MAKELAARSKANTOOR IIELLEMA A KA,
Vijf Nivon-fotografen
boekten succes
V: r
Hot adres sinds 1H9H voor onroerende goederen
Jousma.
Als men een particuliere begraafplaats stichtte,
deed men dat natuurlijk op eigen grond en
het liefst in de nabijheid van een boerderij,
waarvan de pachter voor het onderhoud kon
zorgen. De familie Van Eysinga deed dat bij
de boerderij met de naam Jousma, ook wel
geschreven als Jouwsma en Juwsma. Dit
Jousma was vroeger een belangrijk plekje in
Friesland. Het had namelijk in Wirdum de eer
ste stem en Wirdum had op zijn beurt weer
de eerste stem van Leeuwarderadeel. Leeuwar-
deradeel had de eerste stem van het kwartier
Oostergoo en Oostergoo had de eerste stem in
de Staten van Friesland.
Jousma heeft in de loop van de eeuwen een
bewogen geschiedenis doorgemaakt. In een
nog recent verleden, de tijd van de tweede we
reldoorlog, heeft ze o.a. de gewestelijk leider
van de N.B.S. een tijdlang als verblijfplaats
gediend. Afgelegen als de boerderij lag en
toch bereikbaar (en verlaatbaar) langs wel drie
wegen, was ze hier erg geschikt voor, evenals
voor andere ondergrondse activiteiten. In een
verder verleden heeft Jousma echter ook zijn
rol wel meegespeeld.
De naam verraadt nog altijd iets van de
ouderdom. Deze naam is namelijk niet alleen
die van de boerderij, maar ook van de stins
die vroeger op de plaats van de boerderij
stond en die bewoond werd door de Juwsma's,
mannen met veel invloed in en ook buiten
Leeuwarderadeel.
De Juwsma's.
Verschillende keren komen we in de geschie
denis van Friesland een Juwsma tegen. Twee
maal gebeurt dat in betrekking tot de stad
Leeuwarden. In 1487 lezen we de naam van
grietman Oene Juwsma. Hij is een van de op
ponenten van de stad Leeuwarden. In dat jaar
is er in de stad het beruchte „bieroproer
Enkele boeren worden er in de stad op be
trapt dat ze Haarlems bier drinken, terwijl
alleen maar bier van Leeuwarder brouwers
getapt mag worden. Er ontstaat dan een rel;
de boeren vluchten in het Cammingahuis (het
tegenwoordige St. Jozefpension) en dit gebouw
wordt dan belegerd door de stedelingen. On
derhandelingen om het geschil op te lossen
mislukten en dan komen van het platteland bij
Barrahuis 8000 man bijeen om de boeren te
ontzetten. Een van de aanvoerders is Oene
Juwsma. De mannen vallen Leeuwarden bin
nen, verslaan de inwoners, houden duchtig
huis in de stad en doden de burgemeester
Piter Sibrands Auckama
Verschillende malen hierna is er weer strijd
tussen stad en platteland en in 1515 komen we
bij deze strijd weer een bewoner van Jousma
tegen: Juw Juwsma. Deze trekt dan met
Jancko Douwama op tegen het Saksisch ge
zinde Leeuwarden. Bewoners van de stad doen
een uitval en verslaan de aanvallers. Jousma-
state valt dan ook in hun handen en ze ver
branden de stins geheel.
Stinsflora.
Blijkbaar is Jousma na de brand herbouwd. In
de zeventiende eeuw komt het gebouw in
handen van de Van Eysinga's. Zij hebben de
stins doen vervangen door een boerderij, die
nu nog altijd in hun bezit is. De oude glorie
is nu verdwenen. De enige herinnering aan de
stins is nog te vinden in de hof van de tegen
woordige boerderij achter de begraafplaats.
Hier groeien nog enkele planten die behoren
tot de z.g. stinsflora. Stinsflora is de verzamel
naam voor planten die voorkwamen en voor
komen in de tuinen van oude Friese states.
Het zijn uitheemse, meestal zeldzame planten,
die volgens de legende tijdens de kruistochten
door edelen naar Friesland zijn gebracht. In
werkelijkheid zijn ze waarschijnlijk door Duit
se echtgenotes van Friese edelen naar ons ge
west meegenomen. Op Jousma vinden we een
paar soorten, die op een enkel ander plekje
in de gemeente Leeuwarden ook nog te vin
den zijn. Het zijn de helmbloem (Corydalis
solida), de vogel melk (Ornithogalum umbella-
tum) en het zeer sierlijk gele bustulpje (Tulipa
silvestris), dat hier, in tegenstelling met an
dere vindplaatsen, in een flinke hoeveelheid
bloeit. Er staat echter op Jousma ook nog een
andere plant, die in de gemeente Leeuwarden
nog niet eerder gevonden is, nl. de gevlekte
aronskelk (Arum maculatum). Het hier voor
komen van deze plant, die in Friesland vrij
zeldzaam is en ook de aanwezigheid van de
andere planten, is een reden om zuinig te zijn
met dit mooie plekje.
Denk er daarom aan dat u geen bloemen
mag plukken als u het Eysinga-kerkhot en
Jousmastate met een bezoek vereert. Denk er
daarnaast ook aan dat u een dergelijk bezoek
niet te laat in de middag maakt, want als de
avond valt en het donker wordt, dan is het
bij Jousma niet pluis. Dan is de kans groot dat
u er een zwevende, oude vrouw ontmoet met
een mandje aan de arm, oi dat u er plotseling
in vliegende vaart een wit veulen voorbij ziet
snellen. Eeuwenlang zijn deze beide, naar men
zegt, reeds bezig de mensen de stuipen op het
lijl te jagen.
S. TEN HOEVE.
„5X1= EEN" dat was het motto
van een internationale fotowedstrijd,
in Nederland voor fotogroepen van
het Nivon en in het buitenland voor
daarmee overeenstemmende organi
saties op het gebied van de volks
ontwikkeling en het natuurvrienden-
werk.
In de categorie vijf foto's, vrij onder
werp van vijf verschillende leden,
behaalde de Leeuwarder Nivongroep
landelijk de eerste prijs en interna
tionaal de tweede, na Zürich. Er de
den 18 fotogroepen mee en wel uit
Zürich, Wenen, Bruck a. d. Mur,
Furth, Bielefeld, Bazel, Grieskirchen,
Pottschach, Zeist, Zaandam, Haar
lem, Leeuwarden, Apeldoorn, Laren-
Blaricum, Brunssum, Leiden, Hoog
vliet en Enschede.
De vijf foto's van de Leeuwarder
groep vindt u op pagina 11.
Nieuweweg 7-9, Leeuwarden Telefoon 23117*
