële entree
bewijzen werden ingesloten een
propagandatrucje, dat de gemeente
uiteraard geen cent kostte. Het
bezwaar was evenwel, dat de ci
nematografie blijkbaar nooit veel
brood heeft gezien in zo'n sexloze
zaak als de democratie en het aan
tal voor dit doel geschikte films
was dan ook zeer beperkt.
De jongste verandering in de pro-
grammaopbouw stelde een teach-
in" voor de film in de plaats. De
„teach-in" is de opvolger van het
forum, dat een tijdlang zeer popu
lair is geweest, maar toch niet al
tijd kan overtuigen, omdat het
publiek niet voetstoots bereid is
de uit zo'n gezelschap te voor
schijn komende particuliere me
ningen als het summum van wijs
heid te accepteren. Het eenrich
tingverkeer tussen forum en pu
bliek is bij de „teach-in" vervan
gen door een vrije uitwisseling
van meningen, zonder dat aan een
van de zaal afgescheiden groepje
prominenten bij voorbaat de wijs
heid in pacht wordt gegeven. Spe
ciaal de jeugd moet daarvoor wel
gevoelig zijn, vermits bij haar de
neiging om zich eerbiedig te refe
reren aan het oordeel van wijze
ouderen, onder meer door twee
wereldoorlogen in nog geen halve
eeuw aanzienlijk is verminderd.
Bovendien leek de „teach-in" het
aangewezen middel om die jonge
lui uit hun tent te lokken, die,
hoeveel gerucht zij ook voortbren
gen, moeilijk in een reguliere bij
eenkomst zijn binnen te loodsen.
Dat geldt in Leeuwarden voor de
zogeheten „New Left", een groe
pering, die deze Engelse naam
blijkbaar niet in „Nieuw Links"
kan veranderen, zonder zichzelf
geweld aan te doen. Men heeft on
getwijfeld wel eens van dit groep
je wakkere ,volgelingen van de
heer T. S. Hageman gehoord. Zij
gingen op de stoep van de Tivoli-
bioscoop zitten uit onbehagen te
gen de film „Africa addio": een
gratis reclame voor dit theater,
omdat velen zich juist door deze
demonstratie terecht geroepen
voelden door eigen aanschouwing
een oordeel over deze film te vor
men. Dan drong een groepje New
Letters de Beurs binnen om de
daar verenigde volkskerstzangers
krachtdadig onder het oog te bren
gen, dat Kerstmis en overmatig
eten onverenigbare zaken zijn
een wat verkeerd geadresseerde
boodschap, dachten wij toen, want
juist de mensen die er behoefte
aan hebben naar de Beurs te gaan
om kerstliederen te zingen, hech
ten blijkbaar ook andere dan culi
naire waarden aan het kerstfeest.
Kortom: „New Left" was al ver
schillende malen „in het nieuws"
geweest en het was nu op zijn
minst een aardig experiment om
eens te proberen of ook met deze
jongelui valt te praten. Dat
was de gedachte van het gemeen
tebestuur en van de politieke jon
gerenorganisaties, die aanvoerder
Hageman hadden uitgenodigd aan
de „teach-in" mee te doen.
Achter hem aan kwam omstreeks
acht uur een grote groep New Let
ters, die weliswaar ongenode gas
ten waren (de bijeenkomst was
bestemd voor de 21-jarige jonge
kiesgerechtigden), maar toch door
loco-burgemeester Tiekstra wer
den toegelaten, omdat hun posi
tieve belangstelling wel op prijs
mocht worden gesteld, al was het
alleen maar als tegenstelling tot
de erbarmelijk geringe opkomst
uit de ongeveer 1400 genodigden.
Werd aldus de getalsterkte van
het publiek verhoogd, ook won
het aan kleur en fleur. Niet alleen
de lange haren, maar ook de truien
en kleurige hesjes van allerlei snit
brachten wat variatie in het pa
troon der uiterlijke uitmonstering.
Een jongeman droeg trots, als was
hij een moslem, een soort fez, die
hij ook in de tamelijk warme zaal
niet afzette, dan was er een ten
gere New Letter in een aan het
begrafeniswezen ontleende lange,
zwarte overjas, die hij bleef dra
gen toen hij zich geroepen voelde
voor de microfoon het woord te
voeren (en dat deed hij zeer spits!),
mitsgaders iemand, bij wie de
rechterzak van zijn wambuis blijk
baar door een ruwe behandeling
geheel was uitgescheurd, zonder
dat dit ongemak hem overigens
belette zich ten overstaan van de
loco-burgemeester te gedragen als
of hij keurig in het zondagse pak
was gestoken. Het zijn allemaal
vrijmoedigheden in de uiterlijke
verschijning, waarvan men niet
moet wagen iets verkeerds te zeg
gen, want de jeugd moet nu een
maal de vrijheid hebben ook uiter
lijk aan zijn gevoelens van onbe
hagen en verscheurdheid uiting te
geven.
New Left-leader T. Hageman draagt
het donkere lange haar en de
dichte baard met zwier en ontleent
er een peinzend uiterlijk aan, dat
hem inderdaad aan een profeet
doet denken, zoals de loco-burge
meester constateerde. Zijn innige
ernst versterkt dit beeld; lachen
schijnt hij weinig en dan nog on
gaarne te doen. Trouwens, het ge
hele gezelschap vertoonde de grim
mige somberheid, die bij dit deel
van de jeugd schijnt te passen en
sterk de indruk wekt, dat men de
last van het leven slechts met de
uiterste moeite weet te torsen.
Voor olijkerds is hier blijkbaar
geen plaats en dat is wel vreemd,
wanneer men de heer Hageman
hoort verkondigen, dat de doel
stelling van New Left is op te mar
cheren naar een samenleving, waar
het werk door automaten wordt
gedaan en de mens zich vrijelijk
aan het spel kan wijden. Met zo'n
mentaliteit, zo vrezen wij, wordt
het dan levenslang „Mens, erger
je niet".
Toch was in het bijzonder de heer
Hageman een goede gesprekspart
ner bij de „teach-in". Zijn manier
van spreken blijft natuurlijk, in
overeenstemming met de groeps
moraal, vrij van elk enthousiasme
en leek ingegeven te zijn door de
gedachte, dat hij best wat kon zeg
gen, wanneer hij toch niets anders
te doen had dan een „sjekje"
draaien, maar zijn uiteenzettingen
waren welgeformuleerd. Wat in
deze wereld deugde was het ver
melden niet waard, in het bijzon
der was de politiek een waarde
loze zaak en het enige middel om
iets te bereiken was ruiten in
gooien of aanverwante zaken van
geweldpleging. Zijn opponenten
waren in het bijzonder het jongste
raadslid, de heer W. S. P. P. de
Leeuw en de spreker van de
avond, de heer J. Huijsen uit Delft,
voorzitter van de C.H.-jongeren,
die de New Left-woordvoerder er
van probeerden te overtuigen, dat
men toch ook langs de reguliere
politieke wegen zijn opvattingen
kan uitdragen en dat de politiek
elk groepsgewijs ongenoegen tot
een reële macht kan vormen. Maar
neen, daar moest de heer Hage
man toch maar niets van hebben.
Hij liet het verwijt kracht te zoe
ken in het isolement en als het
even wil in het martelaarschap,
links liggen. Alleen door provo
ceren kun je wat bereiken, zei hij.
Door provoceren krijg je tegen
standers, en die tegenstanders zor
gen er wel weer voor dat je me
destanders krijgt.
Dan is men eigenlijk uitgepraat
en er blijft niets anders over dan
de constatering, dat deze jongelui
toch wel een aantal goede gedach
ten hebben over de eenzijdige
hang naar materiële welvaart en
zovoort. Maar heeft u ooit van
een beweging gehoord, die in het
geheel geen goede gedachten wist
aan te dragen? De New Left is tij
dens de „teach-in" toch eigenlijk
een nogal schimmige zaak geble
ven, ondanks de royale gelegen
heid, die de, in hun ogen niets
waardige, politici haar hebben ge
geven om zich duidelijk op te stel
len en uit te spreken.
6R0TE KERKSTRAAT 7
TEIEFMN
EEN WAARDIGE VERZORGING
VAN
BEGRAFENISSEN EN CREMATIES
WORDT ÓÓK LID!
